Celestone®

Produkt leczniczy stosowany jest w krótkotrwałym leczeniu objawowym różnych ciężkich schorzeń w celu złagodzenia ich przebiegu:

• schorzenia gruczołów wewnętrznego wydzielania: pierwotna i wtórna niedoczynność kory nadnerczy, ostra niewydolność kory nadnerczy, ciężki uraz lub choroba poprzedzająca zabieg operacyjny u pacjenta z rozpoznaną wcześniej niedoczynnością kory nadnerczy lub ograniczoną czynnością kory nadnerczy, wstrząs niereagujący na standardowe leczenie z powodu znanej lub podejrzewanej niedoczynności kory nadnerczy, stan po obustronnym usunięciu nadnerczy, wrodzony przerost nadnerczy, ostre zapalenie tarczycy, nieropne zapalenie tarczycy, przełom tarczycowy;
• wstrząs: leczenie wspomagające z równoczesnym stosowaniem standardowych metod leczenia;
• obrzęk mózgu (zwiększone ciśnienie śródczaszkowe): leczenie wspomagające w celu zmniejszenia obrzęku mózgu lub zapobiegania jego powstaniu w związku z zabiegiem operacyjnym lub innymi urazami mózgu, w chorobach naczyniowych mózgu (udar);
• schorzenia układu ruchu: krótkotrwałe leczenie wspomagające, zaostrzenia reumatoidalnego zapalenia stawów, zapalenia kości i stawów (pourazowego), zapalenia błony maziowej, łuszczycowego zapalenia stawów, zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa, ostrej dny stawowej, ostrego i podostrego zapalenia kaletek maziowych, ostrej choroby reumatycznej, gośćca mięśniowo-ścięgnistego, zapalenia nadkłykcia, zapalenia pochewki ścięgna, zapalenia mięśni i powięzi. Roztwór do wstrzykiwań może być także stosowany w leczeniu torbieli galaretowatych pochewki ścięgnistej;
• choroby skóry: leczenie pęcherzycy, opryszczkowego pęcherzowego zapalenia skóry, ciężkiego rumienia wielopostaciowego (zespół Stevens-Johnsona), złuszczającego zapalenia skóry, ziarniaka grzybiastego, ciężkiej łuszczycy, wyprysku alergicznego (przewlekłego zapalenia skóry), ciężkiego łojotokowego zapalenia skóry;
• stany alergiczne: opanowanie ciężkich schorzeń alergicznych niepoddających się standardowemu leczeniu, takich jak sezonowy lub całoroczny alergiczny nieżyt nosa, polipowatość nosa, astma oskrzelowa, kontaktowe zapalenie skóry, atopowe zapalenie skóry, polekowa alergia, odczyny posurowicze i ostry nieinfekcyjny obrzęk krtani;
• choroby układu krwiotwórczego: małopłytkowość samoistna i wtórna u dorosłych, autoimmunologiczna niedokrwistość hemolityczna, odczyny poprzetoczeniowe.

W zapobieganiu zespołowi zaburzeń oddychania (chorobie błon szklistych) u wcześniaków.

Dawkę produktu leczniczego ustala się indywidualnie zależnie od rodzaju choroby, jej nasilenia i uzyskanej reakcji na lek. U dorosłych początkowa dawka produktu leczniczego do wstrzykiwań wynosi do 8 mg betametazonu/dobę. Jeżeli po odpowiednim okresie podawania ustalonej dawki początkowej nie następuje zadowalająca reakcja na leczenie, podawanie produktu leczniczego do wstrzykiwań należy przerwać i zastosować inne odpowiednie leczenie. U dzieci początkowa dawka dobowa betametazonu wynosi 0,02-0,125 mg/kg mc. Dawkowanie u niemowląt i dzieci tak jak i w przypadku osób dorosłych zależy od rodzaju schorzenia i jego nasilenia. W nagłych wypadkach zalecane jest podawanie dożylne produktu leczniczego. Roztwór do wstrzykiwań może być podawany we wlewie kroplowym po rozcieńczeniu 0,9% roztworem chlorku sodu lub 5% roztworem glukozy. Produkt należy dodać do kroplówki tuż przed jej podłączeniem. Niezużyty roztwór należy natychmiast umieścić w lodówce i wykorzystać w ciągu 24 h. Po uzyskaniu poprawy należy ustalić dawkowanie podtrzymujące zmniejszając stopniowo dawkę wstępną, aż do najmniejszej skutecznej dawki.

