Moje Zdrowie

Program "Moje Zdrowie" to inicjatywa Ministerstwa Zdrowia i Narodowego Funduszu Zdrowia, która zastępuje zakończony 30 kwietnia 2025 roku program "Profilaktyka 40 Plus". Jest on obowiązkowy dla wszystkich placówek POZ mających kontrakt z NFZ i dostępny bezpłatnie dla ubezpieczonych osób powyżej 20. roku życia.

Celem programu jest wprowadzenie nawyku regularnego wykonywania bilansu zdrowia. Program wspiera wczesne wykrywanie chorób cywilizacyjnych, takich jak: choroby sercowo-naczyniowe, cukrzyca, otyłość czy choroby nowotworowe. Badania obejmują również diagnostykę chorób tarczycy , a pytania zawarte w ankiecie mają na celu ocenę zdrowia psychicznego i ryzyko zakażeń wirusowych, np. HCV. Oferuje również wsparcie w lepszym przygotowaniu się do konsultacji lekarskich oraz wzmocnienie roli lekarzy POZ w działaniach profilaktycznych.

Kogo można włączyć do programu?

Do programu „Moje Zdrowie” mogą zostać zakwalifikowane osoby, które spełniają wszystkie poniższe warunki:

• mają ukończone 20 lat (brany pod uwagę jest rok urodzenia, a nie dokładna data urodzin),
• są ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia,
• wypełniły ankietę kwalifikacyjną – online lub w przychodni POZ.

Jak często można skorzystać z programu?

Częstotliwość udziału zależy od wieku rocznikowego uczestnika:

• osoby w wieku 20–49 lat – mogą wziąć udział raz na 5 lat,
• osoby powyżej 49. roku życia – mogą skorzystać raz na 3 lata.

Jak przebiega kwalifikacja do programu?

1. Wypełnienie ankiety zdrowotnej (KBZOD)

Udział w programie zaczyna się od wypełnienia przez pacjenta Kwestionariusza Bilansu Zdrowia Osoby Dorosłej (KBZOD). Może to zrobić:

• online – przez Internetowe Konto Pacjenta (IKP) lub aplikację mojeIKP,
• stacjonarnie – w przychodni POZ, w której złożył deklarację.

Wypełnienie ankiety jest obowiązkowe – bez niej pacjent nie zostanie zakwalifikowany do dalszych etapów.

2. Weryfikacja ankiety przez POZ

Zespół POZ przegląda ankiety na platformie gabinet.gov.pl i przyjmuje je do realizacji. Jeśli placówka korzysta z systemu EDM z odpowiednią funkcją, dane mogą być automatycznie pobierane.

3. Działania POZ – w ciągu 30 dni

Placówka POZ ma 30 dni na:

1. przejęcie i ocenę wypełnionej ankiety,
2. wystawienie zlecenia na badania (podstawowy lub rozszerzony pakiet),
3. poinformowanie pacjenta, gdzie i jak ma wykonać badania.

4. Wystawienie skierowania na badania

Po analizie ankiety lekarz POZ wystawia skierowanie na odpowiednie badania – w formie papierowej lub elektronicznej, zgodnie z zasadami obowiązującymi w danej placówce. Następnie informuje pacjenta, gdzie należy zgłosić się na pobranie materiału do badań.

Zakres badań obejmuje: pakiet podstawowy (morfologia krwi obwodowej, glukoza, lipidogram: TC, LDL, HDL, TG, kreatynina z eGFR, TSH, badanie ogólne moczu) oraz – w zależności od wieku pacjenta i odpowiedzi w ankiecie – pakiet rozszerzony (próby wątrobowe: ALAT, AspAT, GGTP; PSA – dla mężczyzn po 50. roku życia; anty-HCV; lipoproteina(a) – jednorazowo w wieku 20–40 lat; test FIT-OC na krew utajoną w kale – po 50. roku życia).

