Wyszukaj w wideo
Zasady doboru antykoncepcji - utarte schematy czy szycie na miarę?
Konferencja "Specjalista w praktyce – ginekologia i położnictwo 2025" (wiosna 2025)
Dowiedzcie się, jak prowadzić ciążę pacjentek z cukrzycą, kiedy warto szczepić, jak bezpiecznie indukować poród i co naprawdę warto suplementować. Bez zbędnej teorii, za to z odpowiedzialnością i empatią, które towarzyszą każdej dobrej praktyce. Obejrzyjcie zapis wydarzenia stworzonego z myślą o młodych ginekolożkach i ginekologach, którzy chcą działać pewnie i skutecznie – od pierwszych kroków po samodzielność.
Odcinek 11
Mnogość dostępnych metod antykoncepcji sprawia, że wybór optymalnej formy może wydawać się trudny. W swojej prezentacji prof. dr hab. n. med. Bronisława Pietrzak przedstawiła zalety i wady poszczególnych rozwiązań i wyjaśniła, na co należy zwrócić szczególną uwagę u poszczególnych pacjentek.
Witam państwa serdecznie.Proszę państwa, mam powiedzieć dzisiajparę słów na temat doboru antykoncepcji.
Wszyscy jesteśmy tak różni, żewydaje się, że nie można tejantykoncepcji stosować jednakowej u wszystkich.
Mamy sporo zaleceń, które umożliwiajądobór antykoncepcji, ale też nie dokońca te wszystkie zalecenia mogąbyć jednakowe dla wszystkich grup pacjentek.
Antykoncepcja potrzebna była od dawna,proszę państwa, już przed naszą erą.Starożytni Egipcjanie, Grecy, Rzymianie stosowaliantykoncepcję.Były to preparaty roślinne, preparatychemiczne.
W okresie renesansu były pierwszepróby stworzenia prezerwatyw, które umożliwiałyby zachowanieantykoncepcji.
W latach dwudziestych wiekupropagowano szeroko metody kontroli urodzeń iantykoncepcji.
Aż proszę Państwa, w roku1960 powstała pierwsza wersja pigułki antykoncepcyjnej.Została ona zatwierdzona przez FDAi to jest początek nowoczesnej, skuteczneji wygodnej metody kontroli urodzeńnaszych dzieci.
Kolejne lata wieku towprowadzenie wkładek wewnątrzmacicznych, antykoncepcyjnych, implantów, plastrów,prezerwatyw.
Rozwój edukacji seksualnej i prawado antykoncepcji dokonał się właśnie wdrugiej połowie wieku.
Obecnie wykorzystujemy w celach antykoncepcyjnych nowoczesne technologie, cyfrowe aplikacje do kontroli urodzeń.
Nowoczesna antykoncepcja obejmuje różne opcje, które są dostosowane do poszczególnych pacjentek i ich indywidualnych preferencji.
Nowoczesna antykoncepcja ma swojego ojca. Jest nim George Goodwin Pincus, który jest, był naukowcem amerykańskim i prowadził swoje badania na temat metabolizmu sterydów i fizjologii rozmnażania ssaków. Współpracował z nim ściśle John Rock, ginekolog, który kontynuował badania związane ze sterydami podobnymi do progesteronu, które hamują owulację. I tak w 1960 roku dostępna stała się pigułka antykoncepcyjna o nazwie Enovid, zawierająca noretynoderol i mestranol.
Czym obecnie dysponujemy proszę Państwa? To, co tutaj na tym przeźroczu Państwo widzicie, to jest tylko fragment tego, czym dysponujemy. I są tutaj środki, które są, które są, mają wysoką skuteczność, jak i środki, które mają zdecydowanie mniejszą skuteczność.
Preparaty, które mają niski wskaźnik skuteczności, to przede wszystkim takie środki barierowe jak prezerwatywy męskie, kobiece, kapturki szyjkowe, krążki czy błony pochwowe, które stosuje kobieta przed stosunkiem.
