Wszystko wszędzie naraz – jak wpływa na nasze serce?

Szanowni Państwo, tak jakwspomniałem, ostatni wykład o takiejmagicznej nazwie Wszystko wszędzie naraz.Jak wpływa na nasze serce?Ta nazwa pochodzi od filmu, któryzostał, nagrodzony siedmiomaOscarami.I szanowni Państwo, zachęcamdo obejrzenia tego filmu, bo pokazuje,jak w różnych rzeczywistościach możemyfunkcjonować i się odnaleźć.Jak różne rzeczy wpływają nanasze życie i na nasze, yym,na nasze koleje.Szanowni Państwo, no, ja oczywiścienie będę mówił o filmie, bonie jestem ekspertem od kinematografii,natomiast tym wstępem chciałem Państwu pokazaćczynniki ryzyka trochę nietypowe, bomy mówiliśmy dzisiaj o nadciśnieniu, mówiliśmyo dyslipidemii, mówiliśmy o przewlekłychzespołach wieńcowych, o cukrzycy etc.I te wszystkie rzeczy Państwoznacie z tej te, z tego,z tego wykresu dotyczącego prewencjichorób sercowo naczyniowych.Ten wykres był dzisiaj pokazywanyprzez doktora Krzowskiego, gdzie Państwowiecie, że mamy te klasyczneczynniki ryzyka, mamy możliwość wpływania naryzyko pacjenta w sposób indywidualny,czyli tu i teraz w gabineciemożemy go poinstruować o pewnychrzeczach w sposób również, emm, takipopulacyjny.

To już jest bardziej kwestianaszych rządzących.Tutaj mamy w tej chwilibardzo trudną sytuację, bo nie wiem,czy Państwo wiecie, że mamyw Polsce największy odsetek, tyjącejmłodzieży, dzieci, które są zotyłością.To jest brak edukacji wszkole.U nas w szkole niema zajęć ze zdrowego stylu życia,w związku z czym młodzieżwchodzi w dorosłe życie bez tej,jakby podstawowej wiedzy dotyczącejtego, jak wygląda nasz styl życia,jak powinien wyglądać zdrowy stylżycia.I to powoduje, że jakspojrzymy sobie na te wytyczne prewencjii na ryzyko sercowo naczyniowenaszej polskiej populacji, no to proszępaństwa, Polska jest w grupiekrajów wysokiego ryzyka.Mamy cztery kategorie tego ryzyka.Mamy kategorie niskie ryzyko, jakPaństwo widzicie, to jest Hiszpania, Francja,-ym, Holandia, część również Skandynawii.Później mamy kraje tak zwanegoumiarkowanego ryzyka.Tam znajdziemy Niemcy, o dziwo,znajdziemy również Austrię.Znajdziemy tam również, Włochów,jak państwo widzicie, znajdziemy tam równieżPortugalię.Ehm, znowu część Skandynawii, natomiastkraje już wysokiego ryzyka Polska, Czechy,Słowacja, między innymi Węgry.No i najgorsza kategoria toco jest na czerwony, na czerwonykolor.Tutaj Państwo widzicie kraje bardzowysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego Litwa, Łotwa,Estonia, ale również Białoruś, Ukraina,no i również północna część Afryki,która współpracuje z Europejskim TowarzystwemKardiologicznym.To powoduje, że jak sobiespojrzycie państwo na polską populację, topraktycznie większość mężczyzn w wiekuczterdzieści plus, większość kobiet w wiekupięćdziesiąt pięć plus, mają wysokiebądź też bardzo wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe,co wymaga od razu bardzointensywnych interwencji.