5. Przekazanie wyników i dalsza opieka

Laboratorium przekazuje wyniki zgodnie z przepisami ustawy o diagnostyce laboratoryjnej.Po otrzymaniu wyników POZ powinien umówić pacjenta na wizytę podsumowującą, podczas której zostanie omówiony stan zdrowia i opracowany Indywidualny Plan Zdrowotny (IPZ).

Jak powinna wyglądać wizyta podsumowująca i opracowanie Indywidualnego Planu Zdrowotnego (IPZ)? 

1. Pomiar parametrów zdrowotnychPodczas wizyty personel medyczny wykonuje pomiary podstawowych wskaźników zdrowotnych pacjenta, w tym:

1. ciśnienie tętnicze krwi,
2. tętno,
3. masa ciała,
4. wzrost,
5. obwód talii,
6. obwód bioder,
7. BMI (wskaźnik masy ciała),
8. WHR (stosunek obwodu talii do bioder).

2. Omówienie wyników badań i ocena zdrowiaPo wykonaniu pomiarów należy omówić z pacjentem wyniki badań laboratoryjnych. Na ich podstawie ocenia się ryzyko sercowo-naczyniowe, stosując odpowiedni kalkulator:

1. SCORE2 – dla pacjentów 40–69 lat, bez CVD (choroby układu krążenia), cukrzycy, PChN, FH (hipercholesterolemia rodzinna), nadciśnienia tętniczego;
2. SCORE2-OP – dla pacjentów ≥70 lat, bez CVD, cukrzycy, PChN;
3. SCORE2-Diabetes – dla pacjentów z cukrzycą typu 2;
4. Mini-Cog – u pacjentów starszych lub z podejrzeniem zaburzeń poznawczych warto zastosować skalę Mini-Cog, która służy do szybkiej oceny istotnych zaburzeń poznawczych. Badanie trwa do 5 minut i polega na zapamiętaniu trzech słów, narysowaniu zegara wskazującego godzinę 11:10 oraz przypomnieniu zapamiętanych słów. Za każde przypomniane słowo przyznaje się 1 punkt (maks. 3), a za prawidłowy rysunek zegara – 2 punkty. Wynik poniżej 3 punktów wskazuje na potrzebę dalszej diagnostyki otępienia.

Omówienie powinno również objąć czynniki ryzyka chorób płuc, stylu życia, poziomu aktywności fizycznej, nawyków żywieniowych, a także ewentualnych objawów mogących sugerować zaburzenia psychiczne (np. przewlekłe zmęczenie, bezsenność, drażliwość, obniżony nastrój). W przypadku podejrzenia problemów w zakresie zdrowia psychicznego warto zastosować proste narzędzia przesiewowe (np. PHQ-2, PHQ-9, GAD-7).

3. Opracowanie Indywidualnego Planu Zdrowotnego (IPZ)Po analizie stanu zdrowia pacjenta lekarz, pielęgniarka lub położna przekazuje Indywidualny Plan Zdrowotny (IPZ), który powinien zawierać:

• zalecenia dotyczące diety i odżywiania;
• wskazówki dotyczące zdrowego stylu życia, obejmujące m.in. interwencję antynikotynową według modelu 5P (Pytaj, Poradź, Przekonaj, Pamiętaj, Pomagaj), ocenę ryzykownego spożycia alkoholu za pomocą kwestionariusza AUDIT-C, a także działania promujące sen, redukcję stresu oraz utrzymanie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym;
• rekomendacje w zakresie aktywności fizycznej, uwzględniające zalecenia WHO: co najmniej 150–300 minut umiarkowanej lub 75–150 minut intensywnej aktywności aerobowej tygodniowo, uzupełnione ćwiczeniami wzmacniającymi 2–3 razy w tygodniu; nawet niewielki, regularny wysiłek przynosi korzyści – kluczowe jest ograniczenie siedzącego trybu życia i stopniowe zwiększanie poziomu aktywności zgodnie z możliwościami pacjenta;
• harmonogram badań profilaktycznych, w tym m.in.:
  • mammografia – kobiety 45–74 lat, co 2 lata lub co 12 mies. po leczeniu raka piersi,
  • kolonoskopia – osoby 50–65 lat (lub 40+ z obciążeniem rodzinnym), co 10 lat,
  • cytologia – kobiety 25–64 lat, co 3 lata.
• indywidualny kalendarz szczepień i działań edukacyjnych.

