Wyzwania POZ: niedofinansowanie, brak kadr i spadająca liczba placówek

Zbyt niskie nakłady finansowe, niedobór personelu medycznego oraz malejąca liczba placówek przystępujących do realizacji opieki koordynowanej

 – to zdaniem lekarzy z Porozumienia Zielonogórskiego najważniejsze problemy, którymi pilnie powinni zająć się decydenci. 

Eksperci zwracają uwagę na poważne wyzwania, z jakimi zmaga się POZ, i podkreślają, że od lat nie widać poprawy w funkcjonowaniu placówek POZ, warunkach pracy lekarzy tam zatrudnionych, a co za tym idzie, w dostępie pacjentów do podstawowej opieki zdrowotnej. 

To nas niepokoi, ponieważ placówki POZ są najważniejszą częścią systemu opieki zdrowotnej w Polsce. Pacjenci mają zapewnioną kompleksową i skoordynowaną opiekę w miejscu zamieszkania, jednak borykamy się z problemami, które od lat pozostają nierozwiązane 

– mówi dr Mariusz Małecki, prezes Porozumienia Podkarpackiego Związku Pracodawców Ochrony Zdrowia będącego częścią Federacji Porozumienie Zielonogórskie.

Niedofinansowanie POZ niepokoi lekarzy

Podstawowym problemem według medyków pozostaje niedofinansowanie POZ.

Od lat utrzymuje się niepokojący trend: udział procentowy środków przeznaczanych przez NFZ na POZ spada. O proponowanym kilkanaście lat temu poziomie finansowania POZ można jedynie pomarzyć. Taka sytuacja negatywnie wpływa na funkcjonowanie POZ. Nie można zbudować stabilnych i silnych fundamentów systemu opieki zdrowotnej bez odpowiedniego finansowania 

– zwracają uwagę.

Niepokojącym aspektem jest również stawka kapitacyjna, stanowiąca podstawę finansowania POZ, która od lat pozostaje na niskim poziomie. Jej wzrosty wynikały głównie z konieczności pokrycia ustawowych podwyżek dla personelu, nie zaś z realnego zwiększenia budżetu na świadczenia zdrowotne. Polska nadal przeznacza na ochronę zdrowia ok. 4,5% PKB, co plasuje nas na jednym z ostatnich miejsc w Unii Europejskiej.

Odpowiednie nakłady na zdrowie są kluczowe nie tylko dla zapewnienia właściwych warunków pracy lekarzom i personelowi medycznemu, ale przede wszystkim dla poprawy jakości opieki zdrowotnej 

– uważają lekarze. 

Rosnące zapotrzebowanie na usługi POZ kontra brak lekarzy

Lekarze zwracają też uwagę, że z roku na rok rośnie zapotrzebowanie na usługi medyczne oraz świadomość zdrowotna pacjentów i ich oczekiwania wobec POZ. Starzejące się społeczeństwo generuje coraz większe potrzeby w zakresie profilaktyki i leczenia, a liczba lekarzy rodzinnych nie nadąża za tym wzrostem.

W Polsce średnia liczba pacjentów przypadających na jednego lekarza to 2750. To bardzo dużo. W innych krajach europejskich liczby te są znacznie niższe, co przekłada się na lepszą dostępność lekarzy rodzinnych 

– zauważa dr Małecki.

Dodatkowo, długie kolejki do lekarzy specjalistów w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej skutkują jeszcze większym obciążeniem POZ. Problemem staje się też wysoki średni wiek lekarzy. W najbliższych latach wielu z nich przejdzie na emeryturę, co może doprowadzić do jeszcze większego kryzysu kadrowego, jeśli już teraz nie zadbamy o dopływ młodych kadr do POZ. 

Brakuje nam w POZ odpowiedniej liczby asystentów medycznych, którzy mogliby nas wesprzeć w codziennej pracy. Brakuje także sekretarek, rejestratorek i rejestratorów. Zbyt niskie finansowanie POZ uniemożliwia zatrudnienie dodatkowego personelu, który znacząco odciążyłby lekarzy i poprawił dostępność opieki dla pacjentów 

– mówi dr Mariusz Małecki.

Opieka koordynowana: liczba nowych placówek przystępujących do opieki koordynowanej maleje

Medycy zwracają też uwagę, że od kilku miesięcy liczba nowych placówek przystępujących do opieki koordynowanej maleje. Choć początkowo program ten zapowiadał się obiecująco, w skali kraju mniej niż 50% podmiotów POZ go wdrożyło. Jak zaznacza dr Małecki, są placówki, które szybko wdrożyły opiekę koordynowaną i od dawna oferują pacjentom dostęp do diagnostyki, specjalistów i programów profilaktycznych, ale są też takie, które nie przystąpiły do tego programu, przez co pacjenci mają dużo gorszy dostęp do opieki zdrowotnej.

To trzeba zmienić

 – dodaje. 

Medycy z Porozumienia Zielonogórskiego są zdania, że obecna sytuacja w POZ wymaga natychmiastowych działań.

Bez lepszego finansowania, bez zadbania o przyszłe kadry, nie tylko lekarskie i bez dalszych zachęt do wdrażania opieki koordynowanej, nie ma w Polsce szansy na realną poprawę jakości opieki nad pacjentami 

– uważają.