Jakie są prawa i obowiązki kierownika specjalizacji?

Rolę kierownika specjalizacji wraz z jego obowiązkami i prawami reguluje artykuł 19 Ustawy o uzyskiwaniu tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia, którą w dalszej części artykułu będę nazywał “Ustawą”. Warto dokładnie zapoznać się z nią zarówno, jeśli obejmuje się po raz pierwszy funkcję kierownika specjalizacji, jak i wtedy, gdy rozpoczyna się specjalizację. Dzięki temu możliwe jest uniknięcie wielu stresujących sytuacji i nieporozumień.

Jakie prawa przysługują kierownikowi specjalizacji?

Zgodnie z Ustawą, kierownika specjalizacji może powołać i odwołać jedynie kierownik jednostki. Warto zaznaczyć, że powołanie jest dobrowolne. Kierownik specjalizacji może objąć nadzorem maksymalnie 3 osoby, a w uzasadnionych przypadkach, za zgodą konsultanta krajowego w danej dziedzinie, limit ten może wzrosnąć do 4 osób. Co ważne, kierownik specjalizacji ma prawo uczestniczyć w egzaminie ustnym lub egzaminie praktycznym swojego podopiecznego, wchodzącym w skład Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego (PES), jednak jedynie w charakterze obserwatora. 

Z jakich obowiązków musi się wywiązać kierownik specjalizacji?

Podstawowym i obowiązkowym kryterium niezbędnym do objęcia stanowiska kierownika specjalizacji jest posiadanie tytułu specjalisty w dziedzinie ochrony zdrowia, w której odbywa się szkolenie specjalizacyjnie. W niektórych uzasadnionych przypadkach, jak wskazuje Ustawa, kierownik może posiadać specjalizację w dziedzinie pokrewnej. Kierownikiem specjalizacji może być również osoba, która decyzją Ministra właściwego do spraw zdrowia, legitymuje się dorobkiem naukowym lub zawodowym w danej dziedzinie ochrony zdrowia i jest on równoważny ze zrealizowaniem programu szkolenia specjalizacyjnego w tej dziedzinie na podstawie opinii zespołu ekspertów. Dokładne wytyczne postępowania w takiej sytuacji reguluje art. 28 ust. 1 Ustawy. Drugim wyjątkiem od reguły są osoby, którym Minister właściwy do spraw zdrowia powierzył obowiązki specjalisty w danej dziedzinie ochrony zdrowia. Tę kwestię reguluje art. 57 ust. 1 Ustawy. 

Do właściwych obowiązków kierownika specjalizacji należą:

1. ustalenie warunków, na których lekarz odbywający szkolenie zdobędzie wiedzę teoretyczną i umiejętności praktyczne;
2. ustalenie szczegółowego planu realizacji szkolenia specjalizacyjnego;
3. wprowadzenie Elektronicznej Karty Specjalizacji (EKS) wszystkich niezbędnych danych - Ministerstwo przygotowało krótki podręcznik wyjaśniający sposób wypełniania EKS, który może być przydatny zarówno dla lekarza odbywającego szkolenie specjalizacyjne, jak i kierownika specjalizacji;
4. wskazywanie przydatnych źródeł wiedzy;
5. prowadzenie ewaluacji szkolenia specjalizacyjnego;
6. wystawianie opinii dotyczącej przebiegu szkolenia specjalizacyjnego i uzyskiwanych przez osobę szkolącą się kompetencji zawodowych w EKS;
7. potwierdzenie w EKS ukończenia szkolenia specjalizacyjnego w ciągu 14 dniu od dnia jego ukończenia;
8. zawiadomienie wojewody za pomocą Systemu Monitorowania Kształcenia Pracowników Medycznych (SMK) o nierealizowaniu programu szkolenia specjalizacyjnego przez osobę odbywającą szkolenie specjalizacyjne – jeśli dotyczy.

Kiedy można odwołać kierownika specjalizacji?

Ustawa wskazuje, że istnieją 3 sytuacje, w których możliwe jest odwołanie kierownika specjalizacji. Są to:

1. niewypełnianie lub nienależyte wypełnianie przez niego obowiązków;
2. uzasadniony wniosek samego kierownika;
3. uzasadniony wniosek osoby odbywającej szkolenie specjalizacyjne pod jego nadzorem.

Niestety reguły te pozostają nieprecyzyjne, dając możliwość, w przypadku odpowiedniego uzasadnienia, zakończenia w zasadzie każdej współpracy między lekarzem szkolącym się, a jego kierownikiem. Jednocześnie trudno określić, co należy rozumieć pod pojęciem “uzasadniony wniosek”.

Podsumowanie

Mimo że Ustawa w bardzo ogólny sposób reguluje prawa i obowiązki kierownika specjalizacji, warto się z nią zapoznać przed rozpoczęciem szkolenia specjalizacyjnego, a także w przypadku pierwszorazowego podjęcia się funkcji kierownika specjalizacji. Jest to szczególnie ważne w przypadku pierwszych, stresujących miesięcy pracy i możliwych nieporozumień. Prawidłowe uzupełnianie EKS i przestrzeganie obowiązujących terminów pozwala zaoszczędzić sporo stresu i skupić się na zdobywaniu wiedzy i umiejętności.