Fascynuje mnie mózg – rozmowa z dr. n. med. i n. o zdr. Radosławem Rzeplińskim

Rozmowa z dr. n. med. i n. o zdr. Radosławem Rzeplińskim, asystentem z Zakładu Anatomii Prawidłowej i Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, laureatem programu START Fundacji na rzecz Nauki Polskiej

– Zajmuje się pan anatomicznymi aspektami chorób naczyniowych mózgu. Pańskie badania zainteresowały grono ekspertów z Fundacji na rzecz Nauki Polskiej, którzy przyznali Panu stypendium w ramach programu START. 

Badam w szczególności drobne naczynia zaopatrujące istotne klinicznie struktury wewnątrz mózgu tzw. perforatory. Charakteryzuje je ciekawy paradoks – nie widać ich w badaniach obrazowych, bo są za małe, ale ich uszkodzenie może doprowadzić do katastrofalnego udaru mózgu. Udało mi się opracować technikę otrzymywania trójwymiarowych geometrii tych naczyń, a następnie wykorzystać ją do wyjaśnienia sposobu powstawania udaru krwotocznego, a konkretnie krwawienia śródmózgowego. Wyniki moich badań wyjaśniły także, z czego wynika szczególnie niepomyślne rokowanie związane z jego powstaniem. Obecnie jesteśmy w trakcie wykonywania komputerowych symulacji przepływu krwi przez tętnice przeszywające, mające udoskonalić nasze wnioski. Żadnemu zespołowi nie udało się dotychczas zobrazować tętnic przeszywających z rozdzielczością pozwalającą na przeprowadzenie symulacji przepływu. Stworzenie interdyscyplinarnego zespołu i zastosowanie zaawansowanych technik obrazowania umożliwiło nam rozwiązać ten problem. Badania prowadzę w Zakładzie Anatomii Prawidłowej i Klinicznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, gdzie uczę też studentów, a ponadto odbywam rezydenturę z anestezjologii i intensywnej terapii w UCK WUM.

– Choroby naczyniowe mózgu stanowią narastający problem kliniczny i społeczny, a starzenie mózgu prędzej czy później dopadnie każdego z nas. 

Dlatego też moje badania dotyczą nas wszystkich. Badania trwają i cały czas się rozwijają. Z prowadzeniem projektów naukowych jest jak z odcinaniem głowy hydrze – próba odpowiedzi na jedno pytanie rodzi kilka kolejnych problemów do zbadania. Nie skończyliśmy jeszcze projektu dotyczącego przepływu krwi przez tętnice przeszywające, a już pojawiły się nowe, m.in. związane z oczyszczaniem tkanki nerwowej, czyli tzw. układem glimfatycznym. Nawiązałem już współpracę międzynarodową z zespołem z Uniwersytetu w Bernie i planujemy wspólny projekt dotyczący właśnie układu glimfatycznego. Nagrodę w ramach programu START planuję przeznaczyć na wyjazd na staż, podczas którego będę miał okazję poszerzyć horyzonty naukowe i kliniczne.

– Od czego zaczęła się pana naukowa droga? 

Myślę, że moja droga naukowa zaczęła się długo przed studiami. Moja rodzina i nauczyciele, na których trafiałem, wychodzili poza schemat i rozwijali zainteresowanie światem. Analitycznego myślenia i podstaw nauk technicznych nauczyłem się w XIV LO im. Staszica w Warszawie, gdzie realizowałem profil matematyczno-eksperymentalny. Z kolei anatomią mózgu zainteresowałem się już na pierwszym roku studiów. Byłem zafascynowany tym, jak działa mózg i cały człowiek. Wstąpiłem do kilku kół naukowych i zacząłem pierwsze projekty naukowe. Mam nadzieję, że stypendium START pomoże mi ugruntować miejsce w środowisku akademickim i prowadzić dalsze badania.