I jak mamy takiego pacjenta,no to my go w tablicyscore oceniamy na podstawie pięciuparametrów, czyli: wiek pacjenta, płeć pacjenta,skurczowe ciśnienie tętnicze, nikotynizm, októrym ja chcę właśnie trochę powiedzieć,bo o tym było dzisiajbardzo mało, ale również stężenie cholesterolunon HDL.To pamiętajcie Państwo, to sięzmieniło — w poprzednich wytycznych wta-tablicy score mieliśmy całkowity cholesterol,tu mamy cholesterol non HDL dlatego ryzyka.Ale to ryzyko nie uwzględniawielu parametrów.Nie uwzględnia tego, czy jesteśmyaktywni fizycznie.Nie uwzględnia naszej otyłości.Nie uwzględnia cukrzycy.Nie uwzględnia zanieczyszczenia środowiska.I to jest druga rzecz,o której chciałem dzisiaj państwu powiedzieć.Nie uwzględnia również takichparametrów jak nasz status socjoekonomiczny, bo,no niestety jest tak, żeosoby bardziej majętne mają dostęp dosystemu opieki zdrowotnej, do nowszychtechnologii, do nowszego leczenia, do szybszejdiagnostyki, co powoduje, że ichstan zdrowia również jest lepszy.To takie różnice widzimy naterenie danego jednego kraju, ale tymbardziej je widzimy na-- jakporównamy sobie różne części naszego świata,te kraje bardziej rozwinięte mająten status socjoekonomiczny, lepszy.No i mamy pewne czynniki,które są modyfikowalne i ich jestnajwięcej, bo państwo widzicie nikotynizmjest czynnikiem modyfikowalnym, hipercholesterolemia jest czynnikiemmodyfikowalnym, nadwaga, otyłość, czynniki psychospołeczne,socjoekonomiczne.Ale pytanie, czy na przykładzanieczyszczenie środowiska jest czynnikiem modyfikowalnym?Czy jesteśmy w stanie wpłynąćna zanieczyszczenie powietrza w sposób indywidualny?Czy jesteśmy w stanie równieżjako kraj wpłynąć?No, jako kraj jesteśmy wstanie i to tutaj Unia Europejskawydaje olbrzymie pieniądze.Co prawda nas trochę tymi,tymi kosztami obciąża jako obywateli, żebyśmymieli to czystsze powietrze.

No i drugi czynnik ryzykato są papiele-papierosy, podgrzewacze tytoniu, boto jest temat, który chciałemporuszyć, temat, który jest bardzo gorącydzisiaj.Dlatego, że niestety, jak państwopewnie wiecie z różnych reportaży ztelewizji, młodzież bardzo częstosięga po to w ramach takiegonawyku czy też mody, którasię pojawiła.A my nie mamy dzisiajbadań, czy to jest obojętne.No wręcz mamy raczej takipogląd, że to nie jest obojętne,że jest szkodliwe dla naszegoorganizmu.No i przechodzimy do zanieczyszczeniapowietrza.Czym jest zanieczyszczenie powietrza?Szanowni Państwo, to są różnecząstki, które występują w powietrzu.To są cząstki stałe ipłynne zawieszone w powietrzu.Mieszanka tysięcy szkodliwych rakotwórczych substancji.To są cząsteczki o różnejwielkości i nas najbardziej interesują tenajmniejsze, te najmniejsze, czyli takzwane te PM dwa i pół.Takie, które mogą dostawać siędo naszego krwiobiegu.Mamy zanieczyszczenie również gazowe.Widzicie Państwo dwutlenek siarki, tlenekazotu, dwutlenek azotu, ozon również,tlenek węgla, który będzie tutajwystępował.Proszę zwrócić uwagę na to,co się znajduje w prawej dolnejczęści slajdu.To jest włos, tenpodłużny element.Poniżej są, emm, ziarnka piasku,które mają dziewięćdziesiąt mikrometrów, a dalejpaństwo widzicie na niebieski kolor— to są pyłki PM10, które,-są oceniane.Jak Państwo widzicie prognozę pogody,to bardzo często oprócz temperatury itych innych parametrów dzisiaj podawanajest też zanieczyszczenie powietrza.I mamy stężenie pyłków PM10,stężenie pyłków PM2,5.PM10 to są te, którepraktycznie do krwiobiegu się nie dostają,ale PM2,5 to są takie,które już są na tyle małe,że one się będą dostawałydo naszego krwiobiegu.No i dokonano takiej analizy

ryzyka sercowo-naczyniowego, w populacji europejskiej,w odniesieniu do zanieczyszczenia powietrza.Szanowni Państwo, tutaj widzicie Państwomapę całego świata i to jestten-stężenie pyłków PM2,5 w powietrzu.To jest stężenie w mikrogramachna metr sześcienny.No i zalecenie WHO jestto, żeby było poniżej dziesięciu.Dziesięć, piętnaście akceptowalne, piętnaście, dwadzieściapięć to już jest zanieczyszczenie.No i widzicie Polska maten zakres piętnaście, dwadzieścia pięć.Jesteśmy gdzieś pośrodku.Najgorzej Afryka Północna, również Chiny.Kraje, gdzie jest bardzo rozwiniętyprzemysł.Tam wygląda to bardzo źle.Ehm, Ameryka Północna bardzo dobrze.Mamy tutaj poniżej dziesięciu, czylimamy bardzo zdrowe powietrze.No i pytanie, jak tosię ma do zgonów?

