Izotretynoina

Dzień dobry. Szanowni Państwo, nazywam się Łukasz Matusiak i dzisiaj mam przyjemność przedstawić Państwu pewne dane, które myślę, że będą dla Państwa przydatne i użyteczne. Chciałbym porozmawiać z Państwem o izotretynoinie. Izotretynoina jest syntetyczną pochodną witaminy A, która to jest stereoizomerem kwasu ɑ-trans-retinowego. Jak działa ta izotretynoina? Proszę państwa, ona będzie zmniejszać aktywność gruczołów łojowych, będzie powodować ich inwolucję. Ale to, co niezmiernie ważne w aspekcie leczenia trądziku pospolitego, to normalizacja procesów rogowacenia. Lek również wykazuje działanie przeciwzapalne i w pewnych aspektach również przeciwnowotworowe. Zwracam bardzo uwagę na to, że izotretynoina jako pochodna witaminy A wymaga do swojego dobrego wchłaniania, ze względu na swoją dużą lipofilność, posiłku, gdyż posiłek warunkuje dwukrotne zwiększenie dostępności biologicznej. Czas maksymalny, po którym stężenie izotretynoiny osiąga peak w surowicy to około dwie, cztery godziny. Jest to bardzo osobnicze.

Zwracam uwagę, że lek dość łatwo przenika przez łożysko i do pokarmu kobiecego. Dlatego tak niezwykle istotne jest, ażeby stosować skuteczną antykoncepcję, gdyż lek jest lekiem wysoce teratogennym. Ta antykoncepcja powinna być stosowana przez cały okres terapii, ale również miesiąc po zakończeniu przyjmowania leku. Proszę państwa, lek został zarejestrowany niemal cztery dekady temu, nieco nawet ponad cztery dekady temu przez Amerykańską Agencję do Spraw Żywności i Leków w 1982 roku. I był to niewątpliwie przełom. Był to lek, który był w stanie wyindukować trwałą remisję zmian trądzikowych. Również Europejska Agencja Lekowa ma dyrektywę harmonizującą, która mówi nam, jak stosować izotretynoinę i dopuszcza stosowanie izotretynoiny wyłącznie ciężkich formach trądziku, który wcześniej był oporny na leczenie adekwatnymi formami terapii złożonej z antybiotyków podawanych systemowo oraz leczenia miejscowego. Dawkowanie, które jest rekomendowane to pół miligrama do jednego miligrama na kilogram masy ciała na dobę, a dawka kumulacyjna sugerowana przez Europejską Agencję Lekową, która powinna być osiągnięta to sto dwadzieścia, sto pięćdziesiąt miligramów na kilogram masy ciała.

Czy rzeczywiście musimy się taktego mocno trzymać?Przecież mamy swoje wytyczne PolskiegoTowarzystwa Dermatologicznego i obok ciężkich ibardzo ciężkich postaci trądziku spokojniemożemy stosować ten lek w średnionasilonych postaciach trądziku, które niereagują na terapię konwencjonalną lub cechująsię nawrotami po leczeniu konwencjonalnym.Możemy również stosować w trądzikuo średnim nasileniu, ale z tendencjądo bliznowacenia czy silnym łojotokiem.Ale pacjenci, którzy mają trądziki dysmorfofobię, zaburzenia psychiczne i skłonnościsamobójcze wynikające z choroby podstawowej,jaką jest trądzik pospolity, również powinnisięgnąć po ten lek.Czy możemy ten stosować lekjako terapię pierwszego rzutu?

Oczywiście.Nie zawsze musimy najpierw stosowaćantybiotyki.Stosujemy lek głównie u pacjentówpo dwunastym roku życia, ale jeżelijest to konieczne, to niewahajmy się użyć tego leku unieco młodszych pacjentów, gdyż jestto dopuszczalne według opinii licznych ekspertów.Często podkreśla się związki izotretynoinyz pojawieniem się depresji.Ale proszę państwa, pamiętajmy otym, że często sam trądzik pospolitywywołuje ciężkie zaburzenia depresyjne, więcjeżeli pacjent zdradza takie skłonności, topo prostu leczenie powinno byćprzeprowadzone z kooperacją z psychiatrą.Podkreślam brak związku stosowania izotretynoinyz chorobami zapalnymi jelit, takimi jakkolitis, ulceroza czy choroba Leśniowskiego-Crohna.