Dawkowanie w następujących schorzeniach:

• wstrząs: wspomagająco produkt do wstrzykiwań można podawać w dawce odpowiadającej 3 mg betametazonu. Jeśli wstrząs będzie się utrzymywał, dawkę można powtarzać co 4-6 h. Podawanie dużej dawki kortykosteroidów należy wstrzymać natychmiast po stabilizacji stanu pacjenta;
• obrzęk mózgu: poprawa może nastąpić w ciągu kilku godz. po podaniu produktu leczniczego do wstrzykiwań w dawce odpowiadającej 2-4 mg betametazonu. Pacjenci w stanie śpiączki mogą otrzymywać dawki 2-4 mg 4x/dobę;
• schorzenia układu ruchu: zalecane dawki zależą od rozmiaru stawu i miejsca podawania leku:
  • duże stawy (kolano, staw biodrowy, bark) 2-4 mg;
  • małe stawy (stawy stopy, dłoni, klatki piersiowej) 0,8-2 mg;
  • kaletka maziowa 2-3 mg;
  • pochewka ścięgna 0,4-1 mg;
  • tkanki miękkie 2-6 mg;
  • ganglion 1-2 mg.
• W zapobieganiu zespołowi zaburzeń oddychania (chorobie błon szklistych) u wcześniaków: jeśli konieczne jest wywołanie porodu przed 32 tyg. ciąży lub gdy samoistny przedwczesny poród w tym okresie ciąży jest nieuchronny, produkt do wstrzykiwań (w dawce odpowiadającej 4-6 mg betametazonu) należy podawać domięśniowo co 12 h przez 24-48 h (2-4 dawek). Zaleca się podawanie produktu leczniczego do wstrzykiwań 48-72 godz. przed spodziewanym porodem.
• Odczyny poprzetoczeniowe: w zapobieganiu odczynom poprzetoczeniowym należy podać dożylnie 1 ml lub 2 ml produktu leczniczego do wstrzykiwań (4-8 mg betametazonu) tuż przed przetoczeniem krwi. Produktu leczniczego nie należy mieszać z przetaczaną krwią. Przy powtarzaniu przetoczeń krwi, w razie potrzeby tę samą dawkę można podać przed każdą transfuzją, nie przekraczając 4 dawek/dobę.

Betametazon jest kortykosteroidem syntetycznym (9 alpha-fluoro-16 beta metyloprednizolon). Betametazon wykazuje silne działanie przeciwzapalne, przeciwuczuleniowe i przeciwreumatyczne w schorzeniach reagujących na leczenie kortykosteroidami. Betametazon nie wykazuje istotnego klinicznie działania mineralokortykoidalnego. Kortyksteroidy przenikają przez błony komórkowe i w cytoplazmie komórki docelowej wiązane są przez swoiste białka receptora. Kompleks steroidu z receptorem wnika następnie do jądra komórki, gdzie wiąże się z kwasem dezoksyrybonukleinowym - DNA (chromatyną) i stymulują transkrypcję kwasu rybonukleinowego informacyjnego (mRNA) oraz syntezę białek enzymów odpowiedzialnych za przeciwzapalne, przeciwreumatyczne i przeciwalergiczne działanie kortykosteroidów. Poza swym istotnym wpływem na proces zapalny i odpornościowy, kortykosteroidy wpływają również na przemianę węglowodanów, białek i tłuszczów. Działają one również na układ sercowo-naczyniowy, mięśnie szkieletu oraz centralny układ nerwowy.

1 ml roztw. zawiera 4 mg betametazonu w postaci betametazonu sodu fosforanu.

Równoczesne podawanie fenobarbitalu, ryfampicyny, fenytoiny lub efedryny może nasilać metabolizm kortykosteroidów, zmniejszając ich działanie.

Objawy nadmiaru kortykosteroidów mogą występować u pacjentów otrzymujących preparat kortykosteroidowy i estrogen.

