Izby Lekarskie - na co przeznaczane są składki?

Od momentu skończenia studiów w rozmowach młodych lekarzy często pojawia się temat wizyt i spraw do załatwienia w OIL. Czym tak naprawdę zajmują się okręgowe izby lekarskie i jaka jest ich rola w życiu młodego lekarza? Na co przeznaczane są składki członkowskie?

Izby lekarskie są jednostkami samorządu lekarskiego, którego zadaniem jest zrzeszanie i reprezentowanie lekarzy i lekarzy – dentystów. W praktyce, lekarz, któremu okręgowa rada lekarska przyznała prawo wykonywania zawodu (w tym PWZ na okres stażu podyplomowego), staje się tym samym członkiem tej izby, a skreślenie następuje przy przeniesieniu do innego OIL, zrzeczeniu się, utracenia lub pozbawienia PWZ lub śmierci lekarza. 

Struktura samorządu jest dość skomplikowana. Należą do niego NIL (Naczelna Izba Lekarska), 23 OIL (okręgowe izby lekarskie) oraz Wojskowa Izba Lekarska. W ramach OIL istnieją dodatkowo różne organy, takie jak Okręgowy Zjazd Lekarzy, Okręgowa Rada Lekarska, Okręgowy Sąd Lekarski, Okręgowa Komisja Rewizyjna, Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej. W ramach NIL działają analogiczne organy, tylko na szczeblu krajowym. 

Zadania i zasady działania samorządu określone są w ustawie o izbach lekarskich. 

Sprawy, którymi zajmują się izby to między innymi:

• zasady etyki lekarskiej i odpowiedzialność zawodowa,
• prawo wykonywania zawodu,
• staż podyplomowy,
• doskonalenie zawodowe lekarzy,
• rejestr lekarzy i podmiotów leczniczych*,
• warunki pracy i płacy lekarzy,
• pomoc materialna dla lekarzy i ich rodzin,
• opiniowanie aktów prawnych dotyczących ochrony zdrowia i zawodu lekarza.

*Więcej o indywidualnych praktykach lekarskich możesz znaleźć w artykule: Indywidualna praktyka lekarska - przewodnik. 

Elektroniczny wniosek o wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą możesz złożyć przez portal: http://rpwdl.csioz.gov.pl/

Izby lekarskie zajmują stanowisko w sprawach związanych z polityką zdrowotną, zdrowiem społecznym oraz organizacją ochrony zdrowia i szkolenia lekarzy. Prezes Jankowski, reprezentujący OIL w Warszawie, wyraził ostatnio dezaprobatę i ostrą krytykę wobec planu narzucania miejsc szkolenia specjalizacyjnego z pominięciem wyników kwalifikacji. NIL wydało komunikat prasowy, wyrażający zaniepokojenie poselskim projektem o zmianie ustaw w związku z przeciwdziałaniem kryzysowi związanym z COVID-19. Zastrzeżenia budziło bezpieczeństwo pacjentów oraz brak wsparcia prawnego, organizacyjnego i finansowego dla lekarzy i lekarzy dentystów podczas walki z pandemią. Inną inicjatywą izb lekarskich jest akcja „Stop hejtowi”. Jej celem jest przeciwdziałanie rozprzestrzenianiu negatywnego obrazu lekarzy oraz agresji wobec środowiska medycznego w internecie poprzez reagowanie na obraźliwe lub łamiące prawo treści dotyczące medyków i systemu ochrony zdrowia. Poprzez takie działania samorząd lekarski stoi na straży praw grupy zawodowej i reprezentuje środowisko lekarskie.

Zgodnie z Ustawą o izbach lekarskich, wszyscy członkowie danej okręgowej izby lekarskiej mają prawo głosu oraz kandydowania w wyborach do jej poszczególnych organów. W działalność izby można angażować się również poprzez działanie w różnych komisjach i zespołach. Przykładem takiej inicjatywy są Komisje Młodych Lekarzy, których zadaniem jest reprezentowanie młodych lekarzy, dbanie o ich prawa, rozwój i warunki pracy oraz ułatwienie współpracy i komunikacji między nimi. 

Oprócz czynnego i biernego prawa wyborczego, członek OIL ma prawo do informacji o działalności izby oraz korzystania z pomocy w zakresie doskonalenia zawodowego, ochrony warunków wykonywanego zawodu, pomocy prawnej oraz korzystania ze świadczeń socjalnych.   

Dodatkowo, co ważne w codziennym życiu lekarzy, celem izb jest również wspieranie swoich członków i dbanie o jedność środowiska lekarskiego. OIL oferują szereg świadczeń, jak na przykład bezpłatna opieka prawna, pomoc psychologiczna, współfinansowanie ubezpieczenia OC, karty sportowe i wsparcie finansowe m.in. pożyczki, zapomogi czy świadczenie z tytułu urodzenia dziecka („izbowe becikowe”). Ponadto organizują szkolenia i konferencje oraz imprezy, mające na celu integrację społeczności lekarskiej, takie jak koncerty chóru lekarskiego czy wydarzenia sportowe. Izby mogą też zapewniać dofinansowanie na kształcenie zawodowe i edukację lekarzy, obowiązujące najczęściej do konkretnej kwoty lub liczby punktów szkoleniowych. Przykładem jest Bon Edukacyjny w kwocie do 600 złotych, oferowany członkom OIL w Łodzi za prenumeraty czasopism, zakup książek medycznych oraz za udział w kursach, konferencjach i zjazdach.

Każdy OIL cechuje się dużą niezależnością, dlatego warto zapoznać się z ofertą i możliwościami w izbie, której jest się członkiem. 

Majątek samorządu, który potrzebny jest do jego działania i realizacji licznych obowiązków i inicjatyw pochodzi właśnie ze składek członkowskich oraz zapisów, darowizn i dotacji. Wraz z dołączeniem do okręgowej izby lekarskiej lekarz ma obowiązek opłacania składek, do czego zobowiązuje się podczas podpisania oświadczenia wraz z „Wnioskiem o przyznanie prawa wykonywania zawodu lekarza/ lekarza dentysty, wpisanie na listę członków oraz wpis do okręgowego rejestru lekarzy i lekarzy dentystów okręgowej izby lekarskiej”. Lekarz, który widnieje na liście członków OIL i posiada PWZ, nawet w sytuacji, w której wykonuje pracę niezwiązaną z zawodem lekarza lub wykonuje pracę lekarską poza granicami Polski, nadal ma obowiązek płacenia składek. 

Obowiązująca składka członkowska to 60 złotych miesięcznie. Dla lekarzy stażystów kwota składki jest niższa i wynosi 10 złotych miesięcznie. Składki należy wpłacać do końca danego miesiąca lub z dowolnym wyprzedzeniem. 

Lekarz może być zwolniony z płacenia składek, jeżeli:

• ukończył 75 lat,
• został wykreślony z rejestru członków okręgowej lub wojskowej izby lekarskiej, 
• złożył oświadczenie o nieosiąganiu przychodów (chodzi tu o jakiekolwiek przychody, nie tylko te związane z wykonywaniem zawodu lekarza).

Nie istnieje możliwość „wstecznego” zwolnienia ze składek. 

Referencje:

• Ustawa o izbach lekarskich z dnia 2 grudnia 2009 r. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20092191708/U/D20091708Lj.pdf
• Uchwała Nr 27/14/VII Naczelnej Rady Lekarskiej z dnia 5 września 2014 r. w sprawie wysokości składki członkowskiej https://nil.org.pl/uploaded_files/documents/ru027-14-VII.pdf
• Materiały udostępnione przez OIL w Warszawie