Polipy szyjki macicy – aktualne zasady postępowania

Polipy szyjki macicy (uterine cervical polyps, UCP) są stosunkowo częstą patologią, występującą u 2–5% kobiet, szczególnie po 20. roku życia i wieloródek​. Są to zazwyczaj zmiany łagodne, a ryzyko ich zezłośliwienia jest bardzo niskie – oceniane na poziomie około 0,1%​. Większość polipów szyjki macicy jest bezobjawowa i wykrywana przypadkowo podczas rutynowych badań ginekologicznych​.

Patogeneza polipów szyjki macicy

Etiologia polipów szyjki macicy pozostaje niejednoznaczna. Za możliwe czynniki etiologiczne uważa się​:

• przewlekły stan zapalny (cervicitis),
• reakcję na ciało obce,
• nieprawidłową odpowiedź hormonalną (estrogeny),
• zablokowanie gruczołów wydzielniczych,
• czynniki genetyczne.

Zauważono także częstsze występowanie polipów u pacjentek z infekcją HPV wysokiego ryzyka, choć nie wiązało się to z wyższym ryzykiem dysplazji szyjki​.

Wygląd i charakterystyka polipów szyjki macicy

Polipy szyjki macicy są zwykle gładkimi, lśniącymi strukturami o barwie od różowej do czerwonej. Ich rozmiary są zmienne – w badaniu Şentürk i wsp. rozmiar 270 polipów w analizowanej grupie wynosił od 0,1 cm do 7 cm, ze średnią 1,14 ± 0,87 cm. Najczęściej lokalizują się w kanale szyjki macicy, choć mogą też wychodzić z części pochwowej​.

Objawy kliniczne polipów szyjki macicy

Chociaż większość polipów jest bezobjawowa​, mogą występować:

• nieprawidłowe krwawienia (międzymiesiączkowe, po stosunku, po menopauzie)​,
• krwiste lub śluzowe upławy​,
• zwiększona podatność na infekcje szyjki​.

Polipy są częstym znaleziskiem u pacjentek zgłaszających się z powodu nieprawidłowych krwawień​.

Diagnostyka polipów szyjki macicy

Badanie pacjentki z polipem szyjki macicy powinno obejmować:

• wywiad i badanie ginekologiczne z użyciem wziernika​,
• ultrasonografię przezpochwową – preferowaną w fazie proliferacyjnej cyklu (najlepiej między 5. a 10. dniem cyklu miesiączkowego)​,
• histeroskopię – w przypadkach wątpliwych​,
• cytologię i badania w kierunku infekcji w przypadku niepokoju onkologicznego.

Ostateczne rozpoznanie ustala się na podstawie badania histopatologicznego usuniętej zmiany​.

Leczenie polipów szyjki macicy

Polipektomia

Główną metodą leczenia polipów szyjki macicy jest ich chirurgiczne usunięcie (polipektomia). Zaleca się również jednoczesne wyłyżeczkowanie kanału szyjki i jamy macicy. Procedura ta najczęściej odbywa się w trybie jednodniowej hospitalizacji.

Czy rutynowo usuwać polipy?

Obecnie nie ma jednoznacznych rekomendacji dla rutynowej polipektomii wszystkich polipów szyjki macicy:

Argumenty przeciwko rutynowej polipektomii

Dane wskazują, że u kobiet bezobjawowych i z prawidłową cytologią ryzyko istotnej patologii jest znikome​. Badania wykazały, że polipektomia w tej grupie nie przynosi korzyści klinicznych, a jej wykonywanie generuje niepotrzebne koszty i ryzyko procedur​.

Argumenty za usuwaniem wszystkich polipów

Niektórzy eksperci zalecają usuwanie wszystkich polipów, argumentując to możliwością wykrycia nieoczekiwanych zmian dysplastycznych lub nowotworowych​. W jednym z badań wykazano, że zmiany dysplastyczne były częstsze u kobiet przed menopauzą, chociaż różnica nie osiągnęła istotności statystycznej​.

Zasady postępowania – rekomendacje

Na podstawie aktualnych danych rekomenduje się:

• Polipektomię u pacjentek z objawami (np. nieprawidłowe krwawienia) lub nieprawidłowym wynikiem cytologii.
• W przypadku bezobjawowych pacjentek z prawidłową cytologią można rozważyć odstąpienie od polipektomii​.
• W sytuacji usunięcia polipa, zmiana powinna zostać obligatoryjnie poddana ocenie histopatologicznej​.