Leczenie pacjentów z zaburzeniami lipidowymi

Nazwa

Leczenie pacjentów z zaburzeniami lipidowymi

Numer programu lekowego

B.101

Stosowany lek

1. Pacjenci dorośli:
   
   • z heterozygotyczną hipercholesterolemia rodzinną i bardzo wysokim ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego: alirokumab, ewolokumab, inklisirane,
     
   • z homozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną: lomitapid, ewolokumab.
2. Pacjenci pediatryczni z hipercholesterolemią rodzinną – ewolokumab.
   

Wskazanie do programu lekowego

Hipercholesterolemia u pacjentów z hipercholesterolemią rodzinną lub bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym z nieskutecznym min. 3-miesięcznym intensywnym leczeniem hipolipemizującym (szczegóły – patrz: kryteria włączenia).

Kryteria włączenia

W celu zaklasyfikowania  do programu, każdy pacjent musi spełnić warunki ogólne, a także szczegółowe dla poszczególnych rodzajów terapii.

Warunki ogólne:

• wiek ≥18. r.ż. (z wyjątkiem pacjentów kwalifikujących się do programu lekowego wymienionego w podpunkcie 5);
• brak hiperlipidemii wtórnej (z wyjątkiem pacjentów kwalifikujących się do programu lekowego wymienione w podpunkcie 1, 2, 3);
• wykluczenie ciąży i okresu karmienia piersią – u kobiet w wieku rozrodczym; 
• brak istotnych schorzeń współistniejących lub stanów klinicznych stanowiących przeciwwskazanie do terapii, stwierdzonych przez lekarza prowadzącego;
• odpowiednia wydolność narządowa potwierdzona wynikami badań laboratoryjnych krwi, umożliwiająca w opinii lekarza prowadzącego bezpieczne rozpoczęcie terapii;
• brak przeciwwskazań do stosowania leku zgodnie z aktualną Charakterystyką Produktu Leczniczego.

Warunki szczegółowe:

• Dorośli  pacjenci z heterozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną leczeni alirokumabem, ewolokumabem lub inklisiranem: 
  • pewna diagnoza rodzinnej heterozygotycznej hipercholesterolemii, tj. >8 punktów w skali Dutch Lipid Clinic Network;
  • LDL-C >100 mg/dl (2,5 mmol/l) pomimo stosowania diety oraz spełnienie przynajmniej jednego z poniższych warunków:
    • pacjenci z całkowitą nietolerancją statyn, definiowaną według obowiązujących wytycznych towarzystw naukowych w zakresie diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych (PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT), jako udokumentowany brak tolerancji co najmniej 2 statyn – jednej w najmniejszej początkowej dawce na dobę i drugiej w dowolnej dostępnej dawce (okres leczenia statynami ustalony przez lekarza prowadzącego, ale nie krótszy niż przez 3 miesiące); 
    • intensywnego leczenia statynami (stosowanego łącznie przez 3 miesiące, w tym leczenia skojarzonego przez minimum 1 miesiąc) w maksymalnych tolerowanych dawkach, a następnie w skojarzeniu z ezetymibem w dawce 10 mg;
    • pacjenci, z heterozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną leczeni ewolokumabem zakwalifikowani do programu lekowego zgodnie z podpunktem 5 po osiągnięciu pełnoletniości, którzy podlegają przeniesieniu leczenia do ośrodka dla dorosłych bez konieczności spełnienia kryteriów ogólnych kwalifikacji.
• Dorośli pacjenci z homozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną leczeni lomitapidem:
  • udokumentowana diagnoza homozygotycznej hipercholesterolemii rodzinnej (HoFH) na podstawie badania genetycznego;
  • brak innych postaci hipercholesterolemii; 
  • zgoda pacjenta na prowadzenie antykoncepcji – kobiety w wieku rozrodczym;
  • spełnienie kryteriów kwalifikacji do leczenia LDL aferezą, a w przypadku pacjentów już leczonych, spełnienie tych kryteriów w momencie rozpoczynania leczenia LDL aferezą; 
  • kryteria kwalifikacji do leczenia LDL aferezą: LDL-C >100 mg/dl (2,5 mmol/l) pomimo stosowania diety i spełnienie przynajmniej jednego z poniższych warunków: 
    • intensywnego leczenia statynami w maksymalnych dawkach tj.: atorwastatyna 80 mg lub rosuwastatyna 40 mg, a następnie atorwastatyna 40-80 mg lub rosuwastatyna 20-40 mg w skojarzeniu z ezetymibem 10 mg; stosowane łącznie przez 3 miesiące, w tym leczenia skojarzonego przez minimum 1 miesiąc;
    • pacjenci z całkowitą nietolerancją statyn, definiowaną według obowiązujących wytycznych towarzystw naukowych w zakresie diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych (PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT), jako udokumentowany brak tolerancji co najmniej 2 statyn – jednej w najmniejszej początkowej dawce na dobę i drugiej w dowolnej dostępnej dawce (okres leczenia statynami ustalony przez lekarza prowadzącego, ale nie krótszy niż przez 3 miesiące);
    • intensywnego leczenia statynami w maksymalnych tolerowanych dawkach, a następnie w skojarzeniu z ezetymibem 10 mg; stosowane przez łącznie 3 miesiące, w tym leczenia skojarzonego przez minimum 1 miesiąc.
• Dorośli pacjenci z homozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną leczeni ewolokumabem:
  • potwierdzona diagnoza homozygotycznej hipercholesterolemii rodzinnej (HoFH) na podstawie badania genetycznego; 
  • LDL-C >100 mg/dl (2,5 mmol/l) pomimo stosowania diety i spełnienie przynajmniej jednego poniższych warunków: 
    • zoptymalizowanego leczenia hipolipemizującego zgodnie z obowiązującymi wytycznymi towarzystw naukowych w zakresie diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych (PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT) (stosowanego nie krócej niż 3 miesiące);
    • pacjenci z całkowitą nietolerancją statyn, definiowaną wg obowiązujących wytycznych towarzystw naukowych w zakresie diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych (PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT), jako udokumentowany brak tolerancji co najmniej 2 statyn – jednej w najmniejszej początkowej dawce na dobę i drugiej w dowolnej dostępnej dawce (okres leczenia statynami ustalony przez lekarza prowadzącego, ale nie krótszy niż przez 3 miesiące); 
    • pacjenci, z homozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną leczeni ewolokumabem zakwalifikowani do programu lekowego zgodnie z punktem 5 po osiągnięciu pełnoletniości, którzy podlegają przeniesieniu leczenia do ośrodka dla dorosłych bez konieczności spełnienia kryteriów ogólnych kwalifikacji.
• Dorośli pacjenci z bardzo wysokim ryzykiem chorób układu sercowo-naczyniowego, leczeni alirokumabem, ewolokumabem lub inklisiranem spełniający łącznie następujące warunki:
  • LDL-C >70 mg/dl (1,8 mmol/l) pomimo stosowania diety, a także spełniają jedno z poniższych kryteriów:
    • intensywnego leczenia statynami (stosowanego łącznie przez co najmniej 3 miesiące, w tym leczenia skojarzonego przez minimum 1 miesiąc) w maksymalnych tolerowanych dawkach, a następnie statynami w maksymalnych tolerowanych dawkach w skojarzeniu z ezetymibem;
    • pacjenci z całkowitą nietolerancją statyn, definiowaną wg obowiązujących wytycznych towarzystw naukowych w zakresie diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych (PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT), jako udokumentowany brak tolerancji co najmniej 2 statyn – jednej w najmniejszej początkowej dawce na dobę i drugiej w dowolnej dostępnej dawce (okres leczenia statynami ustalony przez lekarza prowadzącego, ale nie krótszy niż przez 3 miesiące);
  • przebyty zawał serca z udokumentowaną w koronarografii lub tomografii komputerowej miażdżycą tętnic wieńcowych, który wystąpił do 24 miesięcy przed włączeniem do programu lekowego oraz przynajmniej z jednym dodatkowym jednym zdarzeniem sercowo-naczyniowym,które spełnia przynajmniej jeden z poniższych warunków: 
    • przebyty zawał serca w wywiadzie;
    • wielonaczyniowa choroba wieńcowa, zdefiniowana jako co najmniej 50% zwężenia światła naczynia w co najmniej 2 naczyniach;
    • wiek poniżej 50 lat w chwili pierwszego zawału, po uprzednio wykonanym zabiegu PCI lub CABG wielonaczyniowej choroby wieńcowej;
  • choroba miażdżycowa tętnic innych niż wieńcowe, rozumiana jako: 
    • choroba tętnic obwodowych (PAD), tj. jedno z poniższych: 
      1. chromanie przestankowe ze wskaźnikiem kostka-ramię (ABI) <0,85;
      2. przebyta rewaskularyzacja tętnic obwodowych;
      3. amputacja kończyny z powodu choroby miażdżycowej; 
  • choroba tętnic mózgowych, tj. jedno z poniższych:  
    1. przebyty udar mózgu niedokrwienny;
    2. przemijający atak niedokrwienny (TIA);
    3. przebyta rewaskularyzacja tętnic dogłowowych.
       

