Pacjentki z antykoncepcją hormonalną - cz.III

Dzień dobry, witamy w kolejnymodcinku podcastu Medyczne Espresso.Jest ze mną pan profesorMirosław Wielgoś, konsultant krajowy do sprawperinatologii, kierownik Kliniki Położnictwa iPerinatologii Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA.Dzień dobry.Ja nazywam się Michał Lipa,jestem specjalistą położnictwa i ginekologii.Pracuję- I perinatologii.Dokładnie w tejże klinice, więcna co dzień też teorię krzyżujemyz praktyką razem z panemprofesorem, konsultując przypadki kliniczne.Dzisiaj porozmawiamy na tematy związanez antykoncepcją, z metodami dostępnej antykoncepcji,skupiając się na jednym wybranym,czyli pierścieniach dopochwowych, systemach, które generująokreślone stężenia zarówno estrogenów, jaki gestagenów.Panie Profesorze, jakie w ogólemamy formy antykoncepcji?Czy moglibyśmy nieco tytułem wstępuopowiedzieć, konsultując i dobierając metodę antykoncepcyjną,na co zwracamy uwagę ico szczególnie powinno uczulić nas przedprzepisywaniem pierwszych recept?

No to jest oczywiście bardzoszeroki temat, bo możliwości mamy bardzowiele, ale może zacznijmy odtego, że w ogóle warto pamiętaćo tym, że coś takiegojak antykoncepcja istnieje i służy temu,żeby regulować nasze plany, potrzebyprokreacyjne, żeby ta ciąża była wtedy,kiedy chcemy i żeby jejnie było wtedy, kiedy nie chcemy.A temu właśnie służy antykoncepcja.No możliwości, tak jak wspomniałem,mamy bardzo wiele.Ja bym tutaj dzisiaj skupiłsię na metodach hormonalnych jako tychnajbardziej skutecznych, więc tutaj też

jest cała gama, głównie w zależnościod składu, od drogi podania,od dawek.Także mamy w czym wybierać,mamy czym żonglować.I tutaj musimy też pamiętaćo tym, że tę antykoncepcję należydla każdej pacjentki czy dlakażdej kobiety dobierać indywidualnie, biorąc poduwagę wiele czynników, wskazań, przeciwwskazań.No wskazanie jest jedno jasneantykoncepcja, ale tych przeciwwskazań może byćwięcej, więc tutaj należy uwzględnićstan zdrowia kobiety, ale także jejpreferencje, jej tryb życia, stylżycia.No i nie ukrywajmy teżzasobność portfela, bo różne formy antykoncepcjisą różnie kosztowne, są tańsze,są droższe.Oczywiste jest to, że dlajednych nie stanowi to problemu, adla innych każda zaoszczędzona złotówkajest istotna.

Oczywiście, myślę, że też moglibyśmyodnieść się trochę do mitów, którekrążą wśród pacjentek, ale teżkrążą w takim szeroko rozumianym środowiskumedycznym, bo często kobiety mówiąnie chcę się faszerować hormonami, poco mi hormony?Też przyzna pan profesor, żesporo kobiet boi się stosować antykoncepcji,bo błędnie zakładają, że mogąspowodować choroby.Wspominaliśmy o przeciwwskazaniach i ogłównym wskazaniu stosowania antykoncepcji.Natomiast wiele kobiet utożsamia właśnietylko z tym.Natomiast często też antykoncepcja mateż swoją formę leczniczą i teżregulowania cyklu, łagodzenia bolesnych, bolesnychmiesiączek czy też ograniczenia ich obfitości,więc podnosząc komfort, jednocześnie zapobiegającciąży, ale też podnosząc komfort życia.Zdecydowanie tak.Pamiętajmy, że te mity, oneno nie biorą się znikąd, tylkoto są jeszcze jakieś takiereminiscencje z przeszłości, kiedy stosowane były

