Wyszukaj w vademecum
Poruszając się w przestrzeni social mediów, na pewno spotykasz się z postami przedstawiającymi piękne notatki. Być może zastanawiasz się, dlaczego Twoje tak nie wyglądają. Jednak czy ładne notatki ułatwiają naukę?
Szczególnie popularne na Instagramie kolorowe, atrakcyjnie prezentujące się notatki mają swoje wady. Wszystko zależy od tego, jak myślisz o tym, czego się uczysz. Zwróć uwagę, że tworzenie podsumowań, podkreślanie oraz czytanie w kółko podręcznika należą do nieefektywnych metod uczenia się. Jednak co to ma wspólnego z notatkami?
Pasywna nauka
Mózg musi przeanalizować informacje, które przyjmuje, aby je zrozumieć i zapamiętać. Tworząc linearne notatki (czyli zwyczajne notatki, w których piszemy linijka po linijce), zazwyczaj skupiamy się na podsumowaniu treści książki. Czytając o jakiejś chorobie, jej definicji, jesteśmy skłonni wprost ją przepisać lub nieco skrócić (podsumować). Następnie przechodzimy do etiologii, objawów, z którymi robimy dokładnie to samo.
Zauważ, że ucząc się w ten sposób, omijasz istotny element – analizowanie materiału. Właściwą drogą do efektywnej nauki jest rozważenie różnic i podobieństw między poszczególnymi informacjami. Na przykład, gdy uczymy się o chorobach układu oddechowego i zapoznajemy się z definicją astmy, warto od razu porównać ją z definicją POChP czy idiopatycznego włóknienia płuc. W ten sposób od razu wyłapiemy pewnie niuanse, które pomogą nam w zrozumieniu i dobrym opanowaniu materiału. Tak samo nie ma sensu przepisywanie z książki listy objawów każdej z chorób z danej dziedziny. Część symptomów będzie się pokrywać, a szczególnie warto zwrócić uwagę na występujące różnice, które mogą nam umknąć, jeśli przepisujemy.
Jeśli naszym jedynym celem nauki jest stworzenie pięknych notatek, znacząco ograniczamy swoją perspektywę. Zamiast analizować, zadawać pytania (z czego to się bierze? jak A różni się od B? itd.) i skakać po podręczniku w poszukiwaniu na nie odpowiedzi, grzęźniemy w hermetycznej strukturze linearnych, ładnych notatek. Skupiamy się na warstwie wizualnej i nie dbamy o to, by pracować z materiałem. Dodatkowo, wpadamy w pułapkę satysfakcji – takie notatki są symbolem naszej pracy i poczucie zadowolenia z jej estetycznego efektu przesłania fakt, że nauka nie była efektywna.
Strata czasu?
Nie bez znaczenia pozostaje ilość czasu, jaką należy poświęcić na przygotowanie notatek. Ktoś mógłby powiedzieć, że przecież robiąc notatki, uczymy się jednocześnie. Jak wspomniałem wcześniej, zależy to od sposobu, w jaki pracujemy z materiałem. Zrozumienie i przeanalizowanie treści powinno nastąpić, zanim przeniesiemy informacje do swoich notatek. Co więcej, linearne notatki, a takie zazwyczaj tworzymy, są ograniczające ze względu na swoją formę. W porównaniu do map myśli, wyróżnienie relacji między informacjami w zwykłych notatkach jest trudniejsze. Ponadto, długi akapit tekstu ze zwykłej notatki można zazwyczaj prosto przedstawić w formie mapy, co zwiększa przejrzystość i ułatwia ewentualną powtórkę materiału.
Ostatnio trafiłem na artykuł o tytule Opinion: Pretty notes help you study better (opinia: ładne notatki pomogą ci uczyć się lepiej), który powtarza pewne powszechne przekonania. Po pierwsze, autorka twierdzi, że kolorowe notatki wspierają kreatywność i zwiększają motywację. Jak wcześniej wspomniałem, jest to pułapka. Tworzenie notatek jest łatwe – nie musimy się specjalnie wysilać. Stworzenie ładnych notatek daje satysfakcję i motywuje, ale po ich zrobieniu może się okazać, że niczego się nie nauczyliśmy. Po drugie, w opinii napisano, że podkreślanie wyróżnia ważne idee i pomaga je zapamiętać. Z podkreślaniem jest ten sam problem, tzn. stanowi bierną naukę i żeby było inaczej, musimy się zaangażować i analizować materiał. Co więcej, podkreślając, możemy ulec złudzeniu, że dana koncepcja jest nam dobrze znana, ponieważ wielokrotnie ją widzimy – mamy poczucie opanowania materiału przez wielokrotną ekspozycję.
Podsumowanie
Kiedy następnym razem poczujesz się gorzej, gdyż Twoje notatki nie będą tak piękne jak te instagramowe, nie przejmuj się. Najważniejsze jest to, by uczyć się aktywnie, analizować treść i angażować się w naukę. Jeśli to robisz, jesteś na właściwej drodze do opanowania materiału.