Równoczesne podawanie kortykosteroidów i diuretyków zwiększających wydalanie potasu może nasilać hipokaliemię.

Stosowanie kortykosteroidów łącznie z glikozydami naparstnicy może zwiększać możliwość wystąpienia zaburzeń rytmu serca lub toksycznego wpływu glikozydów naparstnicy w wyniku hipokaliemii.

Kortykosteroidy mogą nasilać niedobór potasu wywołany przez amfoterycynę B.

U wszystkich pacjentów otrzymujących jednocześnie wymienione leki należy dokładnie kontrolować poziom elektrolitów w surowicy, zwłaszcza poziom potasu.

Równoczesne podawanie kortykosteroidów i leków hamujących krzepliwość z grupy pochodnych kumaryny może wpływać na działanie przeciwzakrzepowe tak, że może być konieczna zmiana dawkowania preparatu hamującego krzepliwość.

Kortykosteroidy mogą zmniejszać stężenie salicylanów we krwi.

ASA należy stosować ostrożnie z kortykosteroidami u pacjentów z obniżonym poziomem protrombiny.

Jednoczesne stosowanie NLPZ lub alkoholu z glikokortykosteroidami może zwiększać ryzyko występowania owrzodzeń przewodu pokarmowego lub nasilać objawy choroby wrzodowej.

Podawanie kortykosteroidów pacjentom z cukrzycą może powodować konieczność zmiany dawki leków przeciwcukrzycowych, ponieważ na skutek działania kortykosteroidów następuje zwiększenie stężenia glukozy we krwi.

Kortykosteroidy mogą zmniejszać działanie równocześnie podawanej somatotropiny.

Podczas podawania somatotropiny należy unikać dawek betametazonu przekraczających 450 µg (0,45 mg) na m² mc.

Spodziewane jest, że jednoczesne podawanie inhibitorów CYP3A, w tym produktów zawierających kobicystat, zwiększy ryzyko ogólnoustrojowych działań niepożądanych.

Należy unikać łączenia leków, chyba że korzyść przewyższa zwiększone ryzyko ogólnoustrojowych działań niepożądanych związanych ze stosowaniem glikokortykosteroidów; w takim przypadku pacjenta należy obserwować w celu wykrycia ogólnoustrojowych działań glikokortykosteroidów.

Oddziaływanie na wyniki badań laboratoryjnych.

Kortykosteroidy mogą zaburzać wynik testu z błękitem nitrotetrazolowym (NBT) na obecność zakażenia bakteryjnego, dając fałszywie ujemne wyniki.

Nadwrażliwość na kortykosteroidy, substancję czynną lub którąkolwiek substancję pomocniczą.

Produktu leczniczego nie należy stosować u osób z grzybicą uogólnioną.

Przeciwwskazania do stosowania kortykosteroidów:

• gruźlica,
• osteoporoza,
• chwiejność emocjonalna,
• choroba wrzodowa,
• pierwotna jaskra,
• wczesne zespolenie żył,
• cukrzyca,
• zespół Cushinga,
• niewydolność nerek oraz zakażenia bakteryjne, grzybicze lub wirusowe.

Nie należy stosować kortykosteroidów do leczenia zespołu błon szklistych po urodzeniu.

