Wypalenie zawodowe dotyka wszystkich lekarzy, niezależnie od stażu pracy

Według danych Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, aż 45% lekarzy rozpoczynających pracę w zawodzie już w pierwszym roku odczuwa przytłoczenie obowiązkami. Z kolei 60% medyków z dwudziestoletnim stażem doświadczyło w pewnym momencie symptomów wypalenia zawodowego. Wyniki te potwierdzają, że problem dotyczy zarówno osób dopiero wchodzących do środowiska lekarskiego, jak i doświadczonych specjalistów. W odpowiedzi na te alarmujące statystyki WIL ogłosiła rok 2025 Rokiem Przeciwdziałania Wypaleniu Zawodowemu, zapowiadając szeroko zakrojone działania, które mają pomóc medykom odzyskać równowagę i lepiej zadbać o swoje zdrowie psychiczne.

Jak podkreślił podczas konferencji lek. Mateusz Szulca, wiceprezes Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, wypalenie zawodowe wśród lekarzy to coraz poważniejszy problem.

Lekarze są jedną z grup zawodowych najbardziej narażonych na wypalenie z uwagi na ogromne obciążenie psychiczne i fizyczne. Syndrom „burnout” dotyka różnych specjalizacji w odmienny sposób, dlatego planujemy przeprowadzenie szeroko zakrojonych badań wśród lekarzy z naszego regionu. Wspólnie z Katedrą i Zakładem Psychologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu przygotujemy raport oparty na ankietach wśród medyków. Chcemy nie tylko zmierzyć skalę problemu, ale i wypracować skuteczne metody wsparcia 

– wyjaśnił Szulca.

Podkreślił, że brak odpoczynku i permanentny stres zwiększają ryzyko wypalenia. Przeciętny lekarz w Polsce pracuje średnio 44 godziny tygodniowo, choć umowa o pracę przewiduje 40 godzin.

Przepracowanie to jest właśnie jeden z czynników. Praca ponad normę nie tylko prowadzi do przeciążenia, ale również zwiększa ryzyko błędów medycznych. Medycy muszą troszczyć się o pacjentów, ale nie mogą zapominać o własnym dobrostanie. Jeżeli mówimy o młodych lekarzach, to ten początkowy staż pracy jest bardzo trudny. To jest nowe środowisko, bardzo dużo obowiązków. Jesteśmy bardzo mocno do tej pracy zmotywowani i chcemy robić jeszcze więcej, jeszcze szybciej, jeszcze lepiej – to się przekłada na to, że poświęcamy pracy całe nasze życie, także prywatne. Starsi lekarze mają już często wyższe stopnie wypalenia. Często niestety trochę się przyzwyczajają do rzeczywistości i mówią, że tak po prostu jest, że taki jest zawód lekarza. Natomiast absolutnie nie musi to tak wyglądać

– zaznaczył. 

Zdaniem Szulcy, tabu wypalenia zawodowego wśród lekarzy powoli się przełamuje.

Ludzie zaczynają o tym rozmawiać, zaczyna to być dostrzegane, widzimy to u siebie. W zeszłym roku zgłosili się do mnie studenci Uniwersytetu Medycznego z prośbą o prelekcję na temat wypalenia zawodowego i tak naprawdę to oni zaakcentowali ten problem. Pomyślałem wówczas, że warto by było, gdyby Wielkopolska Izba Lekarska zajęła się tym jako organizacja, która faktycznie ma przełożenie na środowisko lekarskie, ma możliwości do tego, żeby tę skalę problemu zmierzyć i jej przeciwdziałać 

– mówił. 

Czasami odpoczynek już nie wystarcza, potrzebne specjalistyczne wsparcie 

Lek. Anna Rewekant, psychiatra, zwróciła uwagę na pierwsze symptomy wypalenia, które nierzadko są bagatelizowane.

Ważne, jest byśmy byli czujni i wychwycili początkowe objawy. To może być przemęczenie, przygnębienie, zaburzenia snu, drażliwość i impulsywność. Z czasem może to prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe. Warto pamiętać, że wypalenie nie zniknie samoistnie po urlopie – konieczna jest interwencja specjalistyczna, najlepiej w postaci psychoterapii 

– mówiła Rewekant.

Wiceprezes WIL wskazał, że pierwszymi symptomami wypalenia mogą być najprostsze rzeczy.

To np. sytuacja, kiedy przychodzimy do pracy i od razu czujemy się zmęczeni. Jeżeli bardzo szybko tracimy cierpliwość do naszych pacjentów, to również jest ważny mogący świadczyć o wypaleniu 

– mówił.

Zdaniem prof. dr hab. n. med. Ewy Mojs, psychologa klinicznego i neuropsychologa z Katedry i Zakładu Psychologii Klinicznej Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu, lekarz także czasem potrzebuje wsparcia.

Wypalenie zawodowe uwzględniono w międzynarodowej klasyfikacji chorób, choć wciąż nie jest traktowane jako jednostka chorobowa. Tymczasem ponad 60% lekarzy doświadcza jego objawów. To pokazuje, że konieczne są specjalistyczne interwencje: psychoterapia i farmakoterapia. Interwencją nie jest w tym przypadku ani odpoczynek, ani urlop 

– zaznaczyła prof. Mojs.

Rok Przeciwdziałania Wypaleniu Zawodowemu – działania na rzecz lekarzy i pacjentów

W ramach inicjatywy Wielkopolskiej Izby Lekarskiej w 2025 roku odbędzie się szereg działań mających na celu podniesienie świadomości i wsparcie lekarzy. W planach są m.in.: konferencje naukowe poświęcone problematyce wypalenia zawodowego, webinary i warsztaty prowadzone przez ekspertów w dziedzinie psychologii i psychiatrii, darmowe konsultacje psychologiczne i psychiatryczne dla lekarzy w trudnej sytuacji, spotkania mentoringowe z doświadczonymi lekarzami, którzy podzielą się swoimi strategiami radzenia sobie ze stresem, akcje integracyjne – wspólne inicjatywy sportowe i rekreacyjne dla medyków, miasteczka edukacyjne dla mieszkańców województwa, które będą promować zdrowy styl życia i profilaktykę wypalenia. Dzięki tym działaniom WIL chce nie tylko podnieść świadomość na temat wypalenia, ale także stworzyć realne możliwości wsparcia dla lekarzy na każdym etapie ich kariery.

Nie możemy akceptować wypalenia zawodowego jako nieodłącznego elementu pracy lekarza. To zjawisko można i trzeba ograniczać, dbając o zdrowie psychiczne medyków, którzy każdego dnia troszczą się o życie i zdrowie pacjentów 

– podsumował lek. Mateusz Szulca.