Jak wygląda kształcenie i praca lekarzy wojskowych?

Uniwersytet Medyczny w Łodzi jako jedyna uczelnia medyczna w Polsce oferuje studia kształcące kandydatów na żołnierzy zawodowych zgodnie z limitem określonym przez Ministerstwo Obrony Narodowej (MON). Program studiów jest 6-letni i obejmuje nie tylko zagadnienia związane z medycyną, ale również przygotowuje do pełnienia czynnej służby wojskowej. Możliwe jest to dzięki współpracy z Akademią Wojsk Lądowych we Wrocławiu. Kandydat na studia musi wykazać się odpowiednimi zdolnościami psychicznymi oraz fizycznymi, o czym orzekają odpowiednie komisje lekarskie i wojskowe pracownie psychologiczne.

Jak wygląda rekrutacja na studia? 

Rekrutacja na studia odbywa się w dwóch etapach. Pierwszy z nich przeprowadzany jest w Akademii Wojsk Lądowych we Wrocławiu i obejmuje:

• test ze znajomości języka angielskiego (tylko dla kandydatów, dla których nie był on przedmiotem egzaminu maturalnego); 
• rozmowę kwalifikacyjną, która ocenia predyspozycje do szkolenia oficerskiego;
• egzamin sprawnościowy, który składa się z: 

• dla mężczyzn:
  • biegu na dystansie 1000 m,
  • biegu wahadłowego 10x10 m,
  • podciągania na drążku wysokim w nachwycie,

• dla kobiet:
  • biegu na dystansie 800 m,
  • biegu zygzakiem (“koperta”),
  • uginania ramion (w podporze leżąc przodem na ławeczce gimnastycznej).

Drugi etap postępowania rekrutacyjnego nie różni się od tego na innych uczelniach medycznych i możliwy jest jedynie po pozytywnym zaliczeniu etapu pierwszego. W procesie rekrutacji brane są pod uwagę dwa z czterech przedmiotów na poziomie rozszerzonym: biologia, chemia, fizyka, matematyka. 

W przypadku pozytywnego wyniku postępowania rekrutacyjnego, studenci podpisują umowę, w której zobowiązują się do odbycia 18 lat służby (6 lat studiów + 12 lat po ich ukończeniu). MON pokrywa natomiast wszelkie koszty związane ze studiowaniem oraz utrzymaniem (zakwaterowanie, wyżywienie oraz umundurowanie). Oprócz tych przywilejów, studenci otrzymują także comięsięczny żołd. Możliwe jest oczywiście wcześniejsze odejście ze służby, wiąże się to jednak ze zwrotem kosztów szkolenia. 

Przebieg studiów 

Przed rozpoczęciem studiów osoby przyjęte na kierunek lekarski muszą odbyć 6-tygodniowe szkolenie podstawowe w AWL we Wrocławiu, które zakończone jest uroczystą przysięgą wojskową. Dopiero wtedy mogą kształcić się w kolegium lekarsko-wojskowym. Studenci podlegają służbowo Akademii Wojsk Lądowych we Wrocławiu, co wiąże się ze skoszarowaniem w Wojskowym Centrum Kształcenia Medycznego w Łodzi. 

Program kształcenia zgodny jest ze standardami NATO, a zajęcia prowadzone są przez pracowników, instruktorów oraz lekarzy wojskowych. Uniwersytet odpowiada również za ogólne kształcenie medyczne, które jest identyczne jak w przypadku studentów innych kierunków lekarskich w Polsce. 

Dodatkowo, w czasie sześciu lat kształcenia realizowane są zajęcia z obszaru tzw. medycyny taktycznej, prowadzone zarówno przez byłych lekarzy wojskowych, jak i żołnierzy Wojska Polskiego. Zajęcia te mają pomóc przyszłym medykom w zaliczeniu:

• kursów z pomocy taktycznej na polu walki (kurs TCCC – ang. Tactical Combat Casualty Care), 
• kwalifikowanej pierwszej pomocy (KPP), 
• kursu CLS (ang. Combat Life Saver), który pozwala na uzyskanie kompetencji ratownika pola walki,
• kursów ewakuacji medycznej. 