wysokie dawki hormonów w tychpierwszych lekach hormonalnych, antykoncepcyjnych.Dzisiaj dawki, które się stosujew antykoncepcji, czy to doustnej, czyprzezskórnej, czy dopochwowej, domacicznej tosą naprawdę bezpieczne dawki hormonów ijeżeli nie ma przeciwwskazań doich zastosowania, to nie należy siętego obawiać.To, czego należy się obawiać,to niechciana ciąża i związane ztym konsekwencje.Szczególnie, że dostępność w Polscena razie jest ograniczona, mówiąc delikatnieantykoncepcji i pamiętając o tym,że większość ciąż, tak przynajmniej podająniektóre źródła, jest nieplanowanych ciążna świecie.No tak połowa mniej więcej,połowa planowana, połowa nieplanowanych.Także to jest naprawdę dużyodsetek- Biorąc pod uwagę, że copiąta kobieta przyznaje się, żenie stosuje żadnej antykoncepcji, możemy spodziewaćsię rzeczywiście, że przynajmniej wPolsce co piąta deklaruje, że niestosuje żadnej metody antykoncepcji, żejednak ten odsetek nieplanowanych poczęć będzieduży.

No i teraz, przechodząc dalej,myślę, że do form, jakie możemyzastosować, wydaje mi się, żenajczęściej stosowaną w praktyce, ale teżtaką najczęściej akceptowaną przez kobietysą oczywiście tabletki.Tak, no najczęściej stosowane, boto jest w sumie chyba, niechyba, na pewno najstarsza formaantykoncepcji hormonalnej.Wszystko zaczęło się właśnie odtabletki czy od pigułki, jak tosię kiedyś nazywało.Dlatego jest to powszechna antykoncepcja,najbardziej powszechna antykoncepcja.Ale też tutaj wiąże się,ta powszechność wiąże się chyba ztym, że tutaj mamy możliwośćbardzo szerokiego doboru składu dawek.Możemy tym żonglować w zależnościod indywidualnych potrzeb.We wszystkich innych metodach niedoustnych,tutaj no tych możliwości żonglowania zreguły nie ma, bo sąto z reguły ustalone pojedyncze składy

i dawki. Wydaje mi się, żeteż warto tutaj poruszyć te mniejoczywiste środki antykoncepcyjne, mniej, mniejoczywiste drogi podania czy też drogiaplikowania.Mówi się, że co krajto obyczaj.Rzeczywiście także w na Zachodziepopularne są na przykład iniekcje zgestagenów.W Polsce rzadko to stosujemy,rzadko to stosujemy.No, tutaj to, to jestrzadko stosowane i generalnie nie jestjakoś szczególnie zalecane ze względuna to, że jest to jednakdosyć duża dawka gestagenów- Ingerujebardzo w nasz organizm, nie odrazu wraca też cykl, płodność,więc no każda antykoncepcja ma swojezalety i wady, ograniczenia, więctrzeba o tym pamiętać właśnie wtym indywidualnym doborze konkretnej metody.

Ta tabletka, o której jużmówiliśmy, jest co prawda najbardziej popularna,ale to też nie jestidealny, idealne rozwiązanie dla każdego.Wystarczy chociażby, że no kobietajest dosyć roztargniona, mówiąc delikatnie- Iwtedy no ryzyko zapomnienia, pominięciatabletki jest bardzo duże, a wtedyskuteczność antykoncepcji niestety bardzo spada.Poza tym no jest teżsą różne sytuacje, kiedy to niejest też najlepsza metoda, chociażbyzaburzone wchłanianie z przewodu pokarmowego, różnegorodzaju schorzenia przewodu pokarmowego, zespółdrażliwego jelita czy inne choroby zapalne,które no wpływają właśnie nato, że ta przyswajalność doustnego lekunie jest najlepsza.My zajmujemy się na codzień ciążą, natomiast też potem służymypomocą w doborze antykoncepcji.Rzeczywiście młode mamy czy teżświeżo upieczone mamy skarżą się rzeczywiście,że zapominają, czy też wnatłoku opieki nad jednym, dwójką czy