W przypadku zewnątrzoponowego wstrzyknięcia kortykosteroidów zgłaszano występowanie ciężkich zdarzeń neurologicznych, czasem kończących się zgonem. Do zgłaszanych swoistych zdarzeń należały między innymi zawał rdzenia kręgowego, paraplegia, tetraplegia, ślepota korowa i udar mózgu. Występowanie tych ciężkich zdarzeń neurologicznych zgłaszano niezależnie od zastosowania fluoroskopii. Bezpieczeństwo stosowania oraz skuteczność zewnątrzoponowego podawania kortykosteroidów nie zostały określone i dlatego kortykosteroidy nie zostały dopuszczone do takiego zastosowania. Ponieważ w czasie pozajelitowego podawania kortykosteroidów występowały rzadkie przypadki reakcji anafilaktycznych, podczas podawania produktu leczniczego należy zastosować środki ostrożności przed podaniem leku pacjentom, którzy w przeszłości mieli uczulenia na tego typu lek. Należy przestrzegać zasad aseptyki podczas wykonywania wstrzyknięć. Kortykosteroidy nie są wskazane w leczeniu choroby błon szklistych u wcześniaków po urodzeniu. W profilaktycznym leczeniu zespołu błon szklistych u wcześniaków, kortykosteroidy nie powinny być poddawane kobietom w ciąży w stanie przedrzucawkowym i w okresie rzucawki lub przy uszkodzonym łożysku. Wstrzyknięcia domięśniowe produktu leczniczego należy wykonywać głęboko w duże masy mięśniowe w celu uniknięcia miejscowego zaniku tkanek. Należy zachować ostrożność przy domięśniowym podawaniu produktu leczniczego pacjentom z samoistną plamicą małopłytkową (choroba Werlhofa). Podawanie miejscowe do tkanek miękkich i podanie dostawowe może wywoływać zarówno działanie miejscowe jak i ogólne. Po długotrwałym leczeniu pozajelitowym należy, po rozważeniu potencjalnych korzyści i ryzyka przejść na leczenie doustne. Kortykosteroidy mogą maskować niektóre objawy zakażenia i podczas ich stosowania mogą wystąpić nowe zakażenia. Podawanie kortykosteroidów może zmniejszyć odporność oraz uniemożliwić lokalizację zakażenia. Długotrwałe podawanie kortykosteroidów może powodować zaćmę podtorebkową tylną (zwłaszcza u dzieci), jaskrę z możliwością uszkodzenia nerwu wzrokowego oraz zwiększać skłonność do wtórnych zakażeń oka spowodowanych przez grzyby lub wirusy. Należy regularnie przeprowadzać badania okulistyczne, szczególnie jeśli leczenie jest długotrwałe (trwające ponad 6 tyg.). Średnie i duże dawki kortykosteroidów mogą powodować wzrost ciśnienia tętniczego, zatrzymanie sodu i wody oraz zwiększenie wydalania potasu. Należy rozważyć znaczne ograniczenie soli w diecie oraz uzupełnianie potasu. Wszystkie kortykosteroidy zwiększają wydalanie wapnia. W czasie leczenia kortykosteroidami pacjenci nie powinni być szczepieni na ospę. Nie należy również wykonywać innych szczepień ochronnych, zwłaszcza podczas stosowania dużych dawek kortykosteroidów, ze względu na ryzyko powikłań neurologicznych i brak przeciwciał. Jednakże,szczepienia mogą być wykonywane u pacjentów otrzymujących kortykoterapię substytucyjną, np. w chorobie Addisona. Pacjenci otrzymujący immunosupresyjne dawki kortykosteroidów powinni być uprzedzeni, że należy unikać kontaktu z osobami chorymi na ospę wietrzną i odrę. Jeśli taki kontakt nastąpił, należy poinformować o tym lekarza. Jest to szczególnie ważne u dzieci. Podawanie kortykosteroidów pacjentom z czynną gruźlicą powinno być ograniczone tylko do przypadków o gwałtownym przebiegu lub prosówki, w których kortykosteroidy podaje się z lekami przeciwgruźliczymi. Jeżeli podawanie kortykosteroidów jest wskazane u osób z nieczynną postacią gruźlicy lub u pacjentów z dodatnim odczynem tuberkulinowym, należy dokładnie obserwować pacjenta, ponieważ może dojść do uczynnienia choroby. W czasie długotrwałego leczenia kortykosteroidami pacjenci powinni otrzymywać profilaktycznie preparaty przeciwgruźlicze. Jeśli stosuje się ryfampicynę należy brać pod uwagę zwiększoną eliminację wątrobową kortykosteroidów; konieczne może być wówczas dostosowanie dawki kortykosteroidów. Na skutek zbyt szybkiego odstawienia kortykosteroidów może wystąpić polekowa wtórna niewydolność kory nadnerczy, którą można zminimalizować przez stopniowe, powolne zmniejszanie dawek. Względna niewydolność kory nadnerczy może utrzymywać się przez miesiąc po zakończeniu leczenia, jeżeli więc w tym okresie pojawi się sytuacja stresowa należy ponownie podać kortykosteroidy. Ponieważ dodatkowo może być upośledzone wydzielanie mineralokortykosteroidów, równocześnie należy zwiększyć podaż soli kuchennej i/lub podać preparat z grupy mineralokortykosteroidów. Działanie kortykosteroidów jest większe u pacjentów z niedoczynnością tarczycy lub marskością wątroby. Zaleca się ostrożne podawanie kortykosteroidów pacjentom z opryszczką oczną z uwagi na możliwą perforację rogówki. Kortykosteroidy mogą nasilać istniejące zaburzenia emocjonalne i tendencje do występowania psychozy. Kortykosteroidy należy stosować ostrożnie: w nieswoistym wrzodziejącym zapaleniu okrężnicy, w razie ryzyka perforacji jelita, ropni lub innego ropnego zakażenia, w przypadkach zapalenia uchyłków jelitowych, niedawno wykonanych zespoleń jelit, czynnych lub utajonych wrzodów trawiennych, niewydolności nerek lub serca, nadciśnieniu tętniczym, osteoporozie i miastenii, skłonności do zakrzepów z zatorami lub w zakrzepowym zapaleniu żył. Należy dokładnie obserwować wzrost i rozwój niemowląt oraz dzieci leczonych długotrwale kortykosteroidami ze względu na ryzyko zahamowania wzrostu i zahamowania endogennej produkcji kortykosteroidów. Leczenie kortykosteroidami może zmniejszać ruchliwość i liczbę plemników u niektórych pacjentów. Choć zaburzenia widzenia występują rzadko, pacjenci którzy prowadzą pojazdy mechaniczne lub obsługują urządzenia mechaniczne, powinni być o tym fakcie poinformowani.