W przypadku Europy oszacowano napodstawie danych ze śmiertelności z poszczególnychkrajów, że siedemset dziewięćdziesiąt tysięcyjest dodatkowych zgonów tylko wtórnie dozanieczyszczenia powietrza.Czterdzieści procent z nich tojest choroba niedokrwienna serca.Osiem procent z nich tosą udary.Trzydzieści dwa procent to sąinne niezakaźne choroby.Ale proszę zwrócić uwagę rakpłuca siedem procent, siedem procent zapaleniepłuca i POChP sześć procent.Czyli mamy głównie choroby naczyń,ale również choroby układu oddechowego.

W Stanach Zjednoczonych zrobiono takąanalizę, jakie jest ryzyko zgonu wzależności od tego, jakie jeststężenie tych pyłków.Proszę zwrócić uwagę ten zakres.Tutaj był oceniany do dwudziestu.My w Polsce mamy międzypiętnaście a dwadzieścia pięć, czyli wogóle, nawet poza tym zakresem,który tam był oceniany, bo mamytam dużo czystsze powietrze.I ta relacja jest bardzoduża, bo jeżeli mamy, żyjemy wmiejscu, gdzie jest tak, jaktutaj państwo sobie spojrzycie na tenwykres, to zanieczyszczenie, ilość pyłkówtam nie ma, to nie jestzanieczyszczenie, ale ilość pyłków dziesięćmikrogramów w metrze sześciennym, to taśmiertelność już jest o dziesięćprocent wyższa niż tam, gdzie jestzero w metrze sześciennym.Natomiast jak mamy dwadzieścia, tota śmiertelność jest o trzydzieści procentwyższa o trzydzieści procent wyższaśmiertelność w przypadku wzrostu między dziesięća trzydzieści mikrogramów w metrzesześciennym między dziesięć a dwadzieścia, czylidwukrotny tylko wzrost.A tak jak powiedziałem państwu,w Polsce mamy średnią z rokumiędzy piętnaście a dwadzieścia pięć,czyli już względem takiego najczystszego powietrzamamy trzydzieści, czterdzieści do pięćdziesięciuprocent większe ryzyko zgonu.

I również tutaj oceniano ryzykozgonu z jakiejkolwiek przyczyny na każdywzrost o dziesięć mikrogramów nametr sześcienny to jest wzrost odwanaście procent śmiertelności krążeniowo-oddechowej, odwadzieścia trzy procent śmiertelności z powoduraka płuc, o dwanaście procent.Kolejną analizę, którą znalazłem,z terenów rozwijających się terenów Chinna terenie Chin.Szanowni Państwo, co tam zauważyliśmy?

To jak-to, jakie paliwa czyteż jakie źródło energii jest wykorzystywanedo tego, żeby gotować wdomu albo żeby ogrzewać dom maolbrzymi wpływ na ryzyko incydentówsercowo-naczyniowych.Widzicie tutaj Państwo, korelacjęw zależności od tego, jakie paliwabyły wykorzystywane.Clean fuels to są takiepaliwa typu gaz, na przykład.Solid fuels do tego zaliczasię węgiel oraz dodatkowo drewno.I widzicie Państwo, że jeżelimieliśmy pacjenta, który nigdy nie palił,to jest ten wykres polewej stronie, to jest ten referencyjnawartość na poziomie jeden.Pacjent, który nigdy nie paliłpapierosów i stosuje czyste paliwa typugaz ma jakąś śmiertelność.Jak mamy pacjenta, który nigdynie palił, ale stosuje już paliwastałe, czyli drewno bądź teżwęgiel do gotowania w domu, ryzyko,yym, chorób sercowo-naczyniowych o dwadzieściapięć procent rośnie.Jeżeli pacjent pali i stosujeczyste paliwa do ogrzewania, do gotowania,przepraszam, to jego ryzyko choróbsercowo-naczyniowych jest o pięćdziesiąt procent wyższe.A ten najgorszy pacjent wnajgorszej sytuacji pacjent występujący, czyli ipali papierosy i stosuje węgielalbo drewno do ogrzewania, do gotowania,przepraszam, to ryzyko u niegoincydentów sercowo-naczyniowych wzrasta o siedemdziesiąt procent.I podobnie gdy spojrzymy sobiena wykres po prawej stronie, czyliźródła ogrzewania w naszym domu,tak jak mamy pacjenta, który nigdynie palił i stosuje czystepaliwa, to ma jakieś zerowe czyma jakieś ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych,do którego się porównujemy, jak jużtylko przeskoczy na paliwa stałe,czyli węgiel albo drewno i nigdynie palił, to, to ryzykojuż jest o sześćdziesiąt procent większe.W przypadku ogrzewania jest większezanieczyszczenie powietrza właśnie w warunkach domowych.