też trójką nawet dzieci mówią,że najprościej, najprościej rzecz ujmując, zapominająo przyjęciu tabletki.Szczególnie jeżeli to są tabletkijednoskładnikowe, które mają to okienko terapeutycznejeszcze mniejsze i powinny byćrzeczywiście o bardzo wąskiej porze.No, mamy też systemy domaciczne,które opierają się na gestagenach.Które pozwalają na parę latzapomnieć nawet o problemie.Ale też no znowu toteż nie jest antykoncepcja dla wszystkich,prawda?W zależności oczywiście od rodzajuwkładki, bo mamy już tych rodzajówcoraz więcej na rynku, alewiele z tych wkładek, no wzasadzie nie powinno być stosowanychprzed porodem, przed ciążą.Teraz mamy takie, które oczywiściemożna aplikować kobietom, które nie rodziły,ale też, no może tobudzić pewne kontrowersje, więc- Trudności technicznepodczas samego zabiegu mogą siępowstać.Dokładnie tak!A poza tym jest toteż metoda kosztowna.

To znaczy, jeżeli rozłożymy tow czasie i przeliczymy sobie, ilewydamy pieniędzy na antykoncepcję, takąsystematyczną, codzienną czy cotygodniową, czy comiesięcznąi porównamy to z kosztemmetody, która na sześć lat dajenam skuteczne zabezpieczenie, no topewnie będzie to korzystne porównanie dlatych właśnie- Tak.Długofalowych metod, ale trzeba odrazu wyłożyć pewną kwotę, która jestznacznie wyższa- Nie mała.Nie mała.No i no po prostunie każdy może sobie na topozwolić, żeby jednorazowo tyle zapłacić.Oprócz jeszcze przecież kosztów systemudomacicinnego dochodzą koszty założenia tej wkładki.Kontroli.Kontroli, tak dokładnie.Badanie USG, żeby zobaczyć, czyto prawidłowo leży.Więc no znowu trzeba wszystkorozważyć indywidualnie.No i też dochodzimy dotakiej chyba najmniej trochę nie powiedziałbym,że zapomnianej, ale też myślę,że w świadomości pacjentek mało poważanej

czy też mało w ogóleuwzględnianej, czyli takiej alternatywy, która jestswojego rodzaju czymś pomiędzy, pomiędzytakim systemem domacicinnym, o którym rozmawialiśmy,a tabletkami, które trzeba przyjmowaćna co dzień, czyli systemy dopochwowe,które mają w swoim składziezarówno gestageny, jak i estrogeny.I być może to jestteż metoda, którą będziemy rozmawiać odwóch konkretnych przypadkach, więc będziemymogli też połączyć teorię, o którejmówimy teraz z praktyką.Tu nawet bym powiedział, żeto jest taka metoda pośrednia międzybardziej niż tabletkami a systemamidomacicinnymi.To jest metoda pośrednia międzyplastrami, które stosujemy raz w tygodniu,a systemami domacicinnymi, które tamna kilka lat.Tutaj w przypadku krążków nojest to taka, no można powiedzieć,miesięczne zabezpieczenie.

Rzeczywiście to nie jest popularnametoda i tu chyba my jakolekarze powinniśmy się trochę uderzyćw piersi, bo chyba za małoo tym mówimy, za małorozmawiamy o tym z naszymi pacjentkami.Ja ze swojej praktyki mogępowiedzieć, że w zasadzie to niejest taka pierwsza myśl- Którami przychodzi i częściej to pacjentkiwłaśnie indukują, że słyszały- Koleżankamiała- O takiej metodzie, koleżanka miała.Co pan sądzi na tentemat?I wtedy oczywiście możemy dojśćdo tego, że to jest akuratdla danej pacjentki najbardziej odpowiedniametoda.Bo tutaj pamiętajmy jeszcze, żeprzy doborze antykoncepcji bardzo ważna jestakceptacja metody.Prawda?Pacjentka-Musi być przekonana o tym,że to jest dobre dla niej.To, co my uważamy, oczywiściema to podstawy medyczne głęboko ugruntowanezazwyczaj, ale nie przekonamy nasiłę pacjentki, jeżeli ona nie akceptujedanej metody, a jeżeli onasama chce czegoś spróbować, a niema przeciwwskazań, pozwólmy jej na