W razie potrzeby pacjent może zostać skierowany na maksymalnie dwie porady edukacyjne, które odbywają się niezależnie od wizyt finansowanych w ramach budżetu powierzonego opieki koordynowanej.

Co nowego wprowadza program “Moje Zdrowie”?

Oznaczanie lipoproteiny(a) jako nowy wskaźnik w POZ

Nowym wskaźnikiem, który może być oznaczany w ramach programu „Moje zdrowie”, jest lipoproteina(a) [Lp(a)]. To cząsteczka lipoproteinowa zbudowana z frakcji LDL oraz apolipoproteiny(a), charakteryzująca się silnym działaniem proaterogennym i prozakrzepowym. Jej stężenie jest niemal wyłącznie uwarunkowane genetycznie i pozostaje względnie stałe przez całe życie.

Zgodnie z aktualnymi wytycznymi, oznaczenie Lp(a) powinno być wykonane co najmniej raz w życiu każdego dorosłego pacjenta, szczególnie w przypadku:

1. dodatniego wywiadu rodzinnego w kierunku przedwczesnych incydentów sercowo-naczyniowych,
2. podejrzenia hipercholesterolemii rodzinnej,
3. przebytych incydentów sercowo-naczyniowych mimo prawidłowego poziomu LDL-C.

Pomiar Lp(a) pozwala na dokładniejszą ocenę ryzyka sercowo-naczyniowego i wspiera decyzje terapeutyczne, zwłaszcza w zakresie intensyfikacji leczenia hipolipemizującego.

Poziom Lp(a) jest w około 90% determinowany przez czynniki genetyczne. Na pozostałe 10% mogą wpływać takie czynniki jak dieta, zaburzenia hormonalne, choroby nerek i wątroby, a także płeć – u kobiet stężenie Lp(a) jest średnio o 10% wyższe niż u mężczyzn, a po menopauzie nawet o 30%.

Aktualnie nie istnieją leki, które skutecznie i znacząco obniżałyby poziom Lp(a). W związku z tym, u pacjentów z podwyższonym Lp(a) priorytetem jest modyfikacja stylu życia, w celu osiągnięcia celów terapeutycznych w innych obszarach, takich jak kontrola ciśnienia tętniczego, redukcja masy ciała czy poprawa ogólnego profilu lipidowego.

Zakresy stężenia Lp(a) i kategorie ryzyka

Wskazówki praktyczne

1. Program „Moje Zdrowie” realizują wszystkie placówki POZ posiadające kontrakt – nie ma konieczności zgłaszania się do żadnego konkursu czy rekrutacji.
2. Zgodnie z zarządzeniem NFZ, nie można rozliczyć świadczenia „Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej”, jeśli zostało ono udzielone w tym samym dniu co porada kompleksowa, porada edukacyjna lub konsultacja dietetyczna w ramach Budżetu Powierzonego Opieki Koordynowanej (BPOK).
3. Wzór IPZ można pobrać tutaj. Dokument ten może być w przyszłości aktualizowany, jednak już teraz stanowi podstawę do opracowania jego cyfrowej wersji planowanej na lata 2025/2026.

Dodatkowe pytania i odpowiedzi

Personel realizujący program

Czy program może być realizowany przez każdego lekarza zatrudnionego w POZ, a nie tylko przez lekarza POZ w rozumieniu ustawy?

Tak, udział w realizacji programu mogą brać wszyscy lekarze zatrudnieni w placówce POZ, niezależnie od tego, czy formalnie posiadają status „lekarza POZ” zgodnie z definicją ustawową.

Kto może przeprowadzić wizytę podsumowującą?

Wizytę podsumowującą poza lekarzem POZ może zrealizować pielęgniarka POZ i położna POZ.