No to już mamy odpowiedźna to, czy my indywidualnie jesteśmyw stanie to ryzyko zmienić.Tak, jesteśmy w stanie zmienići dzisiaj to następuje w Polscemamy nawet dopłaty do tego,żeby zamieniać piece węglowe na piecegazowe albo inne, ym-yym, źródłaenergii, które są zdrowe, pompy ciepła,ogrzewanie elektryczne za pomocą równieżpaneli fotowoltaicznych etc.To powoduje, że mamy mniejsząilość tych pyłków PM2,5, PM10 wdomu i poprawę rokowania.Oprócz zmiany źródła, -em, energiido gotowania czy do ogrzewania możnarównież pomyśleć o oczyszczaczach powietrza,które mogą znacznie zredukować ilość pyłkówPM2,5 i PM10 w powietrzu.I tutaj widzicie Państwo jednoz takich doświadczeń.To było to, może jabym tego nie nazwał badaniem klinicznym,tylko właśnie doświadczeniem trzydziestu pięciustudentów, którzy byli przez czterdzieści osiem,mieli czterdzieści mi- byliobserwowani i mieli, obserwowani przed okresemwłączenia ogrzewaczy-- oczyszczaczy powietrza inastępnie mieliśmy czterotygodniowy program stosowania ciągłego

oczyszczaczy powietrza, co spowodowało redukcjęstężenia pyłków PM2,5 o powyżej pięćdziesięciuprocent.No to w tej populacjipacjentów, jak Państwo widzicie, po pierwszemieliśmy czystsze powietrze, ale!Spadło stężeniebiałka CRP, czyli proces zapalny iinnych różnych interleukin, fibrynogenu etc.,świadczących o stanie zapalnym.Spadło tętno, spadło ciśnienie tętniczerównież u tych pacjentów i poprawiłysię również parametry spirometryczne effe,pierwszo-sekundowa natężona pojemność wydechowa, całkowita objętośćwydechowa, czyli forced volume capacity.Te parametry wentylacyjne uległy poprawie.To nie są jakby twardepunkty końcowe, ale widzimy, że jestpoprawa w zakresie parametrów laboratoryjnych,parametrów również stanu pacjenta, czyli naprzykład pomiar ciśnienia tętniczego utakiego pacjenta.

No i jeszcze jedna rzeczhospitalizacje i śmiertelność pacjentów z niewydolnościąserca, a zanieczyszczenie powietrza.Taką analizę przeprowadzono w Bangkoku,który ma piekielne zanieczyszczenie powietrza.I proszę zwrócić uwagę, żeza każdym razem, gdy mieliśmy szczytstężenia PM2,5 i PM10, czylimieliśmy nasilenie zanieczyszczenia powietrza, dochodziło dowzrostu hospitalizacji i śmiertelności zpowodu niewydolności serca.Znowu, czy my tą informacjęmożemy wykorzystać, żeby pomóc naszym pacjentom?Tak, możemy wykorzystać.Drogi pacjencie, jeżeli masz niewydolnośćserca, oglądaj na bieżąco prognozę pogody,w której znajduje się równieżprognoza dotycząca zanieczyszczenia powietrza.W dniach, w których tozanieczyszczenie powietrza jest wyższe, postaraj sięunikać spacerów.Miej zamknięte okna w domu.Jeżeli to możliwe, stosuj oczyszczaczpowietrza.Będzie mniejsze ryzyko również zaostrzenianiewydolności serca.