to- Dokładnie, bo musi być antykoncepcja,dobra antykoncepcja czy taka idealnaantykoncepcja, przystępna zarówno jeżeli chodzi odostępność medycznie, musi być przystępnacenowo, musi mieć wysoką skuteczność, czyliniski, niski indeks Pearla, aleteż musi być akceptowana przez pacjentkę.Bo jednak, jeżeli już decydujemysię na wdrożenie antykoncepcji, najczęściej jestto długofalowo.Czyli też jakby ta akceptacjamusi być taka ugruntowana, żeby teżbyła wola, żeby tą metodękontynuować, żeby było jak najmniej działańniepożądanych.No i teraz wydaje misię, że moglibyśmy właśnie na podstawietakich dwóch przypadków, które zaproponowaliśmy,omówić właśnie taki praktyczny aspekt stosowaniasystemów dopochwowych.

Pierwsza pacjentka w wieku latdwudziestu dwóch, studiująca w dużym mieście,która prowadzi nieregularny tryb życiaze względu na to, że dajmyna to, pracuje w branżygraficznej czy też muzycznej i wiążeto też, wymuszają zarówno jejstudia, jak i też zainteresowania poza,poza studiami.Jest roztargniona, przez co teżtrudno o takie dobre okienko, jeżelichodzi o przyjmowanie leków, takąstałą, stałą godzinę na przyjmowanie leków.Zdarza się, że ma stosunkiseksualne z partnerami przygodnymi, więc byćmoże tutaj właśnie byłaby todobra okazja, aby zaproponować właśnie systemy-A stosowała wcześniej jakąś antykoncepcję?Miała, miała antykoncepcję i zarazzaczęła skarżyć się na bóle głowy.Czyli doustną, tak?Doustne, tak, tabletki.No tak.No to rozłóżmy to naczynniki pierwsze.Jeżeli jest to osoba nomłoda, nie, z nieregularnym trybem życia,roztargniona, no to już tutajpierwsze skojarzenie, że tabletki nie sądla niej najlepsze.Jeżeli pojawiły się bóle głowy,najczęściej jest to związane z pikamihormonów, które są największe w

przypadku właśnie tabletek, prawda?Bo tu jest- -skok, spadek,skok, spadek codziennie, więc te bóległowy mogą być jak najbardziejzwiązane z tym.Czyli tabletka nie jest najlepszymrozwiązaniem.Szukalibyśmy innego rozwiązania.Czy zastosowalibyśmy wkładkę wewnątrzmaciczną?No pewnie nie.Młoda dziewczyna- -studentka, nie byłbyto nasz pierwszy wybór.

Myślę, że moglibyśmy się zastanawiaćwłaśnie w wyborze pomiędzy plastrami akrążkiem, który byłby tutaj, myślę,dobrą alternatywą.Kiedyś plastry były modne, noteraz już jednak zwracają ludzie, zwracająludzie uwagę.Jednak też gdzieś tam towidać jakoś tam.Jeżeli chodzi o plastry, tozawsze była taka, no podwójna, znaczymoże niepodwójna, tylko dwojaka filozofia.Część kobiet stosujących te plastrychciała, żeby były widoczne.Jestem zabezpieczona, bezpieczna, prawda?A inne kobiety chciały toukrywać.No nie epatować tym.W kościele na przykład.Tak więc to zależy odfilozofii.

