Wyszukaj w publikacjach

Sześć lat studiów, 5700 godzin dydaktycznych i niezliczona liczba wyrzeczeń – tyle wysiłku potrzeba, by zdobyć tytuł lekarza w Polsce. Ukoronowaniem tego etapu jest symboliczny rzut biretem absolwenckim, będący manifestacją zakończenia studiów i rozpoczęcia nowego rozdziału w życiu. Co czeka młodego lekarza po ukończeniu studiów? Czy zdobycie dyplomu wieńczy drogę edukacji medycznej?
Zakończenie studiów
Z formalnego punktu widzenia studia medyczne kończą się w dniu zaliczenia ostatniego egzaminu przewidzianego programem, przy czym za datę ukończenia uznaje się dzień ogłoszenia wyników tego egzaminu. Absolwent uzyskuje wówczas dyplom jednolitych studiów magisterskich i tytuł zawodowy lekarza. Jednak aby rozpocząć pracę w zawodzie i odbyć obowiązkowy staż podyplomowy, konieczne jest uzyskanie ograniczonego prawa wykonywania zawodu lekarza. Decyzję tę wydaje okręgowa rada lekarska, działająca przy odpowiedniej okręgowej izbie lekarskiej. Oprócz tego potrzebne będzie nam uzyskanie skierowania do odbycia stażu w wybranej placówce, do której kierujemy się z kompletem dokumentów [3].
Podpisanie umowy stażowej to prawdziwa lekcja biurokracji – liczba zaświadczeń, pozwoleń i formalności daje prawdziwy przedsmak administracyjnych wyzwań, które będą nieodłączną częścią wykonywania zawodu w przyszłości. W końcu nadchodzi dzień, gdy po raz pierwszy, wyposażeni w pieczątkę, rozpoczynamy pracę jako lekarze stażyści.
Nowy zespół i obowiązki
Chociaż w trakcie kilku lat zajęć klinicznych można było przyglądać się pracy lekarzy z perspektywy studentów, wejście w rolę pełnoprawnych członków zespołu może okazać się dużym wyzwaniem. Dotychczas naszym zespołem była grupa kliniczna, teraz jako stażyści wchodzimy w skład kadry medycznej na oddziale. Nasza perspektywa ulega diametralnej zmianie, ponieważ nie patrzymy na pracę lekarzy z poziomu korytarza, ale dyżurki, która staje się naszym małym centrum dowodzenia.
Aby jednak zarządzać swoją pracą z jej poziomu, najpierw musimy zdobyć niezbędne dostępy, co najpewniej będzie wiązać się z wizytą u informatyków. Kiedy w końcu uda nam się zalogować, czeka nas skrupulatna nauka systemu i zwyczajów prowadzenia dokumentacji na danym oddziale. Mimo że te rzeczy wydają się być mało medyczne, to ich nauczenie się jest niezbędne do sprawnego poruszania się w późniejszej pracy.
Potem przychodzą obowiązki – a wśród nich znajdą się takie zadania jak przeprowadzanie przyjęć, rozpisywanie zleceń czy przygotowywanie wypisów. W tych sytuacjach nieoceniona będzie umiejętność formułowania zaleceń i opisów językiem medycznym. Początki mogą być trudne, dlatego warto podejrzeć zapisy przygotowane przez innych lekarzy w przeszłości. Praktyka czyni mistrza, więc z każdą następną notacją nasze formułowanie medycznego języka powinno przychodzić łatwiej. W końcu nadchodzi moment, kiedy pod wszystkim młodzi lekarze muszą się podpisać. To przełomowy krok, który jednocześnie może wiązać się z nutą niepewności – czy wszystko zostało wykonane poprawnie?
Pierwsze dylematy
Wraz z rozpoczęciem pracy wszelkie obawy młodych lekarzy są jak najbardziej uzasadnione. Użycie po raz pierwszy własnej pieczątki to nie tylko postawienie kolorowego stempla, ale przede wszystkim znak wzięcia odpowiedzialności za zlecenie danej procedury. To też praca w zespole i konieczność konsultacji pacjenta z innymi pracownikami szpitala.
Pierwszy telefon do szpitalnego laboratorium czy pierwsza prośba o konsultację mogą być dla młodych lekarzy wyzwaniem, ale stanowią istotny krok w zdobywaniu doświadczenia oraz budowaniu współpracy w ramach zespołu interdyscyplinarnego.
Kolejnym zadaniem jest wystawianie recept. Określenie poziomu odpłatności czy uwzględnienie dodatkowych uprawnień pacjenta może powodować niemały ból głowy. Wątpliwości mogą pojawić się również przy konieczności wystawienia recepty Rpw na leki zawierające środki odurzające lub substancje psychotropowe.
Młodzi lekarze stają przed wyzwaniem ograniczeń diagnostycznych i finansowych szpitala, które, szczególnie w mniejszych placówkach, mogą obejmować brak możliwości konsultacji międzyoddziałowych czy konieczność stosowania alternatywnych, bardziej dostępnych metod diagnostycznych. W takich warunkach lekarze muszą wykazać się umiejętnością efektywnego zarządzania zasobami oraz podejmowania racjonalnych decyzji terapeutycznych.