Mamy też środki plemnikobójcze i do wykorzystania są również metody naturalne, szczególnie popularne w niektórych grupach pacjentek. Te metody naturalne to metoda kalendarzowa, termiczna i Billingsów.
Proszę zwrócić uwagę, że wskaźnik Pearla, który określa liczbę ciąż u stu kobiet w ciągu roku stosujących daną metodę, wahają się od dziesięciu do trzydziestu ciąż w ciągu roku.
Na pewno o wiele skuteczniejszei obecnie dosyć często stosowane sątakie metody, które mają wysokiwskaźnik skuteczności.
Będą to wkładki wewnątrzmaciczne, wkładki,które zawierają miedź i srebro, niekiedyalbo też systemy, które uwalniająlewonorgestrel.Są to metody o bardzowysokim wskaźniku skuteczności wahającym się oddwóch setnych do jednego.
No i cały szereg antykoncepcjihormonalnej.
W skład możliwości naszych dotyczącychantykoncepcji hormonalnych wchodzą tabletki, iniekcje, implantypodskórne, krążki dopochwowe, mini tabletkijednoskładnikowe, złożona tabletka antykoncepcyjna, antykoncepcja przezskórna.
Proszę zwrócić uwagę, że każdorazowowe wszystkich tych metodach wskaźnik Pearlajest mniejszy od dwóch.W niektórych przypadkach jest tomniej niż połowa.
Jednym z rodzajów antykoncepcji obardzo wysokiej skuteczności jest antykoncepcja polegającana sterylizacji męskiej bądź sterylizacjikobiecej.
W 2002 roku w Polscezezwolono na stosowanie sterylizacji męskiej, jakoże uznano, że jest tometoda częściowo odwracalna, więc nie jestto pozbawienie możliwości płodzenia dziecina zawsze.
Natomiast sterylizacja kobieca prawnie wPolsce jest zabroniona.A szkoda, bo te metodyw niektórych przypadkach przydałyby się, gdyby
były dostępne. Czym dysponujemy, jeśli chodzio antykoncepcję?No więc mamy antykoncepcję, którabędzie działała krótkoterminowo bądź też długoterminowo.Mamy, preparaty antykoncepcyjne dwuskładnikowei jednoskładnikowe.I antykoncepcja może być stała,może być odwracalna.Ta stała antykoncepcja to ta,o której przed chwilą mówiłam sterylizacja.Mamy również mocno zróżnicowane drogizastosowania, drogi podania takich preparatów antykoncepcyjnych:doustnie, przezskórnie, dopochwowo, wewnątrzmacicznie.Mamy też iniekcje.
Jeśli mamy zdecydować, jaki rodzajantykoncepcji u pacjentki możemy zastosować, topowinniśmy pow-- wybrać taką, którabędzie stosunkowo tania.Metoda to powinna być równieżu większości pacjentek odwracalna, no iłatwa, tak aby nie byłomożliwości popełniania dużych błędów.Istotne jest działanie antykoncepcyjne danejmetody, czyli skuteczność antykoncepcyjna, jak równieżw wielu przypadkach działanie pozaantykoncepcyjne,które może przynieść duże-- dużo pożytkupacjentce ze stosowania danej metody.No i wszystkie te metody,które mamy zastosować, powinny być bezpiecznedla danej kobiety.
Ponieważ każda kobieta jest inna,to u każdej kobiety powinniśmy dobieraćtaką antykoncepcję, która będzie jej,...Pomocna pod każdym względem.
