Jakie są możliwości uzyskania finansowania na dokształcanie?

Ustawiczne podnoszenie kwalifikacji jest jednym z obowiązków lekarza wymienionych w „Ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty”. Wymóg ten jest spełniany m.in. poprzez udział w kursach, szkoleniach czy konferencjach, nierzadko płatnych.

W artykule szerzej przyjrzymy się wydatkom związanym z realizacją założeń ustawicznego doskonalenia zawodowego, a także opiszemy możliwości uzyskania dofinansowań, które mogą pomóc w ograniczeniu wydatków związanych z samokształceniem się lekarzy.

Doskonalenie zawodowe

W myśl Ustawy, wymóg doskonalenia zawodowego lekarz może spełniać za pośrednictwem różnych form aktywności. Realizacja ta wiąże się z uzyskiwaniem określonej liczby punktów edukacyjnych, których lekarz musi zdobyć co najmniej 200 w 48-miesięcznym okresie rozliczeniowym. Wśród przykładowych aktywności, za które przyznawane są punkty edukacyjne, wymienić należy:

• realizowanie programu specjalizacji,
• udział w krajowych lub zagranicznych konferencjach naukowych,
• odbycie praktyki klinicznej w zagranicznym ośrodku specjalistycznym,
• wygłoszenie wykładów na konferencjach naukowych, 
• uzyskanie stopnia naukowego,
• opublikowanie fachowej książki, rozdziału w książce, edukacyjnego programu multimedialnego lub artykułu w czasopiśmie naukowym.

Liczba punktów przyznawanych za każdą z powyższych form uzależniona jest od określonych kryteriów, a fakt ich przyznawania jest odnotowywany w okręgowym rejestrze lekarzy za pomocą zaświadczeń, dyplomów, potwierdzeń organizatorów lub dokumentów ewidencji, o czym szerzej przeczytasz w tym artykule.

Wydatki związane z realizacją założeń doskonalenia zawodowego

Odrębnym zagadnieniem, jakie należy poruszyć, mówiąc o doskonaleniu zawodowym, jest kwestia finansowa. W toku zdobywania wiedzy i nowych umiejętności zawodowych lekarz może zmierzyć się z szeregiem wydatków, co uzależnione jest od rodzaju obranej aktywności. I tak, w przypadku realizacji programu specjalizacyjnego, ukończenia szkoły doktorskiej bądź uczestnictwa w darmowych szkoleniach on-line lub w miejscu zamieszkania organizowanych przez izby lekarskie czy CMKP, koszty poniesione na poczet otrzymania punktów edukacyjną będą być znikome lub bliskie zeru. 

Jednak w przypadku udziału w kursach praktycznych czy konferencjach (w tym zagranicznych) nakład finansowy może być już bardziej odczuwalny. Przykładem może być kurs ALS Polskiej Rady Resuscytacji - koszt uczestnictwa to wydatek rzędu 1700 zł lub kurs USG jamy brzusznej, gdzie koszt przypadający na jednego uczestnika to 3000 zł. Ceny szkoleń i konferencji zazwyczaj nie obejmują kosztów podróży, noclegu i wyżywienia, które lekarz musi dodatkowo pokryć we własnym zakresie. 

Rozliczenie szkolenia w ramach prowadzenia działalności

Rozwiązaniem dostępnym dla lekarzy prowadzących działalność gospodarczą jest włączenie kosztów związanych z udziałem w konferencji lub odbyciem szkolenia w koszty prowadzenia działalności. Jest to możliwe w przypadku lekarzy rozliczających się na zasadach ogólnych. Odliczenie podatku pozwoli w pośredni sposób zredukować poniesiony koszt szkolenia.

Własna działalność gospodarcza nie jest jedynym sposobem na redukcję kosztów kształcenia zawodowego. Lekarze mogą ubiegać się o uzyskanie dofinansowania na szkolenia w ramach różnych programów doskonalenia zawodowego. Oferty skierowane są zarówno do lekarzy prowadzących działalność, jak i do lekarzy, którzy nie prowadzą działalności gospodarczej.

