Praca w RCKiK po stażu podyplomowym – alternatywa dla POZ?

Czas po zakończeniu stażu podyplomowego jest pełen nowych wyzwań. Dopełnienie formalności w związku z uzyskaniem pełnego PWZ i podjęcie decyzji dotyczących dalszej ścieżki zawodowej nie należy do łatwych zadań. Większość młodych lekarzy, tuż po stażu podyplomowym, wybiera przychodnie podstawowej opieki zdrowotnej jako swoje pierwsze miejsce pracy. Część osób inwestuje w kursy z zakresu medycyny estetycznej, inni znajdują pracę w medycznych startupach. 

Praca w Regionalnym Centrum Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa (RCKiK) jest na pewno mniej popularnym początkiem kariery niż praca w POZ. Jaka jest jej specyfika i co ze sobą niesie?

Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa 

Zgodnie z ustawą o publicznej służbie krwi, RCKiK to publiczne jednostki odpowiednie dla danego regionu, odpowiadające za pobieranie, badanie (w tym badania immunohistochemiczne), preparatykę krwi i jej składników oraz zaopatrywania w krew, jej składniki oraz składniki krwiopochodne na danym obszarze [1]. Ponadto, RCKiK prowadzi działania konsultacyjne, kursy oraz promuje krwiodawstwo w danym rejonie. 

Aktualnie w Polsce działa 21 RCKiK, które nadzorują oddziały terenowe [2]. 

Praca w RCKiK

Czym właściwie zajmuje się lekarz w RCKiK? Przeważnie do jego obowiązków należy badanie i kwalifikowanie kandydatów na dawców krwi oraz nadzór nad dawcami podczas pobierania składników. Często poszukiwani są lekarze pracujący w punktach terenowych lub wyjazdowych. 

Oferty pracy można znaleźć na stronach internetowych odpowiednich regionalnych centrów krwiodawstwa. Od lekarzy kwalifikujących dawców nie jest wymagany tytuł specjalisty, z powodzeniem więc mogą na te stanowiska aplikować absolwenci uniwersytetów medycznych po ukończonym i zaliczonym stażu podyplomowym. Nie można jednak powiedzieć, że do pracy w RCKiK wystarczą pełne PWZ i dobre chęci.

Jak wspomniano wcześniej, praca w RCKiK w typowych wypadkach opiera się na kwalifikowaniu dawców krwi. Dawca przed wizytą lekarską jest zobowiązany do wypełnienia ankiety dotyczącej stanu zdrowia oraz środowiskowej ekspozycji na czynniki, które  potencjalnie mogą wpływać bezpieczeństwo zarówno swoje własne, jak i biorcy. Następnie od dawcy pobierana jest próbka krwi do badań laboratoryjnych. Standardowo u kandydatów na dawców krwi oznacza się poziom hemoglobiny, antygen HBs, DNA-HBV, przeciwciała anty-HCV, RNA HCV, przeciwciała anty-HIV i RNA HIV, a także test VDRL, choć czasem wykonuje się szerszy panel badań. Potem następuje badanie lekarskie [3]. 

POZ vs RCKiK

Niezależnie od wyboru miejsca pierwszej samodzielnej pracy, rozpoczęciu przyjmowania pacjentów zawsze towarzyszy stres i niepewność. O ile w POZ z założenia spotkamy pacjentów z konkretnymi problemami zdrowotnymi, szukających informacji o profilaktyce lub leczeniu, o tyle w RCKiK kandydaci na dawców oczekują kwalifikacji lub jej braku, a nie zaleceń terapeutycznych. W związku z tym, formalno-prawne rozważania, często towarzyszące pracy w POZ, dotyczące refundacji leków, bezpłatnego transportu medycznego czy zaopatrzenia w wyroby medyczne, nie będą zajmować pracowników RCKiK.

Praca w RCKiK natomiast wymaga szczegółowego zapoznania się z przeciwwskazaniami do donacji krwi i jej składników. Należy być również gotowym do prowadzenia nadzoru nad pacjentem podczas pobierania krwi. Trzeba pamiętać, że stany nagłe, w związku z dynamiką objawów, mogą się przydarzyć wszędzie i należy być na nie przygotowanym pod względem merytorycznym i organizacyjnym. O ile wdrożenie do pracy w POZ ułatwiają pomoce naukowe – podręczniki czy też materiały internetowe (jak Poradniki medyczne Remedium), o tyle źródła dotyczące kwalifikacji dawców krwi i jej składników są mniej popularne wśród stażystów i młodych lekarzy, a praca opiera się na rozporządzeniu Ministra Zdrowia ws. warunków pobierania krwi od kandydatów na dawców krwi i dawców krwi oraz wytycznych, np. stworzonych przez WHO [4]. RCKiK często prowadzą jednak kursy wdrażające do pracy.

Podobieństwem między pracą w POZ i RCKiK na pewno jest liczba pacjentów przewijających się przez gabinet lekarski. Choć w POZ bywają dni wyjątkowo tłoczne, to w RCKiK liczba przyjmowanych kandydatów na dawców może być jeszcze większa, ponadto bywa trudna do przewidzenia – kandydaci na dawców zwykle pojawiają się bez wcześniejszej rejestracji internetowej. W 2022 roku w centrach krwiodawstwa oraz terenowych i wyjazdowych punktach pobrań zakwalifikowano do pobrania krwi pełnej i jej składników ponad 600 000 dawców i wykonano ponad 1 400 000 donacji [5].

Po przeanalizowaniu ofert pracy w witrynach internetowych wybranych RCKiK można zauważyć, że większość z tych placówek oferuje zatrudnienie na podstawie umowy o pracę (UoP) w pełnym lub częściowym wymiarze godzin. Taka forma zatrudnienia jest rzadko wybierana przez lekarzy rozpoczynających pracę w POZ, jak również rzadko jest proponowana przez placówki POZ. Tylko pojedyncze oferty pracy w RCKiK wspominają o innych formach zatrudnienia, jak umowa zlecenie lub umowa cywilnoprawna B2B. 

Jako że, RCKiK, w myśl ustawy o działalności leczniczej [6], należą do podmiotów udzielających świadczeń leczniczych, wynagrodzenie lekarzy bez specjalizacji pracujących na podstawie UoP jest ustalone odgórnie i aktualnie wynosi 7551,92 zł brutto [7,8]. Wynagrodzenie w RCKiK na mocy innych form zatrudnienia jest trudne do oszacowania. Łatwym zadaniem jest natomiast przybliżenie stawki godzinowej dla lekarzy bez specjalizacji pracujących w POZ, która wynosi średnio, w zależności od województwa, od 114 do 160 zł [9].

Choć praca w POZ po zakończeniu stażu podyplomowego wydaje się być najpopularniejsza, RCKiK stanowi dla niej godną rozważenia alternatywę.