Podobną analizę również w Chinachznalazłem, dotyczącą nagłego zatrzymania krążenia, pozaszpitalnegozatrzymania krążenia, czyli out ofhospital cardiac arrest.W dniach, w których byłowiększe zanieczyszczenie powietrza, więcej pyłków PM2,5i więcej pyłków PM10 byłowięcej pozaszpitalnych zatrzymań krążenia i gorzejrokujących również zatrzymań krążenia.Ta redukcja zanieczyszczenia powietrza oczywiścieona jest głównie na poziomie państwowym,no bo jak sobie spojrzymyjeszcze raz byśmy spojrzeli jeszcze razna tą mapę zanieczyszczenia naświecie, no to widzimy, że sąkraje, gdzie jest po prostuczyste powietrze.To wynika z podejścia dogospodarki, do klimatu w danym kraju.My oczywiście gdzieś tam pracujemynad tym.Nadal nie jesteśmy w najlepszejpozycji, są części znowu, są różniceteż wewnątrz kraju, bo jakspojrzymy sobie na Śląsk, to wyglądadramatycznie.Kraków, w którym to wyglądateż bardzo źle.To wynika też z budownictwa.Małe, wąskie ulice, brak przewiewupowietrza.Dodatkowo Kraków, który znajduje sięw Niecce, gdzie bardzo często tensmog właśnie się tam gromadzi.No ale widzicie państwo rozwiązania,które na przykład w Chinach sąwprowadzane.Olbrzymi oczyszczacz powietrza w najbardziejzanieczyszczonej części Hongkongu, który usuwa osiemdziesiąt,powyżej osiemdziesięciu procent pyłków PM2,5i PM10.Korzystajmy-- nauczmy naszych pacjentów korzystaćwłaśnie z takich systemów ostrzegawczych, jakprognozy meteorologiczne.Zalecajmy pory, w których ta

aktywność fizyczna na zewnątrz jest zalecanaalbo powinna być, tutaj powinniśmyzniechęcać do tego.Mówiłem państwu, że powiem teżo tej nikotynie i sposobie dostarczanianikotyny.Proszę zwrócić uwagę, że mamybardzo dużo różnych w tej chwilisposobów dostarczenia nikotyny, tak?No papierosy tradycyjne, które sąnajbardziej szkodliwe.No ale mamy, tak, podgrzewaczetytoniu.Mamy również różnego rodzaju liquidy,czyli te podgrzewacze płynów zawierających nikotynę,w których znajdują się glikole,w których znajdują się różnego rodzajusubstancje smakowe, zapachowe.Dodatkowo są to urządzenia, któreczęsto wyglądają fajnie, są takim nowoczesnymrozwiązaniem, co powoduje, że jestto, palą ludzie, bo idą ztrendem mody, a nie tego,że się pierwotnie uzależnili.Ale jeżeli tam jest nikotyna,to się oczywiście uzależniają, bo nikotynizmjest uzależnieniem.Niepokojącym może, ale może zdrugiej strony za chwilę pokażę dane.

Rzeczą, która może pomóc pacjentom,jest to, że produkty typu hitnot burn, czyli coś, copodgrzewa tytoń, ale nie spala go,są zapisane na przykład wjednym ze schematów rzucania palenia.Widzicie Państwo.Pacjent palący papierosy, pierwszy etap,porada lekarska — nie udaje się.Stosowanie, skierowanie do poradni rzuceniapalenia.Preparaty nikotynowozastępcze dalej nieskuteczne.Leczenie farmakologiczne bupropionem, varenikliną czyteż cytyzyną — nieskuteczne.W ostatnim etapie, to towarzystwozaleca stosowanie produktów hit not burn.Skąd takie zalecenie?No chyba trochę pokłosie decyzjiFood and Drug Administration, czyli amerykańskiejagencji do spraw leków, którajednemu z produktów, jednemu z podgrzewaczytytoniu, kilka lat temu, chybaw dwa tysiące dziewiętnastym czy dwudziestymroku, nadała status produktu, którysię nazywa MRTP, czyli modified risktobacco product, czyli produkt nikotynowy,pochodzący od nikotyny, który ma zmodyfikowaneryzyko, zmodyfikowany wpływ na nasze,na nasze zdrowie.To się wzięło z takichbadań jak to.Takich badań bym znalazł dużowięcej.To jest badanie oceniające stężenieróżnych substancji szkodliwych w dymie powstającymw tym produkcie hit notburn versus dym typowy papierosowy.Widzicie Państwo karcynogeny o dziewięćdziesiątsiedem procent mniej.Toksyczne substancje na układ sercowo-naczyniowyo dziewięćdziesiąt dwa procent mniej.Substancje toksyczne wpływające na układoddechowy o dziewięćdziesiąt dwa procent.To jest tylko badanie samegodymu.

