Nie wkuwaj na siłę! Jak uczyć się list elementów?

Lista przyczyn, objawów, powikłań itd. – nauka o każdej chorobie się z nimi wiąże. Na szczęście są sposoby na ogarnięcie list bez konieczności wbijania ich sobie na siłę do głowy.

Czy da się to zrozumieć?

Jeśli jesteś w stanie rozumieć np. patofizjologię stojącą za przyczynami i objawami choroby czy też farmakologię, o wiele łatwiej będzie Ci zapamiętać to, czego się uczysz. Wyobraź sobie, że Twoim zadaniem jest opanowanie objawów niewydolności serca. Możesz próbować zapamiętać je na siłę, tworząc fiszki albo chodząc po pokoju i w kółko je powtarzając. Pomyśl jednak, jak męcząca jest taka nauka. Lepszym rozwiązaniem jest skupienie się na patofizjologii, na podstawie której intuicyjnie jesteś w stanie wywnioskować, jakie będą objawy. Skoro niewydolność lewokomorowa powoduje zastój w małym krążeniu, nic dziwnego, że jej objawem będzie duszność. Jej warianty, takie jak orthopnoe czy napadowa duszność nocna, również są logiczne. Wynikają z faktu, iż powrót żylny zwiększa się w pozycji leżącej.

Oczywiście logiczne rozumowanie przyda się nie tylko przy objawach chorób. Pamiętasz, jak zmienia się poziom retikulocytów w hemolizie? Rośnie, ponieważ organizm chce skompensować utratę erytrocytów. Dlaczego ferrytyna rośnie w anemii z chorób przewlekłych? Ponieważ jest białkiem ostrej fazy. 

Gdzie szukać takiej wiedzy? Źródła mogą być różnorodne – materiały filmowe, np. Osmosis czy Medicosis Perfectionalis na Youtube, książki takie jak Patologia Robbinsa, Interna Szczeklika (zawiera opisy badań diagnostycznych oraz całkiem niezłe wyjaśnienie patogenezy). Nic nie stoi na przeszkodzie, by swoje pytanie wpisać w Google. Często wyszukiwarka podrzuca treść artykułu z PubMedu, choć wymaga to zadania pytania w języku angielskim.

Czy da się to pogrupować?

Dobrą praktyką jest grupowanie elementów (ang. chunking). Polega to na znalezieniu wspólnych cech elementów i stworzenie z nich grupy. W ten sposób przypadkowym faktom nadajemy sens, ułatwiamy ich zapamiętanie oraz odtworzenie z pamięci. 

Zapalenia naczyń, które są grupą zawierającą wiele schorzeń, mogą być tematem trudnym do nauki. Objawy niektórych z nich się pokrywają, ale pewne są wyróżniające dla konkretnego zapalenia. Najłatwiej jest więc pogrupować choroby według zajmowanych przez nie narządów, a następnie zastanowić się, jakie są różnice i podobieństwa. Zwrócisz wtedy uwagę na wiele zależności, które pomogą Ci ogarnąć ten temat, np. na to, że objawy ze strony układu oddechowego nie są charakterystyczne dla jednego zapalenia, jednak astma przemawia na eozynofilowym zapaleniem naczyń. 

Czy da się stworzyć mnemonik?

Jeśli czegoś nie da się intuicyjnie zrozumieć, dobrym rozwiązaniem jest skojarzenie informacji z czymś abstrakcyjnym, zwizualizowanie sobie przykładu jakiegoś zjawiska, stworzenie akronimu itd. Termin pareidolie nie sprawia wrażenia łatwego do zapamiętania. Opisuje zjawisko z psychopatologii, w którym człowiek dokonuje błędnego spostrzeżenia związanego z patrzeniem na nieostre lub zamazane tło. Celem zapamiętania tego pojęcia wystarczy skojarzyć je ze spoglądaniem w niebo i nadawaniem znaczenia chmurom – człowiek dopatruje się w kształcie chmury np. podobizn zwierząt. Takie wizualne skojarzenie sprawia, że abstrakcyjnie brzmiąca informacja nabiera dla nas znaczenia i staje się łatwiejsza do zapamiętania. 

Kolejną możliwością są skrótowce i akronimy. TORCH dla zakażeń wrodzonych czy CRAB dla obrazu klinicznego szpiczaka to popularne w medycynie akronimy. Warto tworzyć również własne. Kiedy następnym razem będziesz walczył/a z listą, sprawdź, czy jej elementy da się przedstawić w takiej formie. Czasami będzie trzeba pogłówkować, ponieważ frazy nie będą idealnie pasować, np. objawy zespołu serotoninowego to 3A: neuromuscular hyperActivity, Autonomic stimulation, Agitation. 

Bardziej skomplikowaną metodą jest wyobrażenie sobie sceny, łączącej różne informacje. Możesz skorzystać z gotowych materiałów, które od dawna funkcjonują w sieci, jednak są płatne. Sketchy Medical, Pixorize, Picmonic to najpopularniejsze portale, które oferują wizualne mnemoniki. Ich zakres obejmuje wiele przedmiotów – od anatomii po internę. Wymienione strony dostępne są w języku angielskim. Na polskim rynku funkcjonuje Corpus Mind.

Podsumowanie

Zwróć uwagę, że pierwsze dwie metody, które przedstawiłem, kładą nacisk na zrozumienie i ustrukturyzowanie materiału. Od nich zacznij, gdy będziesz uczyć się list. Grupowanie również pomoże Ci zrozumieć treść podręcznika. Używając mnemoników, ułatwiasz sobie zapamiętywanie informacji, ale raczej nie pogłębią one Twojego zrozumienia tematu. Można je jednak szybko zastosować, a jeśli są wystarczająco barwne, abstrakcyjne i oparte na Twoich własnych skojarzeniach, zapamiętasz je na długo.