Czy bilans zdrowia może być realizowany przez dwie osoby? Na przykład: lekarz kieruje na badania, a pielęgniarka przeprowadza wizytę podsumowującą?

Tak, jest to możliwe. Różne etapy bilansu zdrowia mogą być realizowane przez różnych członków zespołu POZ.

Jak placówka POZ powinna ustalać, kto – lekarz czy pielęgniarka – realizuje wizytę podsumowującą i opracowuje IPZ?

Każda placówka POZ sama ustala zasady, kto wykonuje wizytę podsumowującą i tworzy IPZ – w zależności od ryzyka zdrowotnego pacjenta, dostępności personelu i kompetencji zespołu.

Kto może realizować porady edukacyjne?

Porady edukacyjne w ramach programu „Moje Zdrowie” mogą realizować: lekarz, pielęgniarka, położna, profilaktyk i dietetyk.

Czy pielęgniarka może wykonać pomiary antropometryczne?

Tak – organizacja pomiarów należy do POZ. Mogą być one wykonane np. przez pielęgniarkę w gabinecie zabiegowym.

Wizyta podsumowująca

Czy istnieje określony czas, w którym należy przeprowadzić wizytę podsumowującą po wykonaniu badań zleconych na podstawie ankiety?

Nie, nie wskazano konkretnego terminu. Zaleca się, by odbyła się na tyle szybko, by możliwe było adekwatne wykorzystanie wyników badań i danych z ankiety.

Czy wizyta podsumowująca może odbyć się w formie teleporady?

Nie, zgodnie z rozporządzeniem z 30 kwietnia 2025 r., wizyta podsumowująca musi być przeprowadzona stacjonarnie – w gabinecie lekarza, pielęgniarki lub położnej.

Ile powinna trwać wizyta podsumowująca?

Czas trwania zależy od sytuacji pacjenta – może wynosić od kilkunastu do kilkudziesięciu minut.

Co należy zrobić, jeśli pacjent nie stawi się na wizytę podsumowującą po wykonaniu badań?

Zadaniem POZ jest zaproszenie pacjenta na wizytę w celu omówienia wyników KBZOD i opracowania IPZ.

Jak można skłonić pacjenta do udziału w wizycie podsumowującej po wykonanych badaniach?

POZ powinien zaprosić pacjenta, ustalić dogodny termin i ewentualnie przypomnieć o wizycie. Choć nie można zmusić pacjenta, warto budować zaufanie i podkreślać znaczenie wizyty.

IPZ – Indywidualny Plan Zdrowotny

Czy IPZ należy najpierw wypełnić papierowo, a potem dodać do systemu P1?

Nie, IPZ może być sporządzony od razu w wersji elektronicznej w EDM. Dopuszczalny jest też skan papierowego dokumentu.

Czy IPZ powinien być przygotowany w dwóch egzemplarzach?

Tak – jeden dla pacjenta, drugi do dokumentacji medycznej POZ (EDM).

Czy podczas wizyty podsumowującej można wystawić receptę na rozpoczęcie leczenia, np. dyslipidemii?

Tak – o ile osoba realizująca wizytę (np. pielęgniarka lub położna) ma odpowiednie uprawnienia.

Porady edukacyjne

Czy pacjent może otrzymać 2 porady edukacyjne w jednym cyklu bilansu?

Tak, w każdym cyklu bilansu zdrowia (co 3 lub 5 lat – zależnie od wieku) przysługują dwie porady edukacyjne.

Czy tych porad można udzielić w formie teleporady?

Tak, mogą być udzielane zdalnie, zgodnie ze standardem teleporad w POZ.

Badania i ich realizacja

Czy skierowanie na badania może być w formie papierowej?

Tak – zgodnie z praktyką danej placówki, dopuszczalna jest forma papierowa lub elektroniczna.

Czy w ramach programu „Moje Zdrowie” planowane jest USG jamy brzusznej?

Nie – USG jamy brzusznej nie jest objęte zakresem badań programu.