Wiemy, że nowoczesna antykoncepcja opróczswojego z założenia działania antykoncepcyjnego marównież inne korzyści.Chodzi tu przede wszystkim odwuskładnikową antykoncepcję hormonalną.Często stosujemy tą antykoncepcję upacjentek, które mają obfite, bolesne miesiączkiczy też endometriozę.Uzyskujemy dużo pożytku z leczeniatrądziku i hirsutyzmu, w niektórych przypadkachciężkiego trądziku.Kiedy stosujemy leki mogące teoretyczniewpływać źle na rozwój płodu, musimystosować antykoncepcję taką, która będziena pewno zabezpieczała pacjentkę przed wystąpieniempowikłań.Stosowanie, dwuskładnikowej antykoncepcji hormonalnejzmniejsza ryzyko wystąpienia ciąży ektopowej, częściej--częstości występowania stanów zapalnych,torbieli czynnościowych jajników czy też rakajajnika, raka endometrium i jelitagrubego.
Generalnie większość pacjentek, która, któremają dobraną bardzo dobrze antykoncepcję,odczuwają poprawę jakości życia.
Jakie badania powinniśmy robić przedrozpoczęciem antykoncepcji?
Przede wszystkim najważniejszy jest ogólnywywiad i wywiad położniczo-ginekologiczny, kiedy możemysię dowiedzieć o przebyciu różnegorodzaju chorób, które potencjalnie mogą być,przeciwwskazaniem do stosowania antykoncepcjihormonalnej, jak również istotny jest wywiadrodzinny, głównie tutaj chodzi oczęstość występowania żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej.
Powinniśmy zbadać pacjentkę ginekologicznie, powinniśmywykonać USG transwaginalne, sprawdzić, stanszyjki macicy, a więc wykonaćbadanie cytologiczne, jak również i pomiarciśnienia tętniczego.
Jeżeli pacjentka jest zdrowa ispełnia warunki dopuszczające do nowoczesnej antykoncepcji,kolejne badanie powinno być wykonywaneraz w roku.
Jeśli chodzi o powikłania, proszępaństwa, jakie mogą wystąpić przy nowoczesnejantykoncepcji hormonalnej, to przede wszystkimwystępowanie żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej.Jest to ciężkie powikłanie, któreu kobiet w wieku rozrodczym występujerzadko i rośnie z wiekiemi rośnie u palaczek.I trzeba pamiętać, że topowikłanie w przypadku stosowania antykoncepcji hormonalnejnajczęściej pojawia się w pierwszymroku stosowania.Jeżeli dojdzie do tego, żepacjentka z jakiegoś powodu przerwie tąantykoncepcję i za jakiś czasbędzie rozpoczynać ją na nowo, toryzyko znów będzie większe.Ono w miarę stosowania, wmiarę upływu czasu stosowania antykoncepcji hormonalnej,to ryzyko maleje.
Oczywiście jest to bardzo niekorzystnarzecz i-i-i często podnoszona przez przeciwnikówantykoncepcji hormonalnej.Ale proszę popatrzeć, jak towygląda.Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa w populacjiwystępuje do pięciu na dziesięć tysięcykobietolat.Kobiety palące mają częściej około,ten wskaźnik wynosi pięć.Natomiast kobiety stosujące antykoncepcję estrogenowo-progestagenowąod trzech do pięciu na dziesięćtysięcy kobietolatych.Te piętnaście to jest dużo,proszę państwa, ale proszę popatrzeć, żesama ciąża, jeżeli pacjentka zajdziew ciążę, to, to ryzyko równieżjest duże i sięga dwudziestu.Natomiast dramatycznie wzrasta w okresiepołogu.Także podjęcie takiego ryzyka trochęwiększej częstości żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej wporównaniu z tym, co sięmoże dziać w ciąży i wpołogu, zwłaszcza jeżeli to byłabyciąża niechciana, jest nieakceptowalne.
Najczęściej kobiety mają zakrzepicę żyłgłębokich kończyn dolnych, rzadziej zatorowość,płucną.
I trzeba pamiętać, że wszystkierodzaje dwuskładnikowej antykoncepcji hormonalnej są związanez podwyższonym ryzykiem tego powikłania. Powikłaniazakrzepowe przy stosowaniu hormonalnej antykoncepcji sązależne od rodzaju składnika progestagennegooraz dawki i rodzaju estrogenów.
