E-papierosy i EVALI – nowy wymiar zagrożeń dla zdrowia płuc
E-papierosy zyskały reputację „bezpieczniejszej alternatywy" dla klasycznego palenia, ale dane kliniczne i epidemiologiczne jednoznacznie pokazują, że mogą prowadzić do ciężkich powikłań płucnych, a nawet zgonów. Kulminacją tego zagrożenia było ogólnokrajowe ognisko EVALI (e-cigarette or vaping product use-associated lung injury) w USA, ze szczytem zachorowań w 2019 roku – ponad 800 hospitalizacji i kilkanaście zgonów, głównie wśród młodych dorosłych. W ponad 75% przypadków pacjenci inhalowali produkty zawierające THC, a w 94% próbek płynu z płukania oskrzelowo-pęcherzykowego (BAL) wykryto octan witaminy E (VEA). Substancja ta, stosowana jako zagęstnik nielegalnych płynów, po inhalacji prowadzi do reakcji zapalnej, uszkodzenia bariery nabłonkowej i masywnej aktywacji neutrofilów.
EVALI obnażyło nie tylko toksyczność dodatków do płynów, ale też luki w regulacjach i diagnostyce. Obraz kliniczny bywa niespecyficzny, a rozpoznanie często opóźnia się przez nakładanie objawów z infekcjami atypowymi czy COVID-19.
Źródła
- Barker, C. K., Ghera, P., & Hsu, B. (2024). The Evolution of a Pediatric Public Health Crisis: E-cigarette or Vaping-Associated Lung Injury. Pediatrics, 153(5), e2023063484. https://doi.org/10.1542/peds.2023-063484
- Chand, H. S., Muthumalage, T., Maziak, W., & Rahman, I. (2020). Pulmonary Toxicity and the Pathophysiology of Electronic Cigarette, or Vaping Product, Use Associated Lung Injury. Frontiers in pharmacology, 10, 1619. https://doi.org/10.3389/fphar.2019.01619
- Snoderly, H. T., Nurkiewicz, T. R., Bowdridge, E. C., & Bennewitz, M. F. (2021). E-Cigarette Use: Device Market, Study Design, and Emerging Evidence of Biological Consequences. International journal of molecular sciences, 22(22), 12452. https://doi.org/10.3390/ijms222212452
- Park, J. A., Crotty Alexander, L. E., & Christiani, D. C. (2022). Vaping and Lung Inflammation and Injury. Annual review of physiology, 84, 611–629. https://doi.org/10.1146/annurev-physiol-061121-040014
- Perrine, C. G., Pickens, C. M., Boehmer, T. K., King, B. A., Jones, C. M., DeSisto, C. L., Duca, L. M., Lekiachvili, A., Kenemer, B., Shamout, M., Landen, M. G., Lynfield, R., Ghinai, I., Heinzerling, A., Lewis, N., Pray, I. W., Tanz, L. J., Patel, A., Briss, P. A., & Lung Injury Response Epidemiology/Surveillance Group (2019). Characteristics of a Multistate Outbreak of Lung Injury Associated with E-cigarette Use, or Vaping - United States, 2019. MMWR. Morbidity and mortality weekly report, 68(39), 860–864. https://doi.org/10.15585/mmwr.mm6839e1