Finansowanie doskonalenia zawodowego

Lekarz mierzący się z szeregiem wydatków ma możliwość skorzystania z dostępnych na polskim rynku kilku źródeł finansowania, wśród których można wymienić:

• programy szkoleniowe,
• dofinansowanie udziału w kursach specjalizacyjnych do staży specjalizacyjnych,
• programy stypendialne.

Programy szkoleniowe

Programy szkoleniowe finansowane są z budżetu Unii Europejskiej (w przypadku BUR - Bazy Usług Rozwojowych) oraz ze środków Funduszu Pracy (w przypadku KFS - Krajowego Funduszu Szkoleniowego). Programy te powstały z myślą o wsparciu kształcenia ustawicznego pracodawców oraz pracowników, do których zaliczyć można m.in. lekarzy. W ramach programów szkoleniowych mogą zostać sfinansowane:

• kursy i studia podyplomowe,
• szkolenia zakończone uzyskaniem dyplomów potwierdzających nabycie umiejętności, kwalifikacji lub uprawnień zawodowych,
• ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków w związku z podjętym kształceniem (w przypadku funduszu KFS),
• badania lekarskie i psychologiczne wymagane do podjęcia kształcenia lub pracy zawodowej po ukończonym kształceniu (w przypadku funduszu KFS).

Uczestnicy Bazy Usług Rozwojowych zarządzanej przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości mogą otrzymać do 80% dofinansowania ze środków unijnych celem pokrycia kosztów szkoleniowych. W przypadku Krajowego Funduszu Szkoleniowego uczestnik może ubiegać się o zwrot nawet do 80% i 100% poniesionych kosztów. 

Program stypendialny

Chociaż aktualnie program stypendialny nie jest realizowany, w 2021 roku Naczelna Izba Lekarska ogłosiła nabór do niego dla lekarzy i lekarzy dentystów. Przyznawano jednorazowe stypendia w kwocie do 10 tysięcy złotych. Otrzymaną kwotę lekarz mógł wykorzystać na odbycie stażu w polskim lub zagranicznym ośrodku czy też na udział w kursach/warsztatach celem dokształcenia zawodowego.

Pozostałe możliwości finansowania kształcenia lekarza

Na zakończenie warto wspomnieć o alternatywnych źródłach finansowania kształcenia. Lekarz może uzyskać wsparcie finansowe na realizację kształcenia podyplomowego również z ramienia instytucji zatrudniającej lub podejmując współpracę z koncernem farmaceutycznym.

Idea wspierania rozwoju pracownika przez pracodawcę, chociaż znajduje zastosowanie w wielu branżach, nie jest często stosowaną praktyką w medycynie. Dyrekcja niechętnie przeznacza budżet szpitala na rozwój kadry pracowniczej. Na niekorzyść lekarzy w tym aspekcie zdaje się działać również brak jakichkolwiek unormowań prawnych bądź przepisów nakładających taki wymóg na podmioty zatrudniające lekarzy.

Odmienną kwestią jest finansowanie lekarzy przez branżę farmaceutyczną. Poprzez ordynację leków i prowadzenie badań klinicznych lekarze pozostają głównym medium łączącym pacjentów z koncernem farmaceutycznym. Mając na uwadze te zależności, branża farmaceutyczna pielęgnuje relację z lekarzami poprzez finansowanie szkoleń, organizowaniu bezpłatnych konferencji naukowych lub udostępnianiu materiałów szkoleniowych. Przeciwnicy tej formy współpracy podkreślają, że uzależnienie się od firm farmaceutycznych może ograniczyć niezależność decyzyjną lekarza, a w dalekiej perspektywie negatywnie wpływać na zdrowie pacjenta.