My już mamy badania, którepokazują, że na przykład pacjent, którysię przestawia z normalnych papierosówna hit not burn, ma lepszeparametry w spirometrii.Mamy badania, które pokazują, żesą rozszerzone naczynia krwionośne.Nie mamy badań pokazujących wpływuna rokowanie.Na pewno nie jest toprodukt, który można zalecać.Natomiast jako pewien miękki etaprzucania palenia może być rozważany.

Natomiast, no problem polega natym, że bardzo dużo osób sięgapo to, osób, które dotychczasw ogóle nie paliły.W związku z czym mamypacjenta, który nie palił, a sięgapo to i tak czyinaczej to ryzyko generuje, bo jaktutaj państwo widzicie, to niesą zerowe stężenia tych substancji kancerogennych,czy też na przykład równieżsubstancji szkodliwych na układ sercowo-naczyniowy.Jak my jako lekarze możemyzmodyfikować to ryzyko?To już dzisiaj sobie wielokrotniemówiliśmy.Jak mamy osobę, która -mają rozpoznaną chorobę sercowo-naczyniową.To już wspominał o tymprofesor Grabowski.Mamy obowiązek dążyć do bardzorestrykcyjnych norm u tych pacjentów, czylikontrola ciśnienia tętniczego poniżej stoczterdzieści, a jeżeli to możliwe, toponiżej stu trzydziestu, ale nieponiżej stu dwudziestu.Cholesterol LDL poniżej pięć-- najpierwponiżej siedemdziesięciu w pierwszym kroku, aw drugim kroku poniżej pięćdziesięciupięciu miligramów w decylitrze.Jeżeli ma cukrzycę dodatkowoto inhibitory SGLT2 albo analogi GLP1.Pamiętajmy o tym skojarzonym leczeniunadciśnienia tętniczego.

Dzisiaj sobie mówiliśmy o lekach,które wybieramy w tej terapii.Mówiliśmy dużo o telmisartaniei pamiętajmy, że w przypadku pacjentówwłaśnie, którzy mają wysokie albobardzo wysokie ryzyko sercowo-naczyniowe, to alboACE inhibitor.Może być to ramipril, możebyć to perindopril albo u pacjentóww takiej sytuacji telmisartan jakorównorzędny z, z ACE inhibitoramiw zakresie redukcji ryzyka,sercowo-naczyniowego.Tak jak już też wspominaliśmy,u sześćdziesięciu procent pacjentów dwa lekiwystarczą.Bardzo szybko podejmujemy decyzję otrzecim leku, jeżeli jest potrzebny, bopowinniśmy w ciągu trzech miesięcyosiągnąć tą kontrolę ciśnienia tętniczego upacjentów.Ja jeszcze raz przypomnę tojest wycinek z wytycznych PTNT dwatysiące dziewiętnaście, który mówi otym, że właśnie u pacjentów zwysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, znadciśnieniem tętniczym preferowane są inhibitory enzymukonwertującego angiotensynę.Tutaj wymieniony jest z nazwymiędzy innymi ramipril, który ma świetnebadania, jak Państwo znacie badanieHOPE, które pokazało redukcję ryzyka śmiertelnościogólnej, nowych przypadków niewydolności serca,cukrzycy również u pacjentów w połączeniachmiędzy innymi z amlodypiną.Ta najczęstszy, najczęstszy stosowany calciumblocker, yhm, w Polsce, ale nietylko.Większość badań pokazujących twarde dane,czyli dane pokazujące poprawę rokowania, pochodziz-z w zakresie antagonistów kanałuwapniowego, pochodzi właśnie z amlodypiny.Ta amlodypina zmniejsza, yym, narastanieblaszki miażdżycowej, zmniejsza ryzyko incydentów, równieżsercowo-naczyniowych u pacjentów, a wpołączeniu z ramiprillem tym bardziej, bomamy dwa leki, które pozytywniewpływają na śródbłonek.Dużo też mówiliśmy dzisiaj obeta adrenolitykach i pamiętajmy o tym,że jeżeli mamy pacjenta znadciśnieniem tętniczym, to nadal beta adrenolityki,pomimo tego, że w tejgłównej ścieżce nie są wymienione, aleto proszę zwrócić uwagę natą ścieżkę równoległą, którą tutaj Państwoz boku widzicie.