• Pacjenci pediatryczni z homozygotyczną lub heterozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną leczeni ewolokumabem:
  • wiek 10 – 18 lat; 
  • potwierdzona diagnoza hipercholesterolemii rodzinnej na podstawie wyniku: skali Dutch Lipid Clinic Network w przypadku heterozygotycznej hipercholesterolemii rodzinnej (HeFH) albo na podstawie badania genetycznego w przypadku homozygotycznej hipercholesterolemii rodzinnej (HoFH); 
  • LDL-C >100 mg/dl (2,5 mmol/l) pomimo stosowania diety i spełnienie jednego z poniższych warunków: 
    • zoptymalizowanego leczenia hipolipemizującego zgodnie z obowiązującymi wytycznymi towarzystw naukowych w zakresie diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych (PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT) stosowanego nie krócej niż 3 miesiące;
    • pacjenci z całkowitą nietolerancją statyn, definiowaną według obowiązujących wytycznych towarzystw naukowych w zakresie diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych (PTL/KLRWP/PTK/PTDL/PTD/PTNT), jako udokumentowany brak tolerancji co najmniej 2 statyn – jednej w najmniejszej początkowej dawce na dobę i drugiej w dowolnej dostępnej dawce (okres leczenia statynami ustalony przez lekarza prowadzącego, ale nie krótszy niż przez 3 miesiące). 

Dodatkowo do programu lekowego kwalifikowani są również pacjenci wymagający kontynuacji leczenia, którzy byli leczeni w ramach innego sposobu finansowania terapii, z wyłączeniem trwających badań klinicznych tych leków, pod warunkiem, że w chwili rozpoczęcia leczenia spełniali kryteria kwalifikacji do programu lekowego. 

Kryteria wykluczenia

• Ciężkie reakcje alergiczne po podaniu leku.
• Brak skuteczności terapii: 
  • przy uznaniu za skuteczną terapię, w której następuje redukcja stężenia LDL-C (potwierdzona w dwóch kolejnych pomiarach stężenia LDL-C,wykonanych w odstępie do maksymalnie 1 miesiąca, w stosunku do wartości wyjściowej) o:
    • <30% po pierwszych 3 miesiącach leczenia, a następnie po każdych kolejnych 12 miesiącach, u pacjentów dorosłych leczonych alirokumabem lub ewolokumabem, 
    • <30% po pierwszych 6 miesiącach leczenia, a następnie po każdych kolejnych 12 miesiącach, w przypadku leczenia inklisiranem;
  • przy uznaniu za skuteczną terapię za pomocą lomitapidamu, w której następuje redukcja stężenia LDL-C o:
    • u pacjentów, którzy nie byli wcześniej leczeni LDL aferezą:
      • <40% u pacjentów wymagających redukcji stężenia LDL-C o przynajmniej 40%,
      • <40% u pacjentów wymagających redukcji  LDL-C – stężenie LDL-C wyższe niż 2 mmol/L i  redukcji stężenia LDL-C (w stosunku do wartości wyjściowej określonej w momencie włączenia do programu lekowego), po pierwszych 6 miesiącach leczenia, a następnie po każdych kolejnych 12 miesiącach leczenia, potwierdzona w dwóch kolejnych pomiarach stężenia LDL-C (wykonanych w odstępie do maksymalnie 1 miesiąca),
    • u pacjentów, którzy byli leczeni LDL aferezą w chwili włączenia do programu:
      • <40% u pacjentów wymagających redukcji stężenia LDL-C o przynajmniej 40% oraz zmniejszenie o 50% liczby wymaganych zabiegów aferezy (w stosunku do wartości wyjściowej określonej przed rozpoczęciem procedury LDL aferezy), po pierwszych 6 miesiącach leczenia, a następnie po każdych kolejnych 12 miesiącach leczenia, potwierdzona w dwóch kolejnych pomiarach stężenia LDL-C (wykonanych w odstępie do maksymalnie 1 miesiąca),
  • przy uznaniu za skuteczną terapię pacjentów pediatrycznych leczonych za pomocą ewolokumabu:
    • <5%, po pierwszych 3 miesiącach leczenia, a następnie po każdych kolejnych 6 miesiącach leczenia, potwierdzona w dwóch kolejnych pomiarach stężenia LDL-C (wykonanych w odstępie do maksymalnie 1 miesiąca), w stosunku do wartości wyjściowej,
    •  <30% po pierwszych 3 miesiącach leczenia, a następnie po każdych kolejnych 12 miesiącach leczenia, potwierdzona w dwóch kolejnych pomiarach stężenia LDL-C (wykonanych w odstępie do maksymalnie 1 miesiąca), w stosunku do wartości wyjściowej –  w przypadku pacjentów przed ukończeniem 18 r.ż., u których nie przeprowadzono oceny skuteczności po pierwszych 3 miesiącach leczenia, ocena taka przeprowadzana jest w ośrodku dla dorosłych.
• Ciąża lub karmienie piersią.
• Choroby lub stany, które według oceny lekarza prowadzącego uniemożliwiają dalsze prowadzenie leczenia. 
• Nadwrażliwość na stosowane w programie leki lub którąkolwiek z substancji pomocniczych.
• Toksyczność wymagająca zakończenia leczenia w opinii lekarza prowadzącego zgodnie z aktualną ChPL. 
• Pogorszenie jakości życia o istotnym znaczeniu w opinii lekarza prowadzącego. 
• Brak współpracy lub nieprzestrzeganie zaleceń lekarskich przez pacjenta, w tym zwłaszcza dotyczących okresowych badań kontrolnych oceniających skuteczność i bezpieczeństwo leczenia.

