Bon patriotyczny - czym jest, komu przysługuje, jak go zorganizować?

Bon patriotyczny to wprowadzony w 2018 roku dodatek do wynagrodzenia zasadniczego lekarzy rezydentów, który ma na celu zachęcanie ich po zakończeniu programu specjalizacji do pracy w publicznym systemie ochrony zdrowia, szczególnie w lecznictwie szpitalnym. O ile system wypłat dodatków nie budzi większych zastrzeżeń, sposób “odrabiania” bonu wywołuje wiele kontrowersji. 

Kto i w jaki sposób może otrzymać bon?

Bon patriotyczny przysługuje wszystkim lekarzom/lekarkom rezydentom/rezydentkom, a deklarację dotycząca jego pobierania można podpisać podczas zawierania umowy na początku rezydentury lub w jej trakcie. Zwiększenie wynagrodzenia następuje w kolejnym miesiącu po podpisaniu zobowiązania. W każdej chwili można również zrezygnować z bonu. Na ten moment stawka bonu patriotycznego w przypadku specjalizacji priorytetowej wynosi 700 zł miesięcznie, natomiast w przypadku specjalizacji, które do deficytowych nie należą - 600 zł miesięcznie.

Jakie są zobowiązania wynikające z pobierania bonu patriotycznego?

W przypadku otrzymywania bonu przez cały okres rezydentury, świeżo upieczony specjalista jest zobowiązany do przepracowania 2 lat w publicznej ochronie zdrowia. Może to zrobić w ciągu 5 lat od zakończenia rezydentury w formie pracy na pełen etat lub na jego część lub pracując na kontrakcie. Ważne, aby liczba zadeklarowanych godzin pracy wynosiła równowartość przepracowania 2 lat w wymiarze jednego etatu. Kontrowersje budzi fakt, że nie ma możliwości “odpracowania bonu” w formie dyżurów lekarskich - taki sposób budzi zastrzeżenia Urzędu Wojewódzkiego. 

Jak wygląda weryfikacja spełnienia warunków otrzymania bonu?

Niezwłocznie po zakończeniu szkolenia specjalizacyjnego wojewoda wysyła do lekarza potwierdzenie wywiązania się z umowy. Na lekarzu natomiast ciąży zobowiązanie poinformowania urzędu o okresach i miejscu realizacji zobowiązania, terminie jego zakończenia oraz ewentualnej decyzji o wykonywaniu zawodu poza granicami Polski. Każdorazowo należy informować o zmianie miejsce zatrudnienia, w którym realizuje się “odpracowanie bonu”. Ponadto, miejsce lub miejsca pracy, w których lekarz realizuje zobowiązanie, na wniosek zainteresowanego, wystawiają zaświadczenie z potwierdzeniem okresu i wymiaru czasu pracy, które należy dostarczyć wojewodzie w terminie 60 dni od zakończenia realizacji zobowiązania. 

W przypadku braku wywiązania się z umowy, należy zapłacić karę w wysokości 75% x liczba miesięcy pobierania bonu x 700 zł (lub 600 zł w zależności od specjalizacji).

Dokładne informacje dotyczące bonu patriotycznego znajdują się w Ustawie o zawodzie lekarza i lekarza dentysty [1]. Warto uważnie prześledzić zawarte tam sformułowania, żeby uniknąć późniejszych nieporozumień z Urzędem Wojewódzkim i być w pełni świadomym podjętych zobowiązań.