I tutaj macie Państwo pokazane,że bardzo wysokie ryzyko jest wprzypadku, kiedy stosujemy etynyloestradiol nawetsięga do dwunastu ten wskaźnik, azdecydowanie jest mniejszy u pacjentek,które stosują estrogeny naturalne czy pochodneestrogenów naturalnych.
Co wybrać w takim razie,proszę Państwa?
Młode kobiety i nastolatki,w schematach antykoncepcyjnych mają zalecanąhormonalną niskodawkową ultralekką antykoncepcję.To jest taka antykoncepcja, którazawiera do piętnastu mikrogramów etynyloestradiolu izazwyczaj staramy się, aby podawaćdwadzieścia cztery tabletki z hormonami icztery dni placebo.Także te dwadzieścia osiem dniw cykl-- stosowania jednego opakowania antykoncepcjima przyzwyczajać pacjentki do systematycznościi zmniejsza to ryzyko opóźnienia lubzbyt wczesnego rozpoczęcia stosowania kolejnegoopakowania.
Zalety dla tych młodych kobietto łagodzenie objawów PMS-u.Regulacja cyklu, mniejsze obrzęki ibolesność piersi, mniejsza bolesność miesiączek ibólów brzucha.
Można też stosować antykoncepcję uniwersalnądla wszystkich pacjentek, które są równieżniskodawkowe, ale już nie takieultralekkie.Zawierają trzy, trzy setnemiligrama etynyloestradiolu i dwa miligramy octanuklormadinonu, na przykład w schemaciedwadzieścia jeden plus siedem dni bez.Tutaj wskaźnik Pearla przy idealnymstosowaniu jest zero cztery i takaantykoncepcja szczególnie jest polecana ukobiet rozpoczynających współżycie.
Trzeba pamiętać, że pacjentki przystosowaniu, niskodawkowej antykoncepcji hormonalnej częstomają plamienia.Ratunek na to jest taki,żeby zmienić preparat na taki, którybędzie zawierał troszkę więcej,hormonów.
Doustna tabletka antykoncepcyjna, która zawierainne estrogeny, nie tylko ten etynyloestradioldostępny w Polsce.To są tabletki, które zawierajądienogest i walerian estradiolu, octan nomegestrolui estradiol, bądź też drospirenoni estetrol.Ten ostatni jest na etapiebadań trzeciej fazy.
Proszę państwa, te estrogeny,które są pochodnymi bądź wręcz naturalnymiestrogenami, mają dłuższe okresy półtrwaniai mniejszy wpływ na syntezę enzymówwątrobowych, także są lepiej znoszoneprzez pacjentki.Ma-- jest słabsza indukcja syntezySHBG, jak również mniejsza generacja trombiny,co daje korzystniejsze efekty zdrowotne.
Nowoczesna antykoncepcja proszę Państwa, torównież długo działająca antykoncepcja progestagenowa, polegająca
na podawaniu stu pięćdziesięciu miligramówoctanu medroksyprogesteronu co trzy miesiące domięśniowo.Ten preparat blokuje owulację, jestwysoce skuteczny, tani, chroni endometrium przedrozrostami.Natomiast wadą są plamienia ikrwawienia.Jest również spore ryzyko powikłańzakrzepowych, możliwość wystąpienia depresji, wzrost masyciała.Czasami przy wieloletnim stosowaniu dochodzido pogorszenia składu kości.Jest to metoda dosyć popularnaw Stanach Zjednoczonych i najpopularniejsza wAfryce.