Natomiast wracając do tej pacjentki,to rzeczywiście myślę, że, że krążekbyłby u niej dobrą metodąantykoncepcyjną, bo no trzeba go wymieniać,znaczy usunąć po założeniu, usunąćpo trzech tygodniach.Więc taka roztargniona kobieta.Myślę, że dla niej byłobyto bardzo dobre rozwiązanie.Przy czym tutaj pamiętajmy teżo tym, że no jest tometoda, którą w każdej chwilimożna przerwać, prawda?Więc no nie ma tutajobligacji do tego, żeby stosować jąjakoś szczególnie długo.Jest to też metoda, któramożliwe jest, bo nie widać tegona zewnątrz- -nie czuć tegoteż.Więc no kobiety, które stosują

tę metodę, nie zawsze mają pewnośćczy, czy, czy to działa,czy to jest.Ale w bardzo prosty sposóbmożna to sprawdzić najlepiej przed stosunkiemi po stosunku.Więc myślę, że moglibyśmy ztaką pacjentką o tej metodzie rozmawiać.

Też myślę, że tutaj kolejnymargumentem przemawiającym za słusznością tej naszejpropozycji, bo to jest naszapropozycja, że ten system, nawet jeżelijest tydzień dłużej, to teżjakby tą swoją aktywność antykoncepcyjną- -zachowuje.Więc też mamy nawet takieokienko dłuższe, jeżeli chodzi o przesunięciejeden, dwa dni.Tutaj znowu ten nieregularny trybżycia i roztargnienie.Myślę, że tutaj też jakbyudowadniają, że byłby to dobry moment.No też w przypadku, kiedytakie systemy wypadają, tak?Też do trzech godzin, uważasię, że jest to jakby taaktywność jest utrzymana bez, bezobniżenia jej skuteczności, więc też możnato w dosyć łatwy sposóbkontrolować.Dokładnie tak.Tylko pamiętajmy o tym, żejeżeli krążek wypadnie przed kolejnym założeniemgo, trzeba go opłukać wletniej wodzie.Nie gorącej.Nie gorącej, tak.Dokładnie.I ponownie umieścić tam, gdziepowinien się znajdować.

Może być wrażenie, że teżsama aplikacja jest, sama aplikacja jesttrudna, natomiast tutaj-Ogólnie jakby mówisię, że powinien-- nie powinien sprawiaćdyskomfortu ten, ten krążek.Nie ma jakichś szczególnych zaleceńdotyczących aplikacji.No to powinno być- Aplikacjajest prosta.Myślę, że nawet jeżeli komuś,potencjalnej użytkowniczce wydaje się, że możeto nastręczać problemy, to teproblemy się szybko rozwiążą po pierwszychpróbach założenia.Jest to naprawdę proste inie czuć, że to jest wśrodku.Dokładnie to jeszcze kolejna kwestia,myślę, że też - Doboru pozycjiprzy zakładaniu, są różne możliwości.

Takiej akceptowanej rzeczywiście przed, przezpacjentkę.Kolejna kwestia chyba poziom hormonów,które takie systemy generują rzeczywiście.Właśnie i tutaj to jestbardzo dobre, bardzo ważne, bo jeżelita pacjentka, o której rozmawialiśmy,miała te bóle głowy po jakimśczasie stosowania tabletek, tu chcemyuniknąć pików.Przy plastrach też nie mapików, ale stężenie hormonów jest większeniż w przypadku krążka.Więc tutaj znowu mamy kolejnyargument za krążkiem.Dokładnie, więc wydaje się, żewydaje się rzeczywiście, że w takiejsytuacji ten powiedzmy najmniej zapamiętanyw szeroko rozumianej tutaj naszej społecznościsposób antykoncepcji wydaje się, żebyłby niezłą alternatywą w przypadku tejpacjentki, no ale to teżpokazuje, jak ważny jest wywiad przedwdrożeniem antykoncepcji, bo oczywiście potemkontynuacja.

