Krótki zabieg, duże możliwości – kiedy histeroskopia zmienia dalsze postępowanie?

Histeroskopia to minimalnie inwazyjna procedura endoskopowa polegająca na ocenie jamy macicy przy użyciu cienkiego endoskopu wprowadzanego przez kanał szyjki macicy. Może mieć charakter:

• diagnostyczny (histeroskopia diagnostyczna),
• terapeutyczny (histeroskopia operacyjna). 

Jest zalecana w przypadkach nieprawidłowych krwawień z macicy, niepłodności, podejrzenia zmian wewnątrzmacicznych (polipy, przegrody, zrosty), a także przed planowanymi procedurami rozrodu wspomaganego.

W aktualnych rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników (PTGiP) oraz Europejskiego Towarzystwa Endoskopii Ginekologicznej (ESGE) histeroskopia jest uznawana za złoty standard diagnostyki patologii jamy macicy.

Histeroskopia diagnostyczna a histeroskopia operacyjna – na czym polega różnica?

Histeroskopia diagnostyczna pozwala na ocenę kształtu, struktury i wyglądu endometrium oraz ujścia jajowodów. Wykonuje się ją w warunkach ambulatoryjnych, często bez konieczności znieczulenia. W przypadku stwierdzenia zmian patologicznych, takich jak polipy endometrialne, przerost endometrium, przegrody czy zrosty, wskazana jest histeroskopia operacyjna, pozwalająca na ich usunięcie lub korektę. Zabieg ten może być również stosowany w leczeniu mięśniaków podśluzowych (FIGO typ 0, 1) oraz w resekcji przegród macicy, co ma istotne znaczenie w leczeniu niepłodności i poronień nawykowych.

Kiedy histeroskopia zmienia dalsze postępowanie kliniczne?

Obraz uzyskany w histeroskopii może wymusić zmianę planu diagnostyczno-terapeutycznego w następujących sytuacjach:

1. nieprawidłowe krwawienia z macicy – pozwala na wczesne wykrycie polipów, przerostów czy wczesnych zmian nowotworowych;
2. niepłodność i poronienia nawykowe – ułatwia wykrycie wad macicy (przegroda, zrosty), zmienia algorytm leczenia i może zwiększyć szanse na donoszenie ciąży;
3. nieprawidłowy obraz USG – histeroskopia pozwala zweryfikować podejrzane zmiany w jamie macicy i pobrać celowane wycinki;
4. przygotowanie do techniki wspomaganego rozrodu ART (ang. assisted reproductive technology) – umożliwia przygotowanie jamy macicy przed transferem zarodka;
5. podejrzenie raka endometrium – umożliwia bezpośrednie pobranie wycinków świadomie z patologicznego miejsca, co zwiększa wartość diagnostyczną w stosunku do tradycyjnego abrazji.

Histeroskopia – praktyczne aspekty wykonania zabiegu

1. Optymalnym momentem wykonania histeroskopii jest faza proliferacyjna cyklu (dzień 6–11).
2. W diagnostycznej histeroskopii często nie stosuje się znieczulenia ogólnego.
3. Do rozprężenia jamy macicy wykorzystuje się roztwory elektrolitowe (NaCl) lub medium nieelektrolitowe (sorbitol, mannitol) w zależności od stosowanego narzędzia.
4. Ryzyko powikłań (perforacja, infekcja, krwawienie) jest niskie, ale wymaga odpowiedniego przygotowania i kwalifikacji zabiegowca.

Przypadek kliniczny: histeroskopia zmieniająca diagnozę i leczenie

36-letnia pacjentka zgłosiła się do poradni ginekologicznej z powodu nawracających krwawień międzymiesiączkowych oraz trudności z zajściem w ciążę od 18 miesięcy. W USG przezpochwowym opisano jamę macicy jako prawidłową, bez ewidentnych zmian ogniskowych. Wykonano histeroskopię diagnostyczną, podczas której stwierdzono niewielką przegrodę macicy (klasyfikacja ESHRE/ESGE: klasa U2a) oraz drobne polipy endometrialne.

Podczas tego samego zabiegu wykonano resekcję przegrody i usunięcie polipów. Badanie histopatologiczne potwierdziło łagodny charakter zmian. Po zabiegu pacjentka zaszła w ciążę w ciągu 6 miesięcy i donosiła ją bez komplikacji.

Podsumowanie

Histeroskopia jest narzędziem, które pozwala nie tylko na precyzyjną diagnostykę patologii jamy macicy, ale także na natychmiastowe leczenie wielu zmian. Szybkie rozpoznanie i interwencja w odpowiednim momencie znacząco poprawiają rokowanie pacjentek, szczególnie w kontekście niepłodności czy wczesnej diagnostyki onkologicznej.