Zaświadczenie do pomocy społecznej – czy leży w zakresie obowiązków POZ?

Zdrowie to nie tylko dobrostan fizyczny i psychiczny, ale też społeczny. Nieraz w pracy w POZ spotykamy się z sytuacjami, gdzie pacjent potrzebuje nie tylko odpowiedniej farmakoterapii czy modyfikacji stylu życia, ale też wsparcia socjalnego. Oczywiście nie jest to przyjemny element pracy – często sprowadza się on jedynie do wypełnienia odpowiedniego druku. Jakie zaświadczenia z zakresu pomocy społecznej należą do kompetencji lekarza POZ?

Opis przypadku

Do lekarza zgłasza się pacjent starający się o świadczenia z pomocy społecznej. Jego sytuacja zdrowotna, finansowa i rodzinna zmusiła go do sięgnięcia po wsparcie z miejskiego ośrodka pomocy społecznej. W MOPS dowiedział się, że warunkiem uzyskania świadczeń jest przedłożenie odpowiednich zaświadczeń o stanie zdrowia, których wzory znajdują się na stronie internetowej ośrodka. Zdaniem pracownika ośrodka wystarczy pobrać wzór i udać się do lekarza POZ celem uzyskania bezpłatnego zaświadczenia. 

Czy lekarz ma obowiązek wystawić zaświadczenie do pomocy społecznej?

Zadaniem pomocy społecznej jest wspieranie osób i rodzin w przezwyciężaniu trudnych sytuacji życiowych oraz w wysiłkach zmierzających do zaspokajania niezbędnych potrzeb z poszanowaniem godności człowieka. Przepisy określają szeroki katalog podmiotów mogących starać się o pomoc. Ponadto, wskazują przesłanki warunkujące uzyskanie konkretnych świadczeń, w tym świadczeń o charakterze finansowym. Niejednokrotnie koniecznym warunkiem uzyskania pomocy jest przedłożenie dokumentów określających aktualny stan zdrowia. 

Zgodnie z art. 36 Ustawy o pomocy społecznej świadczeniami z pomocy społecznej są świadczenia pieniężne, takie jak m.in. zasiłek stały, zasiłek okresowy, zasiłek celowy oraz pomoc na usamodzielnienie. Zasiłek stały zgodnie z ustawą przysługuje osobie m.in. niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy spełniającej dodatkowo wskazane w ustawie kryteria. Zasiłek okresowy przysługuje natomiast m.in. ze względu na długotrwałą chorobę bądź niepełnosprawność. 

Z uwagi na mnogość świadczeń możliwych do uzyskania przez pacjenta konieczne jest każdorazowe weryfikowanie przez lekarza POZ, czy lekarz w konkretnej sytuacji ma obowiązek wystawienia zaświadczenia, czy jedynie uprawnienie. W zależności od świadczeń taki obowiązek może zostać nałożony na lekarza POZ.  

Dokumentacja

Zaświadczenia – zakresie obowiązków lekarza POZ

Sprawdź

Często miejskie ośrodki pomocy społecznej publikują na swoich stronach gotowe do pobrania wzory zaświadczeń lekarskich. Lekarz POZ, który zdecyduje się na wystawienie zaświadczenia na potrzeby pomocy społecznej, nie jest jednak związany wzorem zaświadczenia przekazanym przez pacjenta i sam decyduje o treści wystawionego zaświadczenia. 

Zaświadczenia wydawane dla celów pomocy społecznej są refundowane z NFZ. Oznacza to dla pacjentów, że nie ponoszą opłat za wydanie tego typu zaświadczenia. Kwestia ta została uregulowana w art. 16 ust. 1 Ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. 

Jako przykład obowiązkowego wystawienia zaświadczenia należy wskazać zaświadczenia wydawane na potrzeby pieczy zastępczej oraz adopcji. W przypadku zgłoszenia się do lekarza POZ małżeństwa starającego o pozostanie rodziną zastępczą, lekarz POZ będzie miał obowiązek wystawienia zaświadczenia o stanie zdrowia osobom ubiegającym się o adopcję dziecka oraz o zgodę na pełnienie funkcji rodziny zastępczej. Dotyczy to zarówno rodziny zastępczej zawodowej, jak i niezawodowej. Zaświadczenia takie stanowią zaświadczenia wydawane dla celów rodziny i systemu pieczy zastępczej, tym samym stanowią świadczenia refundowane z NFZ. Wydanie takiego zaświadczenia zwolnione jest tym samym z opłat.