Działania niepożądane występujące po zastosowaniu preparatu są takie same, jak i w przypadku innych kortykosteroidów i zależą zarówno od dawki, jak i czasu trwania leczenia. Zazwyczaj ustępują lub zmniejszają się po zmniejszeniu dawki bez konieczności przerwania leczenia.

Zaburzenia serca: zastoinowa niewydolność serca.

Zaburzenia układu nerwowego:

• drgawki
• zawroty i bóle głowy
• nadpobudliwość
• wzrost ciśnienia śródczaszkowego z obrzękiem tarczy nerwu wzrokowego (guz rzekomy mózgu)

Zaburzenia oka:

• zaćma
• wzrost ciśnienia śródgałkowego
• jaskra
• wytrzeszcz
• ślepota

Zaburzenia żołądka i jelit:

• owrzodzenia jelit
• perforacja jelit
• krwotok z jelit
• zapalenie trzustki
• wzdęcia brzucha
• zapalenie przełyku z tworzeniem owrzodzeń

Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej:

• zaburzenia gojenia ran
• zmiany zanikowe tkanki podskórnej i skóry
• scieńczenie i kruchość skóry
• wybroczyny i wylewy krwawe
• nasilenie pocenia
• pokrzywka
• zaburzenia pigmentacji skóry (hiperpigmentacja i hipopigmentacja)
• alergiczne zapalenie skóry

Zaburzenia mięśniowoszkieletowe i tkanki łącznej:

• osłabienie mięśni
• zanik mięśni
• osteoporoza
• kompresyjne złamanie trzonów kręgów
• martwica aseptyczna główek kości udowej i ramiennej
• nasilenie osłabienia mięśni w miastenii
• pęknięcie ścięgna
• miopatia posteroidowa
• patologiczne złamania kości długich
• niestabilność stawów
• zaostrzenie objawów miastenii

Zaburzenia endokrynologiczne:

• objawy przypominające zespół Cushinga
• zahamowanie wzrostu u dzieci
• wtórny brak reakcji kory nadnerczy i przysadki mózgowej (stłumienie osi przysadkowo-nadnerczowej)
• obniżenie tolerancji węglowodanów
• cukrzyca
• nasilenie cukrzycy

Zaburzenia metabolizmu i odżywiania.

Zatrzymanie sodu, hipokaliemia, zasadowica hipokaliemiczna, zatrzymanie płynów, ujemny bilans azotowy, tłuszczakowatość, zwiększenie mc.

