Kiedy należy zlecić proteinogram?

Proteinogram, czyli badanie elektroforetyczne białek surowicy, jest kluczowym narzędziem diagnostycznym w wykrywaniu i monitorowaniu gammapatii monoklonalnych, takich jak szpiczak plazmocytowy czy MGUS (monoklonalna gammapatia o nieokreślonym znaczeniu). Badanie powinno być zlecane w przypadku podejrzenia chorób błon śluzowych, zespołu nerczycowego, stanów zapalnych i dyskrazji plazmocytowych oraz w monitorowaniu skuteczności leczenia pacjentów.

Wskazania do wykonania proteinogramu

Proteinogram znajduje zastosowanie przede wszystkim w diagnostyce i monitorowaniu gammapatii monoklonalnych, takich jak:

• MGUS,
• szpiczak tlący się,
• szpiczak plazmocytowy objawowy,
• amyloidoza AL (pierwotna).

Badanie powinno być także zlecane w sytuacjach klinicznych sugerujących zaburzenia metabolizmu białek, takich jak:

• nieprawidłowe wyniki badań biochemicznych (np. hipoproteinemia, hiperproteinemia),
• przewlekłe stany zapalne,
• zespół nerczycowy,
• podejrzenie nowotworów układu krwiotwórczego.

Interpretacja wyników 

Wynik proteinogramu powinien być przedstawiony w formie graficznej (wykres rozdziału białek) oraz liczbowej (stężenia frakcji w g/l). Komentarz diagnostyczny stanowi istotny element sprawozdania. Może on wskazywać potrzebę wykonania dodatkowych badań, takich jak immunofiksacja (IFE) lub immunotypowanie (IT).

Ograniczenia i interferencje

Na wynik proteinogramu mogą wpływać czynniki endogenne (np. fibrynogen, obecność wolnych łańcuchów lekkich immunoglobulin) oraz egzogenne (np. substytuty osocza, środki kontrastowe). W przypadku podejrzenia interferencji należy wykonać dodatkowe badania potwierdzające, takie jak immunofiksacja.

Referencje

1. Ciepiela O, Cofta J, Dróżdż R, Korpysz M, Kruk B, Ludziejewska A, Materski J, Rodziewicz-Lurzyńska A, Słowikowska I, Tarasiewicz B, Ząbek--Adamska A. The Polish Society of Laboratory Diagnostics Working Group recommendations for serum protein electrophoresis. 2023 Diagn Lab. 2023; 59(3).