Inna metoda hormonalna to implantyantykoncepcyjne zawierające etonorgestrel, które są zakładanew ramię u pacjentki.Charyzmatyzuje się ta metoda bardzowysoką skutecznością, niemniej jednak ma teżtrochę objawów ubocznych polegających nawędrówkach implantu do tysiąc dziewięćset, nie,do dwa tysiące dziewiętnastego rokubyło ponad sto doniesień oznajdowaniu takiego założonego implantu wobrębie klatki piersiowej, między innymi wtętnicy płucnej.Wydaje się, że właściwe, zgodnez zaleceniem umieszczenie takiego implantu naramieniu zapobiega wędrówce.Zawsze po założeniu takiego implantutrzeba najpóźniej po trzech miesiącach sprawdzić,czy on nadal znajduje sięw tym miejscu, gdzie był założony.
Inna antykoncepcja dostępna dlapacjentek to będzie progestagenowa tabletka antykoncepcyjnazawierająca tylko progestagen albo drospirenon.I te tabletki charakteryzują siędosyć wysoką skutecznością.Można je stosować wtedy, gdysą przeciwwskazania do, dwuskładnikowej antykoncepcji.Wadą są nieregularne krwawienia iplamienia.
I dalej, proszę państwa, to,co ja uważam, że jest wspaniałąrzeczą, to są wewnątrzmaciczne wkładkiantykoncepcyjne z zawartością lewonorgestrelu, które charakteryzująsię ogromną skutecznością i dająstosunkowo mało objawów ubocznych.
Jak mówimy, proszę państwa oantykoncepcji, zazwyczaj myślimy o kobietach.Nie należy jednak zapominać, żerównie dobrze może to być antykoncepcja,którą będą stosowali mężczyźni.
Wszyscy wiedzą, że w niektórychkrajach, w niektórych środowiskach prezerwatywy sąpodstawowym środkiem antykoncepcyjnym.
W tej chwili uważasię, że w przypadkach, złejtolerancji prezerwatyw, w przypadku naprzykład uczulenia na latoks, to-Na lateksmożna stosować inny rodzaj preparatu,materiału, z którego prezerwatywy są zrobione.
Trzeba pamiętać, że jeżeli będąstosowane prezerwatywy i środ- substancje nawilżające,może się obniżać skuteczność tychprezerwatyw.
Nasze Towarzystwo ginekologiczne i częśćinnych nie rekomendują stosowania prezerwatyw jakostałej metody antykoncepcyjnej.Od czasu do czasu tak,ale raczej nie stała.
No i wazektomia, która jestdopuszczalna w Polsce, jest bardzo skutecznymsposobem antykoncepcji.
Trwają obecnie prace nad hormonalnąantykoncepcją dla mężczyzn.Ma to polegać na podawaniupochodnych testosteronu albo doustnie, albo przezskórnie.Podawanie tego środka hormonalnego mahamować podwzgórze i przysadkę mózgową wprodukowaniu LH i FSH ibraku sygnału do produkcji testosteronu.Ta metoda znajduje się wfazie badań.
Problemem jest to, że zahamowanieprodukcji plemników bez zaburzeń potencji jesttrudne.Poza tym długi czas odpodania, długi czas od zastosowania takiejantykoncepcji do całkowitego zaprzestania produkcjiplemników.
Proszę państwa, antykoncepcja awaryjna jestto rodzaj antykoncepcji, która bardzo jestprzydatna szczególnie u młodych kobiet.
Jest to antykoncepcja hormonalna iantykoncepcja polegająca na założeniu wkładki wewnątrzmacicznej.
Może być jednoskładnikowa z zastosowaniemlewonorgestrelu półtora miligrama do siedemdziesięciu dwóchgodzin od stosunku najlepiej jaknajszybciej.Druga jednoskładnikowa octan ulipristalu, któryw tej chwili jest troszeczkę trudniejszychyba w Polsce do zdobycia.No i metoda dwuskładnikowa, którazawiera estrogen i progestagen.Dwie zwiększone dawki hormonów codwanaście godzin daje wysoką skuteczność.
Założenie do pięciu dni odniechcianej-- od momentu zaistnienia stosunku iniepożądania ciąży.Wkładki z miedzią i srebrem.Ich skuteczność jest dosyć wysoka.Niemniej jednak trzeba mieć takąmożliwość szybkiego kontaktu z lekarzem ginekologiem.Dobór antykoncepcji zależny jest od
