Wyszukaj w publikacjach
Badania, które można zlecić z poziomu POZ, niestety wciąż (choć z roku na rok w mniejszym stopniu) odbiegają od wielu „złotych standardów”, które poznajemy w toku studiów. W związku z tym przed rozpoczęciem pracy zapoznajcie się z możliwościami diagnostycznymi, z których już za chwilę będziecie korzystać, szukając trafnego rozpoznania u waszych pacjentów i pacjentek.
Koszyk świadczeń gwarantowanych
Koszyk świadczeń gwarantowanych to zbiór badań dostępnych bezpłatnie dla pacjenta w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Ich listę znajdziecie poniżej.
Wybierając postępowanie diagnostyczne, zawsze warto zastanowić się, czemu ma służyć zlecone badanie i czy jego wynik pomoże w postawieniu trafnej diagnozy. Niemniej praktyki niektórych dyrektorów odnośnie do karania lekarzy za zbyt dużą liczbę zleconych badań są absolutnie niedopuszczalne.
To wy decydujecie, czego na daną chwilę potrzebuje wasz pacjent – zlećcie badanie zawsze, gdy uznacie to za konieczne.
Budżet powierzony i opieka koordynowana
Od lipca 2022 r. lekarz POZ może zlecić dodatkowe badania finansowane w ramach budżetu powierzonego, rozliczanego odmiennie od koszyka świadczeń gwarantowanych.
Kolejną możliwością poszerzenia diagnostyki są badania w ramach budżetu powierzonego opieki koordynowanej.
Badania dostępne w NPL
Diagnostyka w ramach pomocy ambulatoryjnej jest dostępna nie tylko w ramach POZ, ale również z poziomu NPL, natomiast istnieje sporo różnic między dostępnymi oznaczeniami, które warto mieć na uwadze, rozpoczynając dyżurowanie w NPL.
Programy profilaktyczne, o których warto pamiętać
Źródłem wiedzy o aktualnie toczących się (np. pilotażowych) programach profilaktycznych jest strona https://pacjent.gov.pl/programy-profilaktyczne. Warto na bieżąco sprawdzać pojawiające się tam programy, ponieważ niektóre z nich mają wąski zakres czasu obowiązywania, a część waszych pacjentów z pewnością będzie mogła z nich skorzystać.
U zdrowych osób należy w określonych odstępach czasu zlecać badania, które pozwolą wykryć chorobę przed okresem objawowym i szybko wdrożyć odpowiednie leczenie, zapobiegając powikłaniom.
Waszą rolą będzie również przypominanie o konieczności wykonania badań przesiewowych i informowanie, gdzie można je wykonać.
Aby wykonać badanie w ramach screeningu, nie jest potrzebne skierowanie.
Obecnie prowadzone są 3 programy przesiewowe.
Program profilaktyki raka szyjki macicy – cytologia
Badanie powinno się wykonywać co 3 lata u każdej kobiety między 25. a 64. rokiem życia. Cytologię można wykonać bezpłatnie w gabinecie położnej POZ lub w każdym gabinecie ginekologiczno-położniczym, mającym kontrakt z NFZ.
Program profilaktyki raka piersi – mammografia
Programem objęte są kobiety między 50. a 74. rokiem życia. Mammografię należy wykonywać co 2 lata lub – w przypadku obciążenia rodzinnego lub genetycznego (mutacje BRCA1, BRCA2) – co roku. Listę punktów, w których można wykonać to badanie, znajdziecie tutaj.
Profilaktyka raka jelita grubego – kolonoskopia
Jest zalecana u każdego pacjenta między 50. a 65. rokiem życia. Lista placówek wykonujących badania jest dostępna tutaj.
Program profilaktyki gruźlicy
Obejmuje badanie ankietowe przeprowadzone z pielęgniarką POZ i ewentualną konsultację lekarską w zależności od wyniku ankiety. Pacjentowi należy zasugerować udział w badaniu, jeżeli miał on styczność z chorym na gruźlicę lub jest osobą z grupy ryzyka.
Program profilaktyki chorób układu krążenia (CHUK)
Jest dostępny dla pacjentów w wieku 35–65 lat bez wcześniej rozpoznanej choroby sercowo-naczyniowej, a skorzystać z niego można co 5 lat. Świadczenia w ramach programu są udzielane bez skierowania przez lekarza lub pielęgniarkę w każdej placówce POZ.
Program profilaktyki chorób odtytoniowych
Skierowany jest do wszystkich palących osób powyżej 18. roku życia, w szczególności między 40. a 65. rokiem życia, u których nie była wykonywana wcześniejsza diagnostyka w kierunku POChP.
Rozpoczynając pracę w POZ, koniecznie zapoznajcie się z wytycznymi diagnozowania i prowadzenia pacjentów cierpiących na podstawowe jednostki chorobowe i porównajcie je do możliwości, jakie daje podstawowy koszyk świadczeń. Dzięki temu łatwiej rozeznać się, kiedy należy wystawić skierowanie do AOS, a kiedy możliwe jest prowadzenie takiej osoby w warunkach POZ.
Publikacja jest fragmentem e-booka ,,Pierwsze kroki w POZ - edycja IV (2024/2025)", którego pełną wersję można pobrać tutaj.
