Jakie są wskazania do wykonania badania densytometrycznego kości u pacjentów?

Jakie są wskazania do wykonania badania densytometrycznego kości u pacjentów?

W 2023 roku Międzynarodowe Towarzystwo Densytometrii Klinicznej (ISCD) opublikowało zalecenia wskazujące, że badaniu densytometrycznemu powinny/ni poddać się szczególnie:

1. Kobiety:
   • w wieku ≥ 65 lat,
   • W przypadku kobiet po menopauzie, poniżej 65. roku życia, wskazane jest wykonanie badania gęstości kości, jeżeli występują u nich czynniki ryzyka niskiej masy kostnej, takie jak: niska masa ciała, złamanie w przeszłości, stosowanie leków o wysokim ryzyku, choroba związana z utratą tkanki kostnej,
   • kobiety w okresie menopauzy z klinicznymi czynnikami ryzyka złamania, takimi jak niska masa ciała, wcześniejsze złamania lub stosowanie leków o wysokim ryzyku.
2. Mężczyźni
   • w wieku 70 lat i starsi,
   • w przypadku mężczyzn < 70. roku życia wskazane jest wykonanie badania gęstości kości, jeżeli występują u nich czynniki ryzyka niskiej masy kostnej, takie jak: niska masa ciała, złamanie w przeszłości, stosowanie leków o wysokim ryzyku, choroba związana z utratą tkanki kostnej.
3. Dorośli:
   • ze złamaniem osteoporotycznym
   • cierpiący na chorobę lub stan związany z niską masą kostną lub utratą tkanki kostnej,
   • przyjmujący leki związane z niską masą kostną lub utratą tkanki kostnej,
   • osoba rozważająca terapię farmakologiczną i/lub poddawana leczeniu, w celu monitorowania efektów leczenia,
   • osoba niepoddająca się terapii, u której dowody utraty tkanki kostnej mogłyby skłonić do leczenia [1].

Czy lekarz rodzinny może skierować na densytometrię?

Lekarz rodzinny nie ma uprawnień do kierowania pacjentów na densytometrię, ponieważ badanie to nie jest objęte świadczeniami gwarantowanymi w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. W gestii lekarza rodzinnego leży natomiast identyfikacja osób narażonych na osteoporozę, ocena ryzyka złamań przy pomocy kalkulatora FRAX oraz, w razie potrzeby, skierowanie pacjenta do odpowiedniego specjalisty [2].

Kto może skierować na densytometrię?

 Densytometria może być zlecona przez lekarzy specjalistów w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (AOS). Badanie to może być wskazane przez specjalistów z takich dziedzin jak ortopedia, reumatologia, endokrynologia, ginekologia, położnictwo oraz choroby wewnętrzne [3].

Referencje:

1. ISCD. Indications for Bone Mineral Density (BMD) Testing [dostęp na 24.01.2025 r. https://iscd.org/official-positions-2023/] 
2. Dz.U. 2023 poz. 1427 [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230001427/O/D20231427.pdf]
3. Dz.U. 2022 poz. 365 [https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20220000365/O/D20220365.pdf]