Spis treści
27.02.2024

Transport medyczny nadzorowany przez lekarza – co mówią przepisy?

100%

Zgodnie z ustawową definicją, transport sanitarny to przewóz osób albo materiałów biologicznych i materiałów wykorzystywanych do udzielania świadczeń zdrowotnych, wymagających specjalnych warunków transportu [1]. Wpisuje się w nią zarówno transport sanitarny podstawowej opieki zdrowotnej, jak i transport medyczny międzyszpitalny, wykonywany w ramach świadczeń gwarantowanych. 

Transport sanitarny POZ

W warunkach podstawowej opieki zdrowotnej, pacjentom przysługuje bezpłatny transport sanitarny w celu kontynuacji leczenia, podjęcia natychmiastowego leczenia w innej placówce, lub w sytuacji, gdy u pacjenta stwierdzono dysfunkcję układu ruchu uniemożliwiającą przemieszczanie się środkami transportu publicznego, a transport jest konieczny w celu odbycia leczenia. Chory, na podstawie zlecenia wystawionego przez lekarza POZ, ma także prawo do darmowego transportu na pierwszą wizytę w poradni specjalistycznej. W razie potrzeby, po spełnieniu odpowiednich warunków formalnych, pacjentom zagwarantowano również darmowy transport do miejsca zamieszkania po hospitalizacji oraz transport długodystansowy na łączną odległość powyżej 120 km. 

W warunkach POZ transport współfinansowany w 40% przez pacjenta jest wykorzystywany, gdy jest on zdolny do korzystania ze środków transportu publicznego z pomocą drugiej osoby lub wymaga specjalnie dostosowanych środków transportu oraz występują u niego określone jednostki chorobowe doprecyzowane w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej [2, 3]. Przeważnie transport sanitarny w warunkach POZ nie wymaga obecności lekarza, a stany nagłe powinny być przetransportowane do szpitala ambulansem systemu ratownictwa. 

Transport medyczny międzyszpitalny

Ten typ transportu sanitarnego jest świadczeniem gwarantowanym, dostępnym całodobowo między placówkami leczenia szpitalnego. Uczestniczą w nim zespoły utworzone przy pogotowiu ratunkowym. Do skorzystania z transportu medycznego mogą zostać zakwalifikowani pacjenci:

  • z niewydolnością oddechową wymagającą sztucznej wentylacji płuc;
  • z niewydolnością układu krążenia;
  • wymagający interwencji chirurgicznej oraz po zabiegach chirurgicznych;
  • cierpiący na inne schorzenia (np. drgawki, inne zaburzenia neurologiczne) [3].

Celem transportu medycznego jest zapewnienie choremu ciągłości leczenia w innej placówce lub umożliwienie przeprowadzenia pilnego zabiegu chirurgicznego. 

Zespół transportu medycznego oraz wyposażenie ambulansu

Zgodnie z regulacjami prawnymi, w skład zespołu transportu medycznego wchodzą minimum dwie osoby uprawnione do wykonywania czynności medycznych, w tym pielęgniarka systemu lub ratownik medyczny. W razie konieczności wynikającej ze stanu zdrowia pacjenta, lekarz może zastąpić pielęgniarkę lub ratownika albo być trzecią osobą tworzącą zespół transportujący. Poza tym, jeśli nikt z podstawowego personelu nie posiada uprawnień do kierowania pojazdami uprzywilejowanymi, szpital realizujący transport musi zapewnić odpowiednio przeszkolonego kierowcę. Należy zaznaczyć, że zapewnienie adekwatnej obsady w zespole transportu medycznego leży po stronie szpitala zlecającego transport.

Ambulans transportowy musi być wyposażony w:

  • defibrylator z możliwością monitorowania, pulsoksymetrii, kardiowersji i stymulacji zewnętrznej;
  • kardiomonitor; 
  • pulsoksymetr; 
  • urządzenie do nieinwazyjnego pomiaru ciśnienia krwi;
  • urządzenie do pomiaru temperatury ciała; 
  • zestaw do intubacji i wentylacji worek samorozprężalny; 
  • pompę infuzyjną; 
  • respirator transportowy; 
  • ssak przenośny [4].

Przygotowanie do transportu pacjenta formalności i sprzęt

Zlecając transport sanitarny lub medyczny, należy wystawić odpowiednie skierowanie. W dokumencie powinny znaleźć się dane osobowe pacjenta, rozpoznanie wraz z kodem ICD-10, a często także miejsce rozpoczęcia transportu oraz miejsce docelowe. 

W przypadku transportu międzyszpitalnego, konieczne jest ustalenie terminu przyjęcia pacjenta na oddział docelowy. W skierowaniu na transport medyczny warto uwzględnić numer kontaktowy do oddziału docelowego lub lekarza decydującego o przyjęciu pacjenta. Ponadto, należy dołączyć wszelką niezbędną dokumentację przebiegu choroby, typowo będzie to wypis z pierwotnego oddziału szpitalnego [5].

Przed przystąpieniem do transportu konieczna jest weryfikacja sprawności wyposażenia ambulansu pod względem kompletności sprzętu oraz poprawności jego działania. Należy sprawdzić nastawy alarmów na urządzeniach monitorujących, funkcjonowanie źródła tlenu i jego zapas oraz zaopatrzenie apteczki ambulansu. 

Trzeba zdawać sobie sprawę z ograniczeń związanych ze zmniejszonymi zasobami oraz zredukowaną liczbą personelu zajmującego się pacjentem w transporcie. Kluczowe jest określenie bilansu ryzyka związanego z transportem i zaplanowanie działań, jakie należy podjąć przed przetransportowaniem pacjenta, w celu ustabilizowania parametrów życiowych oraz zoptymalizowania opieki świadczonej w środku transportu. Takie usystematyzowane podejście pozwoli znacznie zwiększyć bezpieczeństwo transportu i jest szczególnie ważne w razie przewożenia pacjentów, których stan zdrowia szybko się pogarsza. 

Źródła

  1. Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 czerwca 2021 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. (2021, June 25). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210001285. 
  2. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej. (2013, October 28). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20130001248. 
  3. Transport sanitarny. (n.d.). Pacjent. https://pacjent.gov.pl/transport-sanitarny, https://pacjent.gov.pl/transport-sanitarny. [ostatni dostęp 2901.2024]
  4. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 15 lutego 2019 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego. (2019, March 19). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000401/O/D20190401.pdf.
  5. Zasady realizacji transportu Zespołu Transportu Medycznego Pogotowia Ratunkowego w Legnicy. (n.d.). https://pogotowie-legnica.pl/wp-content/uploads/2020/07/Zasady-realizacji-transportu.pdf. [ostatni dostęp 29.01.2024]
  6. Duška, F., Al-Haddad, M., & Cecconi, M. (2023). Intensive care fundamentals: Practically Oriented Essential Knowledge for Newcomers to ICUs. Springer Nature.

Zaloguj się

Zapomniałaś/eś hasła?

lub
Logujesz się na komputerze służbowym?
Nie masz konta? Zarejestruj się
Ten serwis jest chroniony przez reCAPTCHA oraz Google (Polityka prywatności oraz Regulamin reCAPTCHA).