historii zdrowotnej pacjentki, skutków ubocznych, interakcjiz innymi lekami, które pacjentkastosuje, wyboru pacjentki, planów prokreacyjnych, skuteczności,częstotliwości stosowania, stosowania środka.I ten dobór zależy odwielu czynników.
Trzeba pamiętać, że są bezwzględnewskazania do stosowania dwuskładnikowej tabletki antykoncepcyjnejczy też dwuskładnikowej antykoncepcji hormonalnej.
Przebyta żylna choroba zakrzepowo zatorowa,zwiększone ryzyko układu chorób układu krzepnięcia,obecność przeciwciał antyfosfolipidowych, na przykładprzy toczniu trzewnym też nie możnastosować.Ciąża, karmienie piersią, obecność hormonów,obecność nowotworów hormonozależnych powikłane ciężkie choroby,takie jak na przykład cukrzycaczy też marskość wątroby, migreny zaurą i okres, kiedy jestdługie unieruchomienie.
Wtedy powinniśmy wykorzystać inne rodzajeantykoncepcji.
I proszę państwa, pytanie ztytułu tej prezentacji, proszę państwa, czyutarte schematy, czy szycie namiarę?Na pewno utarte schematy bardzosię przydają, ale nie u każdejpacjentki mogą być wykorzystane wyłącznie,czasami trzeba jednak szyć na miarę.
I tak na przykład wiemy,że młode kobiety powinny mieć stosowanąantykoncepcję z niską dawką estrogenów.
Często, jeżeli pacjentka ma plamienia,powinniśmy zmienić tą antykoncepcję na takiez większą dawką.
Na pewno preparaty estradiol, walerianestradiolu i estetrol mają korzystniejsze efektyzdrowotne, mniej zakrzepicy, lepsza tolerancjajest ze strony wątroby.
W przypadku, kiedy pacjentka matrądzik i potrzebuje mieć lepszą cerę,wiadomo, jak każda kobieta, powinniśmystosować takie preparaty, które zawierają octancyproteronu, octan chlormadinonu, dienogest idrospirenon.One bardzo korzystnie wpływają nacerę.
Przy karmieniu piersią staramy sięstosować środki zawierające tylko progestagen, aleczasami nie możemy stosować tylkotych preparatów.Również wtedy możemy u pacjentkizastosować implant antykoncepcyjny, bądź też założyćwkładkę z hormonem, bądź nie.
Jeżeli pacjentka przy stosowaniu antykoncepcjima migreny, podajemy wtedy takie preparaty,które zawierają dezogestrel, drospirenon bądźteż wkładkę antykoncepcyjną.
No i trzeba pamiętać, żew przypadku, kiedy pacjentka nie mastałego partnera seksualnego, powinna myślećo zapobieganiu infekcji przenoszonych drogą płciową.Konieczne jest wtedy obok, obokinnej metody pewnej stosowanie prezerwatywy.
I to, proszę państwa, wszystko,co chciałam dzisiaj przedstawić na tentemat.Dziękuję bardzo.
Rozdziały wideo

Wprowadzenie i indywidualny dobór antykoncepcji

Historia antykoncepcji

Ojciec nowoczesnej antykoncepcji

Przegląd dostępnych metod antykoncepcji

Metody antykoncepcji o wysokiej skuteczności

Klasyfikacja i drogi podania antykoncepcji

Kryteria wyboru i korzyści pozaantykoncepcyjne

Badania przed rozpoczęciem antykoncepcji

Ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej

Dobór antykoncepcji hormonalnej: Rodzaje i schematy

Długo działające metody progestagenowe

Tabletki progestagenowe i wkładki wewnątrzmaciczne z lewonorgestrelem

Antykoncepcja dla mężczyzn

Antykoncepcja awaryjna