Badania przy kwalifikacji:

1. lipidogram,
2. aminotransferaza alaninowa (AlAT),
3. test ciążowy (u kobiet w wieku rozrodczym),
4. dodatkowo:
   1. podczas terapii alirokumabem, ewolokumabem, inklisiranem: 
      1. kreatynina/eGFR,
      2. kinaza kreatynowa (CK),
   2. podczas terapii lomitapidem:
      1. wynik badania genetycznego potwierdzającego występowanie HoFH w wywiadzie, 
      2. aminotransferaza asparaginowa (AspAT) i fosfataza alkaliczna (ALP), 
      3. bilirubina całkowita, 
      4. stężenia albumin w surowicy krwi, 
      5. aktywności transpeptydazy gamma-glutamylowej (GGTP), 
      6. badania przesiewowe w celu wykrycia stłuszczeniowego zapalenia i włóknienia wątroby zgodnie z Charakterystyką Produktu Leczniczego,
   3. podczas terapii ewolokumabem pacjentów z homozygotyczną hipercholesterolemią rodzinną: 
      1. wynik badania genetycznego potwierdzającego występowanie HoFH w wywiadzie. 

Jednostki prowadzące program lekowy

Województwo dolnośląskie:

• Uniwersytecki Szpital Kliniczny Im. Jana Mikulicza-Radeckiego we Wrocławiu
• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy

Województwo kujawsko-pomorskie:

• Wojewódzki Szpital Zespolony im. L. Rydygiera w Toruniu
• Szpital Uniwersytecki Nr 2 im. Dr Jana Biziela w Bydgoszczy

Województwo lubelskie:

• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Stefana Kardynała Wyszyńskiego
• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Lublinie
• Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 4 w Lublinie              

Województwo lubuskie:  

• Szpital Uniwersytecki imienia Karola Marcinkowskiego w Zielonej Górze Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Województwo łódzkie:

• Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki
• Wojewódzki Specjalistyczny Szpital im. Dr Wł. Biegańskiego
• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Centralny Szpital Kliniczny Uniwersytetu Medycznego w Łodzi

Województwo małopolskie:

• Krakowski Szpital Specjalistyczny im. Jana Pawła II
• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Szpital Uniwersytecki w Krakowie

Województwo mazowieckie:

• Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego
• Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego-Państwowy Zakład Higieny 
• Narodowy Instytut Kardiologii Stefana Kardynała Wyszyńskiego-Państwowy Instytut Badawczy  

Województwo opolskie:

• Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu 

 Województwo podkarpackie:                                      

• Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Przeworsk     
• Kliniczny Szpital Wojewódzki nr 2 Im. Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie 

Województwo pomorskie:

• Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Gdańsk      

Województwo śląskie:                                                  

• Górnośląskie Centrum Medyczne im. Prof. Leszka Gieca Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
• Uniwersyteckie Centrum Kliniczne im. Prof. K. Gibińskiego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach
• Śląskie Centrum Rehabilitacji i Prewencji
• Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. N.M.P. W Częstochowie
• Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu

Województwo świętokrzyskie:

• Wojewódzki Szpital Zespolony w Kielcach

Województwo warmińsko-mazurskie:                                                   

• Miejski Szpital Zespolony w Olsztynie 

Województwo wielkopolskie:                                          

• Wielospecjalistyczny Szpital Miejski im. Józefa Strusia z Zakładem Opiekuńczo-Leczniczym. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej z siedzibą w Poznaniu przy ul. Szwajcarskiej 3
• Szpital Kliniczny Im. Heliodora Święcickiego Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu 

Województwo zachodniopomorskie:  

• Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 2 PUM w Szczecinie

Kody ICD-10

Referencje

1. Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 18 marca 2024 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na 1 kwietnia 2024 r., Programy lekowe Załącznik B.101  [ostatni dostęp 03.04.2024 r.]
2. NFZ Gdzie Leczyć?, Programy lekowe https://gsl.nfz.gov.pl/GSL/GSL/ProgramyLekowe  [ostatni dostęp 03.04.2024 r.]