Zaburzenia naczyniowe:

• nadciśnienie tętnicze
• zaczerwienienie twarzy

Zaburzenia ogóln i stany w miejscu podania:

• zmiany zanikowe tkanki podskórnej i skóry w miejscu podania
• jałowe ropnie w miejscu podania
• obrzęk w miejscu podania (po podaniu dostawowym)
• artropatia podobna do choroby Charcota w miejscu podania

Ciąża, połóg i okres okołoporodowy: hamowanie wzrostu płodu.

Zaburzenia układu immunologicznego:

• reakcje anafilaktyczne
• reakcje nadwrażliwości
• obrzęk naczynio-nerwowy
• wstrząs anafilaktyczny

Zaburzenia układu rozrodczego i piersi: nieregularne miesiączki.

Zaburzenia psychiczne:

• euforia
• zmienność nastroju
• zmiany osobowości
• ciężka depresja
• psychozy
• bezsenność

Badania na zwierzętach wykazały, że duże dawki kortykosteroidów podawane w okresie ciąży mogą być przyczyną wad rozwojowych płodu.

Brak badań dotyczących nieprawidłowości rozwojowych u człowieka, podczas stosowania kortykosteroidów w okresie ciąży.

Kortykosteroidy powinny być podawane kobietom w okresie ciąży oraz w wieku rozrodczym tylko w przypadku kiedy korzyści wynikające z leczenia przewyższają potencjalne zagrożenie dla matki i płodu.

Nie ma danych potwierdzających bezpieczeństwo profilaktycznego stosowania kortykosteroidów powyżej 32 tyg. ciąży.

Lekarz powinien więc rozważyć korzyści wobec potencjalnego niebezpieczeństwa dla matki i płodu zanim zastosuje kortykosteroidy, w tym okresie ciąży.

W profilaktycznym leczeniu zespołu błon szklistych u wcześniaków, kortykosteroidy nie powinny być podawane kobietom w ciąży w stanie przedrzucawkowym i w okresie rzucawki lub z objawami uszkodzenia łożyska.

Niemowlęta urodzone przez matki leczone dużymi dawkami kortykosteroidów w okresie ciąży, należy uważnie obserwować ze względu na ryzyko wystąpienia objawów niedoczynności nadnerczy oraz dokładnie zbadać z uwagi na ryzyko wystąpienia zaćmy wrodzonej, choć jest ono bardzo niewielkie.

Kortykosteroidy przenikają przez barierę łożyskową oraz do mleka ludzkiego.

Ponieważ istnieje ryzyko wystąpienia niepożądanych działań u karmionych piersią niemowląt, których matki otrzymują produkt leczniczy, należy podjąć decyzję czy przerwać karmienie piersią czy przerwać podawanie produktu leczniczego, biorąc pod uwagę korzyści z leczenia dla matki.

Kobiety otrzymujące kortykosteroidy w okresie ciąży należy obserwować w czasie porodu i po porodzie, ponieważ w wyniku stresu związanego z porodem może wystąpić niewydolność nadnerczy.

Objawy: ostre przedawkowanie glikokortykosteroidów (w tym betametazonu) zwykle nie powoduje stanów zagrożenia życia. Kilkudniowe stosowanie nadmiernych dawek (z wyjątkiem szczególnie dużych dawek) zwykle nie ma działania szkodliwego pod warunkiem, że pacjenci nie cierpią na następujące schorzenia: cukrzyca, jaskra, czynny wrzód trawienny lub nie przyjmują leków, takich jak preparaty glikozydów naparstnicy, leki hamujące krzepliwość z grupy pochodnych kumaryny lub diuretyki powodujące utratę potasu. Przewlekłe przedawkowanie może powodować samoistny rozwój zespołu Cushinga.

Leczenie: odpowiedniego leczenia wymagają powikłania spowodowane działaniem kortykosteroidów na metabolizm, szkodliwym wpływem kortykosteroidów na podstawową lub współistniejącą chorobę oraz spowodowane interakcją leków. Należy utrzymywać prawidłowe nawodnienie oraz monitorować poziom elektrolitów w surowicy i moczu, w tym ze szczególną uwagą poziomy sodu i potasu. W razie potrzeby należy leczyć zaburzenia równowagi elektrolitowej.