Rozmawialiśmy o mitach, też otym, że pacjentki się boją hormonów,że się nie chcą truć,mówiąc oczywiście w cudzysłowie, że sobiezrobią detoks od antykoncepcji.No ja wiem, że takiedetoksy czasami czy przerwy w antykoncepcjiodbijają się czkawką i potemte cykle paradoksalnie są jeszcze mniejregularne.I nie ma to uzasadnienia,żeby robić sobie detoks na dwamiesiące, na przykład od antykoncepcji.Poza tym w tym czasiemożna zajść w ciążę pamiętajmy otym.Dokładnie, też w przypadku systemów,o których rozmawiamy, no wysoka skuteczność,czyli, czyli jest to skutecznośćtaka pożądana, docelowa w przypadku tychsystemów.Myślę, że też możemy omówićdrugi przypadek, czyli taką sytuację, kiedyjuż pacjentka urodziła dziecko, jestnieco, nieco starsza, dajmy na toma trzydzieści dwa lata, urodziładrogami, siłami natury jedno dziecko.Chciałaby pomyśleć o antykoncepcji zracji tego, że no gdzieś wperspektywie rzadko która kobieta zarazpo porodzie planuje kolejne, natomiast wperspektywie najbliższych kilku, roku dwóch

nie wyklucza, że zaczną planować kolejnąciążę.Więc tutaj wydaje się, żena przykład taki system domaciczny, biorącpod uwagę koszt, jednorazowe założeniai dyskomfort z tym związany, więcchyba raczej by tutaj odpadał.Przede wszystkim, jeżeli planuję ciążęw perspektywie roku czy dwóch, tonie ma sensu- Tak.Bo tak jak już mówiliśmy-Tak.Jest to określony koszt nasześć lat, okej, ale szkoda, mówiąckolokwialnie- Usuwać po roku takąwkładkę, kiedy dysponujemy innymi możliwościami.

Dochodzi do tego małe dziecko,czyli też problemy z nieregularnym trybemżycia.Ono oczywiście potem się reguluje,ale rzeczywiście jednak dziecko jest dużymobowiązkiem.Oprócz tego jest to pacjentka-Ta pacjentka zdaje się stosowała wcześniejjakąś inną metodę antykoncepcji.No tak, ale to teżwiązało, też ze względu na to,że ma zespół zaburzenia wchłaniania,czyli ma zespół drażliwa jelita drażliwego.Też jest ryzyko, że ta,to wchłanianie hormonów- No tabletki niebędą najlepszą alternatywą.I ta, stężenie hormonów będziesuboptymalne.I wtedy rzeczywiście być możetutaj zaproponowanie właśnie wyjście z propozycjątakiego systemu byłoby tutaj odpowiednie.Myślę, że jak najbardziej tak.

To jest kolejna kandydatka dotego typu antykoncepcji.Znowu nie wiąże się toz koniecznością codziennego przyjmowania leku izwiązanymi-- problemami związanymi z-z tymiproblemami jelitowymi.Z drugiej strony, no możnaw każdej chwili zaprzestać stosowania, jakjuż pacjentka uzna, że, żeto jest ten moment na zajściew ciążę.Tutaj pamiętajmy no, te planymogą być takie, że rok, dwa,ale może się okazać, żenie wiem, za osiem miesięcy,

pamiętajmy tylko też, że, nota prokreacja jednak powinna być, niepowinna, tylko musi być poprzedzonasuplementacją kwasem foliowym.Więc to nie ma tak,że dzisiaj przerywamy, jutro zaczynamy, tylkoprzygotujmy się do tego tak,jak należy.To przygotowanie do ciąży tojest bardzo ważna kwestia, pewnie niena dzisiejsze spotkanie- -ale wartoprzy każdej okazji o tym mówić.I to tu znowu kolejnymit, że kwas foliowy, no wystarczyzacząć przyjmować jak się dowiemy,że jesteśmy w ciąży.Nie, to już jest musztardapo obiedzie.Oczywiście ten kwas foliowy jestdalej potrzebny i trzeba go braćpraktycznie przez całą ciążę, alejeżeli chcemy w ten sposób zapobiegaćwadom cewy nerwowej, to musito być na etapie planowania ciążyi w pierwszych dniach itygodniach ciąży, wtedy, kiedy jest organogeneza--kiedy zamyka się cewa nerwowacztery do pięciu tygodni.Tak, to jest kluczowe.To jest ten krytyczny okres.Dokładnie.Więc tutaj myślę, że jestciekawą alternatywą, ciekawą alternatywą, propozycją dlatej pacjentki.

