Czy duże dawki witaminy C są bezpieczne?

Wysokie dawki witaminy C są ogólnie bezpieczne, szczególnie w terapii krótkoterminowej i u pacjentów z zachowaną funkcją nerek. Jednak ich stosowanie wymaga monitorowania, aby zminimalizować ryzyko metaboliczne, takie jak hiperoksaluria, zwłaszcza u pacjentów z grup ryzyka.

Wprowadzenie

Witamina C odgrywa kluczową rolę jako przeciwutleniacz i w modulacji odpowiedzi immunologicznej. Terapie z wysokimi dawkami witaminy C (HDVC) wzbudzają zainteresowanie w leczeniu stanów ostrych, takich jak sepsa, COVID-19 czy nowotwory, jednak rodzą pytania o bezpieczeństwo ich stosowania w różnych populacjach pacjentów.

Bezpieczeństwo wysokich dawek witaminy C

Podawanie dużych dawek witaminy C (>2 g dziennie) drogą doustną może prowadzić do objawów niepożądanych, takich jak biegunka osmotyczna i dyskomfort żołądkowo-jelitowy. Są one przejściowe i zazwyczaj ustępują po zmniejszeniu dawki.

Randomizowane badanie kliniczne opublikowane w The New England Journal of Medicine oceniło wpływ dożylnej witaminy C u dorosłych pacjentów z sepsą otrzymujących terapię wazopresorami na oddziale intensywnej terapii. Wyniki wskazały na wyższe ryzyko zgonu lub utrzymującej się dysfunkcji narządów w grupie pacjentów leczonych witaminą C w porównaniu z grupą placebo. To sugeruje, że HDVC może nie być korzystna, a wręcz potencjalnie szkodliwa w tej specyficznej populacji pacjentów.

Ryzyko metaboliczne

Ryzyko hiperoksalurii i potencjalnego uszkodzenia nerek jest szczególnie istotne u pacjentów z istniejącymi chorobami nerek lub predyspozycjami do kamicy nerkowej. W grupach ryzyka zaleca się ścisłe monitorowanie funkcji nerek oraz unikanie przewlekłego stosowania bardzo wysokich dawek.

Rola witaminy C w terapii nowotworowej i COVID-19

Badania kliniczne wskazują, że witamina C w dużych dawkach może wspomagać leczenie onkologiczne, poprawiając jakość życia pacjentów i zmniejszając toksyczność terapii przeciwnowotworowych. W przypadku COVID-19, dane sugerują, że HDVC może skrócić czas hospitalizacji i zmniejszyć śmiertelność, jednak konieczne są dalsze badania, aby potwierdzić te wyniki.

Podsumowanie i rekomendacje

Wysokie dawki witaminy C są obiecujące jako terapia wspomagająca w leczeniu ostrych stanów klinicznych i nowotworów. Są bezpieczne w krótkotrwałym stosowaniu u pacjentów bez istniejących chorób nerek. Jednak lekarze powinni zachować ostrożność w grupach ryzyka, gdzie wymagana jest szczegółowa ocena tolerancji i ścisłe monitorowanie.

Wprowadzenie HDVC do standardowej opieki wymaga dalszych badań, aby precyzyjnie określić jej skuteczność i bezpieczeństwo w różnych populacjach pacjentów.

Referencje

1. Bhowmik, K. K., Barek, M. A., Aziz, M. A., & Islam, M. S. (2022). Impact of high-dose vitamin C on the mortality, severity, and duration of hospital stay in COVID-19 patients: A meta-analysis. Health science reports, 5(5), e762. https://doi.org/10.1002/hsr2.762
2. Sharma, Y., Sumanadasa, S., Shahi, R., Woodman, R., Mangoni, A. A., Bihari, S., & Thompson, C. (2024). Efficacy and safety of vitamin C supplementation in the treatment of community-acquired pneumonia: a systematic review and meta-analysis with trial sequential analysis. Scientific reports, 14(1), 11846. https://doi.org/10.1038/s41598-024-62571-5
3. Gao, D., Xu, M., Wang, G., Lv, J., Ma, X., Guo, Y., Zhang, D., Yang, H., Jiang, W., Deng, F., Xia, G., Lu, Z., Lv, L., & Gong, S. (2021). The efficiency and safety of high-dose vitamin C in patients with COVID-19: a retrospective cohort study. Aging, 13(5), 7020–7034. https://doi.org/10.18632/aging.202557
4. Yanase, F., Raman, S., Naorungroj, T., McCarthy, A., Cree, M., Schlapbach, L. J., & Bellomo, R. (2021). Efficacy and Safety of Parenteral High-Dose Vitamin C Therapy in Pediatric Patients: A Scoping Review. Pediatric critical care medicine : a journal of the Society of Critical Care Medicine and the World Federation of Pediatric Intensive and Critical Care Societies, 22(6), 561–571. https://doi.org/10.1097/PCC.0000000000002686
5. Corrao, S., Raspanti, M., Agugliaro, F., Gervasi, F., Di Bernardo, F., Natoli, G., Argano, C., & Internal Medicine IGR COVID-19 Investigators (2024). Safety of High-Dose Vitamin C in Non-Intensive Care Hospitalized Patients with COVID-19: An Open-Label Clinical Study. Journal of clinical medicine, 13(13), 3987. https://doi.org/10.3390/jcm13133987 
6. Lamontagne, F., Masse, M. H., Menard, J., Sprague, S., Pinto, R., Heyland, D. K., Cook, D. J., Battista, M. C., Day, A. G., Guyatt, G. H., Kanji, S., Parke, R., McGuinness, S. P., Tirupakuzhi Vijayaraghavan, B. K., Annane, D., Cohen, D., Arabi, Y. M., Bolduc, B., Marinoff, N., Rochwerg, B., … LOVIT Investigators and the Canadian Critical Care Trials Group (2022). Intravenous Vitamin C in Adults with Sepsis in the Intensive Care Unit. The New England journal of medicine, 386(25), 2387–2398. https://doi.org/10.1056/NEJMoa2200644.