Ponadto, studenci muszą odbyć również obowiązkowe szkolenie “Military Doctor”, które pozwala na opanowanie umiejętności z zakresu pierwszej pomocy na polu walki, ewakuacji oraz opieki medycznej nad rannym żołnierzem. Szkolenie to odbywa się w warunkach polowych.

Co po studiach?

Tak jak na innych uczelniach medycznych, absolwenci kolegium wojskowo-lekarskiego zobowiązani są do odbycia rocznego stażu podyplomowego w wybranych szpitalach wojskowych, a następnie wyboru specjalizacji spośród miejsc specjalizacyjnych w ramach limitu MON. Preferowane są te dyscypliny, które są najbardziej pożądane w Wojsku Polskim. Należą do nich między innymi: 

• chirurgia ogólna, urazowa i ortopedyczna, 
• anestezjologia i intensywna terapia, 
• medycyna ratunkowa,
• choroby wewnętrzne. 

Ukończenie studiów oraz stażu podyplomowego wiąże się również z promocją na pierwszy stopień oficerski i służbą jako oficer wojskowy. Absolwenci mają zapewnione miejsce pracy w jednostkach wojskowych i instytucjach wojskowej ochrony zdrowia na terenie całego kraju. W ten sposób lekarz wojskowy otrzymuje swój pierwszy przydział, czyli jednostkę, w której będzie pracował.

Przykładem może być grupa poszukiwawczo-ratownicza. Głównym zadaniem żołnierzy w niej służących jest zlokalizowanie miejsca wypadku i ratowanie poszkodowanych. Jej członkowie specjalizują się w poszukiwaniach i ratownictwie lotniczym, pełniąc dyżury w systemie ASAR (Aeronautical Search and Rescue). Przydział do jednostki może obejmować również pracę na statku, służbę w jednostkach specjalnych, misjach zagranicznych, ale także w szpitalach wojskowych. 

Zadaniem lekarza wojskowego jest zatem zapewnienie opieki zdrowotnej personelowi wojskowemu, w warunkach pokojowych oraz w trakcie misji wojskowych. Wiąże się to z koniecznością podlegania rozkazom oraz gotowością do pracy w każdych warunkach, również tych wojennych. 

Jak wygląda szkolenie specjalizacyjne? 

Istnieją dwie możliwości odbywania szkolenia specjalizacyjnego z wybranej dziedziny medycyny. Pierwszą jest praca jako etatowy pracownik szpitala wojskowego. Lekarz wojskowy jest oficerem w danej placówce i tam odbywa specjalizację. Jednak takich jednostek jest niewiele, dlatego najczęściej lekarze podejmują szkolenie specjalizacyjne w trybie pozarezydenckim. W tym trybie lekarz wojskowy pracuje 3 dni w tygodniu (minimum 15 dni w miesiącu) w szpitalu i szkoli się z zakresu wybranej dziedziny, uczestnicząc w ten sposób w normalnym trybie działania danego oddziału. Pozostały czas spędza w jednostce wojskowej, do której został przydzielony. Taki tryb szkolenia często wiąże się z wydłużeniem szkolenia specjalizacyjnego, zwłaszcza w kontekście specjalizacji zabiegowych. 

Czy warto?

Decyzja o wyborze kariery lekarza wojskowego niesie ze sobą szereg korzyści i wyzwań. Poza standardowym programem medycznym, studenci otrzymują żołd, zakwaterowanie, a także perspektywę wcześniejszej emerytury. Ta unikatowa ścieżka zawodowa otwiera drzwi do doświadczeń niedostępnych dla innych medyków, umożliwiając udział w misjach wojskowych, pracy w marynarce wojennej czy jednostkach lotniczych. 

Jednak bycie lekarzem wojskowym oznacza również konieczność podporządkowania się rozkazom, co może ograniczać niektóre aspekty autonomii zawodowej. Skoszarowanie i przynależność do struktury wojskowej wprowadzają dodatkowe elementy dyscypliny i rygoru. Praca w warunkach militarnych wymaga gotowości do natychmiastowego reagowania na sytuacje kryzysowe, co może być zarówno fascynujące, jak i wymagające. Ostatecznie, wybór tej ścieżki kariery zależy od indywidualnych preferencji i gotowości do poświęceń.