Też myślę, że powinniśmy podkreślićw kontekście ciąży i ewentualnie odstawieniaantykoncepcji, że nie potrzebny jestżaden detoks od antykoncepcji w sensie,bo też pacjentki często sięobawiają, że jeżeli odstawią antykoncepcję, torozreguluje im się cykl, tak?Czyli szczególnie w sytuacji, kiedysą to tabletki dwuskładnikowe, które wpływająna owulację gdzieś tą całąoś pozgórze przysadka jajnik modulują.Natomiast boją się czasami pacjentki,że na przykład, panie doktorze, akiedy będę mogła planować ciążęodstawiając antykoncepcję, bo mają takie przeświadczenie-No, to znowu kiedyś takbyło, jak były wysokie dawki hormonów,że musiała być przerwa odzakończenia stosowania antykoncepcji nawet tam dwa,trzy miesiące.Teraz nie ma takiej konieczności.Kończymy antykoncepcję i w kolejnymcyklu możemy zachodzić w ciążę.Tutaj ta-- rzeczywiście pacjentki pytają,jak często muszę robić przerwę?

Nie ma ta-- można przezwiele lat stosować daną metodę antykoncepcjihormonalnej, czy to tabletki, czyplastry, czy wspomniane krążki dopochwowe.O ile oczywiście nie występująjakieś objawy niepożądane, bo przy każdejmetodzie może się coś pojawićprzy tabletkach właśnie te bóle głowyczy jakieś podrażnienia jelitowe.Przy plastrach mogą być podrażnieniaskórne i to wcale nie musibyć związane z jakąś alergią,uczuleniem, że od razu wystąpi, alepo jakimś czasie stosowania możesię zdarzyć.Wtedy wiadomo, że trzeba tęmetodę zakończyć, przejść na inną.W przypadku krążków też pamiętajmy,że takim ogranicznikiem są infekcje pochwy,które są bardzo, no, popularne.To jest jedna z najczęstszych,jeden z najczęstszych powodów zgłaszania siępacjentek do ginekologa.Trabecita, trabecita.Takiż, tak właśnie.Więc tutaj też, jeżeli takieinfekcje się pojawiają, to znowu przestajeto być ta najlepsza pożądanametoda i można to zakończyć, możnaprzejść na inną formę, czyto czasowo, chwilowo, czy, czy nadłużej.No trzeba znowu każdą sytuacjęrozważyć bardzo indywidualnie.

No chyba tak podsumowują-- podsumowującnaszą rozmowę, chyba pierwsza myśl, pierwszywniosek, który się nasuwa, żejednak, no dobór metod antykoncepcyjnych powinienbyć bardzo indywidualny i to,co jest napisane w podręcznikach, żeindywidualnie w-w-w porozumieniu z paniczy, czy z państwa lekarzem rzeczywiściema tu sens, bo jednakszeroko zakrojony wywiad, uwzględnienie czynników ryzyka,które mogą być przeciwwskazaniem dostosowania wybranych metod antykoncepcji.Czasami wszystkich metod antykoncepcji, boteż takie pacjentki myślę, że moglibyśmytutaj przytoczyć.I jednak najważniejsze działania przed

samym rozpoczęciem, potem już kontynuacja takdługo, jak to jest pod-Pod kontrolą oczywiście.Mnie się podoba bardzo tookreślenie antykoncepcja szyta na miarę, prawda?Bo to w zasadzie oddajewszystko.To jest kwintesencja tego, oczym mówimy.Druga kwestia też metoda próbi błędów, o której mówiliśmy jednak-Bardzo często tak to stosujemy.Ja zawsze mówię, że nawetjeżeli byśmy spędzili godzinę, naprawdę nawetbyśmy wywiad w kierunku psychiatrycznymprzeprowadzili, nie jesteśmy w stanie powiedzieć,że pacjentka będzie dobrze sięczuła na wybranej metodzie antykoncepcyjnej, więcczasami musimy, tak jak panprofesor na początku wspominał, pożonglować dawkamii też substancjami aktywnymi, żeja zawsze pacjentkom też przypominam, żenie jest istotne, żeby nazwasię różniła, tylko żeby substancja aktywnasię różniła.To prawda, to, to jestrzeczywiście prawda.