Ale stosowanie izotretynoiny to niewątpliwiepojawienie się pewnych działań niepożądanych, zktórych najczęstsze to aerodermatitis, czyligeneralnie suchość skóry i błon śluzowych,która wywołana jest stosowaniem tegoleku.Ale co ważne, są todziałania niepożądane, zależne od dawki, więczmniejszając dawkę, te dolegliwości, naktóre się pacjent będzie skarżył wpostaci suchości skóry, błon śluzowychbędą dużo, dużo niższe.Młodsi pacjenci mogą czasami sięskarżyć na ból pleców, który zazwyczajpo dwóch miesiącach z terapiiprzechodzi.Czasami kierowcy będą mówić oproblemach z widzeniem.Podkreślam tutaj problem kurzej ślepoty.Natomiast czasami pojawiają się dużorzadsze działania niepożądane.Całe szczęście, że one sąrelatywnie rzadkie, bo na przykład jeżelikobiety doświadczają wypadania włosów, tomoże być to dla nich dużyproblem.Zwracam uwagę, ażeby uniknąć początkowegozaostrzenia, które nierzadko ma miejsce mniejwięcej u jednego na dziesięciupacjentów.Wówczas stosujemy na początku terapiinieco niższe dawki i te niższedawki są zaakceptowane przez europejskikonsensus, bo możemy spokojnie stosować dawkina poziomie zero trzy, zeropięć miligrama na kilogram masy ciała.Tylko przy ciężkich, rzeczywiście ciężkichpostaciach trądziku te dawki wyższe odzero pięć powinny być stosowane.Jak długo stosujemy tą terapię?

Już teraz nie myślimy otych dawkach kumulacyjnych, tylko myślimy otym, ażeby wyczyścić, kolokwialnie rzeczujmując, pacjenta ze zmian trądzikowych ijeszcze zastosować dodatkowo dwa, trzymiesiące leczenia konsolidacyjnego.

Szanowni Państwo, pamiętajmy o stosowaniui monitorowaniu enzymów wątrobowych i lipidogramu.To jest kluczowe.Pacjent powinien mieć wykonywane badaniaprzed terapią, po miesiącu i późniejco trzy miesiące.Jeżeli nie mamy żadnych problemów,ten interwał trzymiesięczny jest w zupełnościwystarczający.Pamiętamy, że trzykrotne podniesienie transaminazczy elementów lipidogramu — mówię tutajgłównie o trójglicerydach — powinnonas skłonić do zaprzestania terapii, aprzynajmniej redukcji dawki.

I zwracam państwu uwagę nakoniec na leki odtwórcze, bo wUnii Europejskiej mamy ich całemnóstwo, ale pamiętamy o tym, żeażeby uznać biorównoważność leku odtwórczegowzględem leku referencyjnego, to tutaj tenprzedział akceptacji w przypadku stężeniamaksymalnego pola pod krzywą czy, czyczasu, w którym to stężeniemaksymalne jest osiągane, musi się mieścićw przedziale akceptacji osiemdziesiąt, stodwadzieścia pięć procent.Więc nie każdy lek odtwórczyjest rzeczywiście zbliżony do leku oryginalnego,więc są pewne różnice, któremogą mieć istotne znaczenie dla pacjenta.Jest to pogorszenie substancji czynnej.Pamiętajmy o standardach produkcji, któredotyczą poszczególnych leków odtwórczych.

Kształt i wielkość połykanej kapsułki,Oznakowanie dawki to też czasami elementy,które mogą mieć istotny wpływna compliance pacjenta.No i oczywiście dostępne dawkiizotretynoiny, bo przecież łatwiej jest przyjąćjedną kapsułkę niż sięgać podwie czy cztery.Serdecznie Państwu dziękuję za uwagę.