Niekiedy mogą pojawić się również problemy natury prawnej dlatego konieczne jest zasięgnięcie informacji z zakresu aktualnie obowiązującego prawa medycznego. W takich sytuacjach pomocne może być również szkolenie z zakresu bezpieczeństwa prawnego lekarza. W tym wszystkim warto zawsze skorzystać z nieocenionej rady bardziej doświadczonego lekarza/ki, który, wcielając się w rolę nauczyciela, może rozwiać nasze wątpliwości czy udzielić cennych wskazówek.
Nieustanne kształcenie
Zmierzanie się z wyzwaniami natury administracyjno-prawnej dostarcza lekarzom cennego doświadczenia, które pomaga w organizacji przyszłej pracy oraz ułatwia skupienie się na ich głównym zadaniu – opiece medycznej nad pacjentami.
Jednocześnie lekarzy obowiązuje Kodeks Etyki Lekarskiej, który jasno określa, że – choć mają oni swobodę w wyborze metod postępowania – powinni ograniczać się wyłącznie do działań rzeczywiście koniecznych dla pacjenta i zgodnych z aktualnym stanem wiedzy medycznej. Taki wymóg wymusza na lekarzach nieustanne aktualizowanie swojej wiedzy.
Staż lekarski stanowi pierwszy etap przygotowania do samodzielnego wykonywania zawodu pod opieką mentora. Jego celem jest nie tylko pogłębianie wiedzy teoretycznej, ale również zdobycie praktycznych umiejętności niezbędnych do samodzielnej pracy w zawodzie. Stażysta powinien konsultować wszelkie wątpliwości z opiekunem, jednak cenne rady bardziej doświadczonych kolegów i koleżanek stanowią równie ważne wsparcie w procesie ciągłego uczenia się.
Kolejnym etapem jest rezydentura, czyli kształcenie w wybranej specjalizacji pod nadzorem lekarza specjalisty. Zarówno podczas stażu, jak i rezydentury, konieczne jest odbycie odpowiednich praktyk oraz uczestnictwo w kursach teoretycznych, które potwierdzają zdobycie określonych kompetencji. Proces ten jednak nie kończy się na etapie rezydentury.
Obowiązek ciągłego doskonalenia zawodowego dotyczy wszystkich lekarzy, w tym specjalistów. Każdy lekarz jest zobowiązany do zdobycia co najmniej 200 punktów edukacyjnych w 48-miesięcznych okresach rozliczeniowych. Niewypełnienie tego wymogu skutkuje odnotowaniem uchybienia w okręgowym rejestrze lekarzy. Punkty te można uzyskać m.in. poprzez udział w konferencjach, zjazdach czy warsztatach organizowanych przez towarzystwa naukowe, stowarzyszenia zawodowe lub pracodawców. Samokształcenie może obejmować również publikację monografii lub artykułów naukowych, uzyskanie stopnia naukowego, tytułu profesora lub wykonywanie pracy zawodowej w formie wolontariatu.
Już lekarze czy jeszcze studenci?
Tak jak na studiach, tak i w pracy każda sytuacja kliniczna jest okazją do nauki. W rzeczywistości, proces zdobywania wiedzy i doskonalenia umiejętności nie kończy się wraz z zakończeniem studiów medycznych. Można wręcz powiedzieć, że studia to tylko ułamek wiecznego studiowania niezliczonych przypadków medycznych. Wydaje się więc, że choć formalnie lekarz przestaje być studentem po ukończeniu studiów, w praktyce proces nauki trwa przez całą jego karierę zawodową. Nieustanne poszerzanie wiedzy i zdobywanie doświadczenia są kluczowe, by skutecznie i profesjonalnie wykonywać ten zawód.
Źródła
- Ustawa z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 1997 nr 28, poz. 152). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu19970280152.
- Regulamin studiów UMED Łódź, https://lekarski.umed.lodz.pl/regulamin-studiow/ [dostęp na 10.12.2024]
- Ministerstwo Rozwoju i Technologii. (2025). Wpis na listę lekarzy. https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/ou129129
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lutego 2023 r. w sprawie stażu podyplomowego lekarza i lekarza dentysty (Dz.U. 2023 poz. 377). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20230000377.
- Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy o systemie informacji w ochronie zdrowia oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2015 poz. 1991). https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=wdu20150001991.
- Kodeks etyki lekarskiej od 1 stycznia 2025 r. https://nil.org.pl/uploaded_images/1723037323_kel-2305.pdf [dostęp na 16.01.2025]
- Ministerstwo Zdrowia. Doskonalenie zawodowe lekarzy. https://www.gov.pl/web/zdrowie/doskonalenie-zawodowe-lekarzy. [dostęp na 15.01.2025]
- Remedium. Ile punktów za doskonalenie zawodowe? https://remedium.md/publikacje/wiadomosci/ile-punktow-za-doskonalenie-zawodowe