Trzeba sprawdzić, czy nasz pacjentnie ma jakichś wskazań do betaadrenolityków.Tych wskazań jest bardzo dużo,bo widzicie Państwo, że mamy tutajpacjenta, który ma przebyty zespółwieńcowy, który ma, jest po zawalewłaśnie serca.Jest to pacjent, który maniewydolność serca.Pacjent, który ma arytmię nadkomorową,nie tylko migotanie przedsionków, ale naprzykład częstoskurcze nadkomorowe, częstoskurcze komorowe.To jest również pacjent, któryjak ma nadciśnienie tętnicze to powiniendostać beta adrenolityk w ramachtej terapii.To są kobiety również wwieku rozrodczym albo planujące ciążę, uktórych ACE inhibitory i sartanysą bezwzględnie przeciwwskazane.Mamy również stany nagłe, które,w których beta adrenolityki będą chętniestosowane.Jest takie badanie ALMOND, wktórym pytano poszczególnych specjalistów, jaki betaadrenolityk najczęściej stosujesz w terapiinadciśnienia tętniczego?I co ciekawe, diabetolodzy praktyczniew stu procentach wybierają nebivolol.Lekarze rodzinni wybierają też wwiększości w tej chwili nebivolol wterapii nadciśnienia tętniczego i podobnierównież decydują się kardiolodzy.I dotyczy to zarówno opiekiambulatoryjnej, jak i również opieki tej,szpitalnej.W związku z czym pamiętajmy,że jest miejsce dla beta adrenolityków,dla kontroli, emm, emm, ciśnieniatętniczego u pacjentów w ramach terapiinadciśnienia tętniczego.

Szanowni Państwo, doszliśmy, dobrnęliśmydo końca, udało nam się dobrnąćdo końca.Bardzo Państwu dziękuję za uwagę.Bardzo dziękuję Państwu, że byliściePaństwo z nami po raz drugiw ramach konferencji Pierwsze krokiw POZ.Dzisiejsza edycja była dwa razydłuższa niż poprzednia, więc zaprosiliśmy całeszerokie grono ekspertów dla Państwaz poszczególnych dziedzin.Jak państwo widzieliście, wybitnych kardiologów,lipidologów, ekspertów od prewencji, profesor Mamcarz,pan profesor Barylski, całe gronodiabetologów, tak?Pani profesor Mroździekiewicz-Rakowska, pani profesorAlina Kuryłowicz, eksperci również od CGMu,od takich narzędzi, które, no,kiedyś wydawały się niedostępne, a dzisiajżyjemy w czasach, kiedy mamyciągłe monitorowanie glikemii dla pacjentów wintensywnej insulinoterapii.Przypominam Państwu, że todzisiejsze całe nagranie możecie Państwo sobiepodzielić na części i oglądać,bo będziecie mieli Państwo link dostępny.Ci państwo, którzy byliście zapisani,dostaniecie link do tego, żeby możnato obejrzeć sobie na spokojnie,już odtworzyć i przyswoić tą wiedzę.

Ja dziękuję, yhm, tutaj organizatorowi,czyli firmie Brandmed, która przez portalRemedium organizuje to spotkanie.Jestem olbrzymie-- jestem ogromnie wdzięcznyza to, że mogłem poprowadzić tospotkanie.Zachęcam do korzystania z aplikacjiRemedium, która spowoduje, że będziecie upto date.Up to date, to takifajny amerykański portal do bycia właśniena czasie w zakresie wytycznychmedycznych.My mamy takie polskie Remediumup to date i zapraszam dokorzystania z tego, bo rzeczywiściefajnie się rozwija ta, ta gronoosób korzystających z tego.Dziękuję również wszystkim sponsorom, bobez nich też by się tonie odbyło.Tu, szanowni państwo, mamy wynajętestudio, mamy całą obsługę yym idzięki temu, że byli nasisponsorzy, firmy, które nas wspomagały wposzczególnych, w poszczególnych działach,w poszczególnych, jakby częściach naszejkonferencji.Dzięki Wam to się równieżodbyło.Bardzo dziękuję wszystkim serdecznie dziękujęorganizatorom, no i mam nadzieję, żedo zobaczenia w kolejnej edycji.