Movember – jak wąsy mogą pomóc w profilaktyce raka?

Co roku w listopadzie mężczyźni na całym świecie zapuszczają wąsy w ramach akcji Movember. Ten globalny ruch ma na celu przede wszystkim zwrócenie uwagi na zdrowie mężczyzn — zwiększanie świadomości na temat profilaktyki i wczesnego wykrywania raka prostaty i jąder. Wąsy w Movember to przypomnienie, że rozmowy o zdrowiu – także tym najintymniejszym – są potrzebne i konieczne. 

Dlaczego akcja Movember jest ważna?

Movember zwraca uwagę na dwa nowotwory dotykające mężczyzn: 

• raka prostaty,
• raka jąder. 

Rak prostaty jest jednym z najczęściej diagnozowanych nowotworów u mężczyzn, a rak jąder, choć rzadziej występujący, dotyka głównie młodszych mężczyzn w wieku 15-35 lat. Oba rodzaje nowotworów mogą być skutecznie leczone, jeśli zostaną wykryte wcześnie, co podkreśla potrzebę regularnych badań profilaktycznych i samoobserwacji. Movember przypomina także o problemie zdrowia psychicznego u mężczyzn, zachęcając do otwartych rozmów na temat depresji.

Rak jądra

Najczęstszym objawem raka jądra jest niebolesne powiększenie tego narządu. Nowotwór może jednak nie dawać żadnych objawów, dlatego tak ważne jest regularne samobadanie. Zmiany struktury bądź rozmiaru jąder można wykryć samodzielnie i w ten sposób dać sobie szansę na szybkie i skuteczne leczenie. Zaleca się, aby raz w miesiącu po kąpieli dokładnie zbadać jądra, sprawdzając, czy nie ma guzków, obrzęków lub nieprawidłowości w ich strukturze.

Warto pamiętać, że asymetria jąder jest prawidłowym zjawiskiem i drobne różnice w rozmiarze jąder nie powinny budzić niepokoju. Większe powiększenie jądra, ból w mosznie, czy nawracające zapalenia najądrzy lub jąder skłaniają do diagnostyki. W zależności od typu nowotworu w badaniach można wykryć wzrost stężenia alfa-fetoproteiny (AFP), gonadotropiny kosmówkowej (beta-hCG) czy dehydrogenazy mleczanowej (LDH). Podstawowym badaniem obrazowym w ocenie jąder jest USG, a w wybranych przypadkach TK jamy brzusznej i miednicy. W leczeniu stosuje się chemio- i radioterapię oraz orchidektomię — usunięcie jądra.

Rak prostaty

Jest trzecią przyczyną zgonów z powodu nowotworów. U większości pacjentów jest wykrywany przypadkowo, ponieważ jego przebieg jest najczęściej bezobjawowy. Co więcej, jeśli objawy już się pojawią, nie są charakterystyczne. Obejmują ból przy oddawaniu moczu, nykturię, uczucie pieczenia czy parcia na mocz — mogą więc być pomylone z infekcją lub łagodnym przerostem prostaty. 

Podstawowym narzędziem diagnostycznym w kierunku raka prostaty jest badanie per rectum, w którym można wykryć nieprawidłowości w budowie gruczołu. Wykonuje się również biopsję pod kontrolą USG oraz rezonans magnetyczny, który jest najbardziej precyzyjną metodą w ocenie zaawansowania nowotworu.

W populacji ogólnej nie wykonuje się badań przesiewowych w kierunku nowotworu gruczołu krokowego. Pomiar PSA można rozważyć u pacjentów z grup ryzyka, np. mężczyzn powyżej 45 r.ż. z dodatnim wywiadem rodzinnym. W leczeniu stosuje się radio-, chemio- i hormonoterapię oraz leczenie operacyjne

Podsumowanie

Movember powstał z połączenia słów oznaczających wąsy (moustache) oraz listopad (november). Wąsy są symbolem kampanii, która przez wykłady o zdrowiu, bezpłatne lub tańsze badania USG zachęca mężczyzn do profilaktyki. Symboliczne zapuszczanie wąsów jest nie tylko aktem solidarności, ale i gestem pokazującym potrzebę regularnych badań, samokontroli i rozmów o zdrowiu. Zadbaj o siebie i swoich pacjentów — zachęcaj ich do profilaktyki i sam z niej korzystaj.