Jakie świadczenia przysługują osobom nieubezpieczonym oraz spoza listy POZ?

Do poradni POZ w Warszawie zgłasza się pacjentka zamieszkała w Radomiu i prosi o konsultację lekarską. Czy może zostać zarejestrowana? Czym jest “lista POZ” czy “lista deklaracji”? Czy pacjentom nieubezpieczonym przysługuje prawo do świadczeń medycznych finansowanych z NFZ? Czy można im wypisać leki z refundacją? Skomplikowanym zagadnieniom z tego zakresu poświęcamy ten artykuł.

Lista POZ – o co chodzi?

Młodzi medycy, którzy zatrudniają się w POZ po stażu podyplomowym, w ogłoszeniach o pracę mogą natrafić na informację typu “oczekujemy zdolności do zbierania deklaracji”, a powszechną informacją jest też to, że osoby w trakcie specjalizacji z medycyny rodzinnej, z tytułem specjalisty w tej dziedzinie oraz interniści mogą rzeczone deklaracje zbierać. Tylko czym one są i jak postępować z pacjentami, którzy zgłaszają się do placówek “spoza listy” swojego POZ-tu?

Deklarację wyboru składają pacjenci – osobiście w poradni lub poprzez Internetowe Konto Pacjenta – i jest to oświadczenie o chęci dopisania do aktywnej listy pacjentów danego lekarza w obrębie danego POZ. Można ją bezpłatnie zmienić dwa razy w roku, a każda kolejna zmiana wymaga wniesienia opłaty w wysokości 80 złotych [1]. O tym, “kto jest kim” w POZ, czyli o różnicach między lekarzem POZ a lekarzem ubezpieczenia zdrowotnego przeczytacie więcej w naszym artykule. 

Co zatem począć z pacjentką poznaną na wstępie – zamieszkałą w Radomiu, tam uczęszczającą do poradni POZ, która jednak tym razem znajduje się w Warszawie i potrzebuje konsultacji lekarskiej w ramach podstawowej opieki zdrowotnej? Zasadniczo zależy to od objawów, jakie prezentuje. Przepisy precyzują:

• w sytuacji nagłego zachorowania lub innych, uzasadnionych okoliczności medycznych osobie, która ma adres zamieszkania poza gminą, w której działa poradnia i nie jest to gmina sąsiadująca z tą, gdzie działa POZ – należy udzielić niezbędnej pomocy medycznej;
• jeżeli potrzeba konsultacji nie jest podyktowana nagłym zachorowaniem, taka osoba powinna zgłosić się do “swojej” poradni lub wypełnić deklarację wyboru do lekarza w  “nowej” poradni [2].

Pacjenci nieubezpieczeni, którym przysługują świadczenia na NFZ

Wśród osób nieubezpieczonych są takie, którym przysługuje prawo do korzystania ze świadczeń. Należą do nich:

• dzieci do 18. r.ż., które posiadają obywatelstwo polskie (ale jeżeli są zgłoszone do ubezpieczenia np. przez swoich rodziców, to otrzymują świadczenia jako osoby ubezpieczone);
• kobiety w okresie ciąży, porodu i połogu, które mają polskie obywatelstwo i miejsce zamieszkania na terytorium Polski;
• osoby, które były narażone na zakażenie i z tego powodu podlegają badaniom w kierunku błonicy, cholery, czerwonki, duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C, nagminnego porażenia dziecięcego;
• osoby uzależnione od alkoholu i narkotyków (leczenie odwykowe);
• osoby z zaburzeniami psychicznymi (świadczenia obejmują opiekę psychiatryczną);
• osoby pozbawione wolności;
• cudzoziemcy w strzeżonych ośrodkach lub przebywający w areszcie w celu wydalenia;
• posiadacze karty Polaka – najczęściej tylko w stanach nagłych;
• osoby korzystające ze świadczeń na podstawie umów między krajami Unii Europejskiej lub EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego);
• osoby spełniające odpowiednie kryterium dochodowe, które otrzymały stosowną decyzję wydaną przez organ miejski [3].

Jeżeli po pomoc lekarską zgłasza się osoba, która w systemie informatycznym eWUŚ “zaświeci się na czerwono” – co sugeruje brak prawa do świadczeń z NFZ – może złożyć stosowne oświadczenie, jeżeli deklaruje, że posiada takie prawo [4].

Co z lekami refundowanymi?

Refundacja leków także przysługuje niektórym osobom nieubezpieczonym, jednak ich lista jest nieco krótsza niż powyższa. Receptę refundowaną można wystawić:

• osobom spełniającym odpowiednie kryterium dochodowe, które otrzymały stosowną decyzję wydaną przez organ miejski, a także posiadają miejsce zamieszkania w Polsce;
• osobom poniżej 18. r.ż. posiadającym polskie obywatelstwo i miejsce zamieszkania na terytorium RP lub status uchodźcy, ochronę uzupełniającą tudzież pobyt czasowy udzielone na podstawie stosownych przepisów oraz miejsce zamieszkania w Polsce;
• kobietom w okresie ciąży, porodu, połogu, które posiadają miejsce zamieszkania na terenie RP lub są objęte statusem uchodźcy albo ochroną uzupełniającą bądź mają zezwolenie na pobyt czasowy udzielone na podstawie stosownych przepisów [5].

Wystawianie recept na leki refundowane jest obwarowane wieloma przepisami i wymaga aktualizowania na bieżąco informacji o kryteriach refundacyjnych dla danego preparatu. Znajdziecie je także w naszej Wyszukiwarce Leków – możecie z niej bezpłatnie korzystać z poziomu przeglądarki internetowej oraz wygodnej aplikacji mobilnej Remedium.

Wyszukiwarka leków

Kompleksowe informacje – od dawkowania po interakcje.

Sprawdź

Najnowsza wersja naszego e-booka jest już dostępna!

Jeżeli dopiero zaczynacie stawiać pierwsze kroki w POZ; zastanawiacie się, czym różnią się wskazania z ChPL dla danego leku od kryteriów refundacyjnych; nie wiecie, jak prowadzić dokumentację medyczną i o co właściwie chodzi z receptami Rpw – mamy dla was remedium na te bolączki. Najnowsza, czwarta edycja e-booka “Pierwsze kroki w POZ” jest już dostępna, całkowicie bezpłatnie – możecie ją pobrać tutaj:

E-book

Pierwsze kroki w POZ – edycja 2024/2025

Sprawdź