Diagnozuj i lecz: Zespół krupu u 3-letniego chłopca

Zespół krupu (ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli) występuje najczęściej u dzieci w wieku od 6 miesięcy do 5 lat. Typowym obrazem klinicznym jest „szczekający” kaszel, chrypka, stridor oraz duszność wdechowa wynikająca z obrzęku błony śluzowej podgłośniowej. Choroba ma najczęściej etiologię wirusową, a najczęstszym czynnikiem sprawczym jest wirus paragrypy typu 1. Objawy mogą nasilać się w godzinach nocnych i prowadzić do znacznych zaburzeń oddychania.

Choć większość przypadków ma przebieg łagodny i ustępuje samoistnie, u części dzieci konieczne jest wdrożenie leczenia przeciwzapalnego w postaci wziewnego glikokortykosteroidu – budezonidu w nebulizacji (np. BDS N), który skutecznie redukuje obrzęk błony śluzowej podgłośniowej i poprawia drożność dróg oddechowych.

Opis przypadku

Wywiad

Do gabinetu POZ zgłosiła się mama z 3-letnim chłopcem z powodu napadowego kaszlu i duszności w nocy. Jak podaje, dwa dni wcześniej u dziecka pojawił się katar i stan podgorączkowy do 37,8 °C. W nocy przed wizytą chłopiec obudził się z gwałtownym napadem „szczekającego” kaszlu, chrypką i świszczącym oddechem, a w trakcie wdechu zauważalne było zaciąganie przestrzeni międzyżebrowych. Mama podała wodę morską do nosa i ibuprofen, jednak objawy duszności nie ustąpiły, dlatego postanowiła zgłosić się do poradni. Obecnie dziecko jest niespokojne, kaszle rzadziej, bez gorączki, oddycha z umiarkowanym wysiłkiem. W wywiadzie brak przewlekłych chorób i alergii. Chłopiec uczęszcza do żłobka, gdzie w ostatnich dniach kilkoro dzieci miało objawy infekcji dróg oddechowych.

Badanie fizykalne

Chłopiec w stanie ogólnym średnim, reaguje adekwatnie do wieku. Skóra i błony śluzowe różowe, dobrze napięte, bez cech odwodnienia. Oddech przyspieszony, z umiarkowanym wysiłkiem oddechowym, widoczne zaciąganie dołków międzyżebrowych. Stridor słyszalny bez stetoskopu. Obecna chrypka. W badaniu gardła: błona śluzowa lekko przekrwiona, bez nalotów i bez powiększenia migdałków. Nos z obecnością surowiczej wydzieliny. Węzły chłonne szyjne powiększone, miękkie, ruchome, niebolesne. Nad polami płucnymi szmer pęcherzykowy prawidłowy, bez świstów i furczeń. Tętno 110/min, miarowe. Ciśnienie tętnicze 102/66 mmHg. Temperatura ciała 37,6 °C. Saturacja SpO₂ 97%. Brzuch miękki, niebolesny, bez objawów otrzewnowych. Objaw Goldflama obustronnie ujemny. Objawy oponowe ujemne. Bez obrzęków obwodowych. Masa ciała 14,2 kg, wzrost 95 cm.

Rozpoznanie

Na podstawie obrazu klinicznego – wystąpienia „szczekającego” kaszlu, chrypki, stridoru, oraz umiarkowanej duszności u 3-letniego dziecka z infekcją wirusową górnych dróg oddechowych – rozpoznano zespół krupu (ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli, etiologia wirusowa).

Plan leczenia

1. Leczenie farmakologiczne:

• Budezonid (np. BDS N, zawiesina do nebulizacji 0,5 mg/ml) – 2 mg budezonidu (4 ml) jednorazowo, w nebulizacji przez maskę twarzową. W przypadku inhalatora siateczkowego (Mesh) zwiększyć objętość do 5 ml, aby zrekompensować utratę aerozolu. W razie potrzeby powtórzyć dawkę 1 mg po 12 godzinach.Uwaga: lek objęty refundacją w leczeniu zespołu krupu u dzieci.
• W razie braku poprawy po 1–2 nebulizacjach – rozważyć deksametazon doustnie (0,15–0,6 mg/kg).

2. Leczenie wspomagające:

• Zapewnienie dziecku spokoju, unikanie płaczu i pobudzenia.
• Nawilżanie powietrza, wietrzenie pokoju, unikanie dymu tytoniowego.
• Właściwe nawodnienie – częste podawanie małych porcji płynów.
• Obserwacja nocna – w razie nasilenia duszności, sinicy lub apatii natychmiastowa konsultacja lekarska.

3. Nebulizacja – sprzęt i technika:

• Zalecany nebulizator pneumatyczny lub nowoczesny inhalator Mesh o wysokiej efektywności osadzania cząstek.
• U małych dzieci warto rozważyć zastosowanie komory inhalacyjnej z maską o małej objętości martwej, co poprawia skuteczność leczenia.
• Po nebulizacji należy przepłukać jamę ustną i przemyć skórę twarzy.
• Nebulizator należy myć i dezynfekować po każdej sesji zgodnie z instrukcją producenta.

4. Zalecenia dodatkowe:

• Utrzymanie odpowiedniej temperatury i wilgotności w pomieszczeniu.
• Unikanie kontaktu z dziećmi z objawami infekcji.
• Kontrola lekarska po 24–48 godzinach lub wcześniej, jeśli objawy się nasilą.

Zastosowanie budezonidu w innych infekcjach dróg oddechowych

Nebulizacja budezonidem ma zastosowanie nie tylko w leczeniu zespołu krupu, ale również:

• w zaostrzeniach astmy oskrzelowej,
• w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP),
• w zapaleniach krtani i tchawicy o innej etiologii,
• w nawracających infekcjach górnych dróg oddechowych z obrzękiem błony śluzowej, gdzie stosowanie miejscowego GKS może skrócić czas trwania objawów i zmniejszyć potrzebę hospitalizacji.

Podsumowanie

U 3-letniego chłopca z objawami typowymi dla zespołu krupu (ostre zapalenie krtani, tchawicy i oskrzeli o etiologii wirusowej) zastosowano leczenie zgodne z aktualnymi rekomendacjami. Podanie budezonidu w nebulizacji (np. BDS N) pozwoliło na szybkie zmniejszenie obrzęku błony śluzowej krtani, redukcję duszności i poprawę komfortu oddechowego.

W terapii wykorzystano zawiesinę do nebulizacji 0,5 mg/ml (np. BDS N) w dawce 2 mg jednorazowo, z możliwością powtórzenia 1 mg po 12 godzinach. Uwzględniono konieczność zwiększenia objętości roztworu przy zastosowaniu inhalatora siateczkowego (Mesh) z uwagi na straty aerozolu. Leczenie jest refundowane, co ułatwia dostępność terapii dla pacjentów pediatrycznych.

Podkreślono znaczenie prawidłowej techniki nebulizacji – zastosowania odpowiedniego sprzętu, szczelnej maski i spokoju dziecka podczas inhalacji. Zwrócono uwagę na możliwość stosowania budezonidu w nebulizacji (np. BDS N) również w innych stanach zapalnych górnych i dolnych dróg oddechowych, takich jak astma czy zapalenie tchawicy, co potwierdza jego bezpieczeństwo i szerokie zastosowanie kliniczne.

Dzięki właściwie przeprowadzonej terapii uzyskano poprawę w ciągu kilku godzin od rozpoczęcia leczenia, a objawy ustąpiły w ciągu doby. Leczenie było dobrze tolerowane, bez działań niepożądanych.