Co w sytuacji, gdy pacjent nie wykona wszystkich badań, np. moczu lub kału?

Brak niektórych badań nie uniemożliwia rozliczenia bilansu.

1. Badanie moczu jest rozliczane osobno i nie jest wymagane do wizyty podsumowującej.
2. FIT-OC wykonuje się po wizycie, jeśli zostało ujęte w IPZ, i także rozlicza osobno.

Uczestnictwo pacjenta

Czy pacjenci z chorobami przewlekłymi mogą wziąć udział w programie?

Tak – nie ma przeciwwskazań. Program służy również pogłębieniu wiedzy o zdrowiu osób już leczonych.

Czy pacjent z EKUZ może zostać objęty programem „Moje Zdrowie”?

Nie – wymagane jest posiadanie deklaracji wyboru lekarza POZ w Polsce.

Czy pacjent, który nie zrealizował badań w ramach programu 40+, może wziąć udział w programie „Moje Zdrowie”?

Tak – brak badań w „Profilaktyka 40+” nie wyklucza uczestnictwa w „Moje Zdrowie”.

Czy udział w programie ChUK lub „Profilaktyka 40 Plus” wyklucza możliwość realizacji programu „Moje Zdrowie”? Jeśli tak – na jaki okres?

1. Tak, program „Profilaktyka 40 Plus” blokuje dostęp do „Moje Zdrowie” na 12 miesięcy.
2. Program ChUK nie wpływa na możliwość realizacji „Moje Zdrowie”.

Jak ocenić ryzyko sercowo-naczyniowe u osób poniżej 40. roku życia?

Ocena powinna uwzględniać odpowiedzi z kwestionariusza, pomiary antropometryczne oraz stężenie lipoproteiny(a).

Referencje

1. Ministerstwo Zdrowia (2025). Program „Moje Zdrowie” – bilans zdrowia dorosłego człowieka. Pacjent.gov.pl [ostatni dostęp: 15.07.2025 r.]
2. Minister Zdrowia. (2025). Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. Dz.U. 2025 poz. 584. https://dziennikustaw.gov.pl/DU/2025/584
3. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. (2025). Moje zdrowie – bilans zdrowia osoby dorosłej. Raport nr WS.420.2.2025; s. 102. AOTMiT. https://bip.aotm.gov.pl/assets/files/zlecenia_mz/2025/001/RPT/2025%2002%2027%20WS.420.2.2025%20RAPORT%20Bilans%20zdrowia_REOPTR.pdf
4. Narodowy Fundusz Zdrowia. (2025). Zarządzenie nr 34/2025/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 2 maja 2025 r. zmieniające zarządzenie w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna (z obowiązywaniem od 5 maja 2025). Centrala NFZ. https://baw.nfz.gov.pl/NFZ/document/43538/Zarzadzenie-34_2025_DSOZ
5. Polskie Towarzystwo Lipidologiczne (PTL), Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce (KLRwP), Polskie Towarzystwo Kardiologiczne (PTK), Polskie Towarzystwo Diagnostyki Laboratoryjnej (PTDL), Polskie Towarzystwo Diabetologiczne (PTD) i Polskie Towarzystwo Nadciśnienia Tętniczego (PTNT). (2021). Wytyczne PTL/KLRwP/PTK/PTDL/PTD/PTNT diagnostyki i leczenia zaburzeń lipidowych w Polsce 2021 (Lekarz POZ Supl., Nr 1, s. 1–99). Via Medica / Termedia. 
6. Polskie Towarzystwo Medycyny Rodzinnej. (2025). Baza wiedzy o programie „Moje Zdrowie – Bilans Zdrowia Osoby Dorosłej”  mojezdrowiewpoz.pl [ostatni dostęp: 15.07.2025 r.]
7. Wang, X., Li, J., Ju, J., Fan, Y., & Xu, H. (2021). Effect of different types and dosages of statins on plasma lipoprotein (a) levels: a network meta-analysis. Pharmacological Research, 163, 105275.