Ja też mówię swoim pacjentkom,że to, co my im przekazujemyna temat...Której, poszczególnych metod antykoncepcji.To jest teoria.W teorii powinno być tak,tak, tak i tak, bo uwiększości pacjentek tak jest, alekażda kobieta jest inna i dopierota właśnie próba biologiczna wykażeczy, czy mieliśmy rację, czy tojest odpowiednia metoda, czy nie,czy odpowiedni preparat, czy nie.I nie ma w tymnaprawdę niczego złego.Jeżeli się okaże, że, że,że tak nie jest, wtedy trzebaszukać dalej.I znowu, dopóki nie spróbujemy,nie będziemy wiedzieli na pewno, czyto jest dobra, czy niedobrametoda.Ja zawsze uprzedzam, że ten,to pierwszy początek tej antykoncepcji tojest taki zapoznanie, więc ten,ten, ta recepta jest zdecydowanie krótsza,więc też nie proponuję odrazu pacjentkom realizacji w zakresie możliwienajdłuższym, tylko jednak na spróbowaniet-t-te parę, dwa, trzy cykle, żebyzobaczyć jak się będą czuły,a potem ewentualnie- To jest bardzoważne, żeby nie zmieniać metodyantykoncepcji po jednym cyklu czy nawetpo niepełnym cyklu.Nie zrażać się.Oczywiście, jeżeli nie ma jakichś

silnych objawów niepożądanych, to wtedy wiadomo,że trzeba zakończyć natychmiast.Ale jeżeli są to jakieśtakie niewielkie objawy o niewielkim nasileniu,często one mają charakter takiadaptacyjny i no często trzeba przejśćprzez ten jedno, dwu czynawet trzymiesięczny i wtedy wszystko sięukłada i rozwiązuje.No według piśmiennictwa pierwszy rokjest taki tutaj newralgiczny w przypadkustosowania, potem już mniej spodziewamysię działań niepożądanych w przypadku kontynuacjiantykoncepcji, więc też już nawetabstrahując od samych substancji aktywnych, którymibędziemy się posługiwać, to tadroga, czyli ten, ten, metoda, naktórą się decydujemy, powinna byćakceptowana przez pacjentkę, co podkreślaliśmy kilkukrotniew trakcie naszej rozmowy.

I pamiętajmy o krążkach, októrych za mało mówimy i częstozapominamy.Zapominamy, a wydaje się, żeto jest alternatywa, która w wybranychprzypadkach będzie dobrze, dobrze służyła.Mam na myśli tutaj zachowanyodpowiednie działanie antykoncepcyjne z wysokim poziomemkomfortu, dostępnością, ale też takimiwidełkami, jeżeli chodzi o zmianę, owymianę tego systemu i okontrolę regulacji, kontrolę regulacji krwawień miesiączkowych,no i też ekspozycji na,na poziom estrogenów, gestagenów, który uważasię, że jest nieco niższy,bo nie ma tego etapu, niema tego efektu przejścia przezwątrobę.Bardzo dziękuję za rozmowę.Ja również dziękuję.Dziękujemy Państwu.

Mam nadzieję, że zaserwowaliśmy smaczneespresso z panem profesorem i tarozmowa była pouczająca.I jednak rzeczywiście czasami nawettakie hasła, które w trakcie wykładówczy też rozmów zapamiętamy, potemmogą przysłużyć do tego, że będziemyposzerzać naszą, nasz warsztat iteż wprowadzać do naszej praktyki to,o czym rozmawiamy w teorii.Dziękuję bardzo.Bardzo dziękuję za rozmowę.