Czym jest medycyna narracyjna i czy są dowody na jej skuteczność?

Mateusz Lewandowski

100%

Medycyna narracyjna skupia się na pacjencie i jego historii, stawia go w centrum i daje przestrzeń do unikalnych spostrzeżeń i empatycznego spojrzenia na jego problemy. To dyscyplina, która czerpie zarówno z nauk humanistycznych, sztuki, teorii społecznej, jak również z praktyki klinicznej. Jest odpowiedzią na wysoko wyspecjalizowaną, bardziej techniczna medycynę, która często w sposób bezosobowy traktuje pacjenta.

Medycyna narracyjna czyli jaka?

Koncepcja medycyny narracyjnej powstała na Uniwersytecie Columbia, a za jej twórczynię uznaje się Dr. Ritę Charon. Lekarka podkreśla, że medycyna narracyjna nie ma na celu zastępowania tradycyjnej EBM, ale stanowi jej uzupełnienie. Uważa, że wartości humanistyczne są istotne dla procesu terapeutycznego. Podczas swojej praktyki zawodowej stara się koncentrować całą swoją uwagę na pacjencie, tym co mówi, ale również - w jaki sposób to robi.

Praktykowanie medycyny narracyjnej jest wsłuchiwaniem się w opowieść pacjenta. Jest jednak nie tylko poprawnie zebranym wywiadem medycznym, ale obejmuje również biograficzny, psychologiczny oraz społeczno-kulturowy kontekst choroby i sposób, w jaki pacjent sobie z nią radzi. Dr. Rita Charon poprzez koncept medycyny narracyjnej chciała zwiększyć zdolność lekarzy do empatycznego spojrzenia na problemy i doświadczenia pacjenta, co według niej ma prowadzić do stawienia dokładniejszych diagnoz i lepszego efektu terapeutycznego.

Medycyna narracyjna: uważność i refleksyjność

Koncept medycyny narracyjnej jest znany już od wielu lat i od wielu lat poruszany jest na konferencjach medycznych czy zajęciach dla studentów. Jednak medycyna narracyjna nie ogranicza się jedynie do edukacji medycznej. Jej twórcy zainspirowali wiele ruchów oraz inicjatyw, które zwracają uwagę na potrzebę bardziej empatycznej opieki nad pacjentem. Organizowane co roku warsztaty i wykłady znalazły swoje miejsce w instytucjach medycznych na całym świecie.

Szkolenia poruszające problematykę medycyny narracyjnej angażują słuchaczy w zadania mające na celu wzmocnienie ich zdolności empatycznych. Warsztaty skupiają się na uważnym czytaniu tekstów literackich i refleksji nad własnymi uczuciami i doświadczeniami. Ćwiczenia te mają wspierać odporność psychiczną lekarza, a także zapobiegać ich wypaleniu zawodowemu.

Krytycy medycyny narracyjnej zwracają jednak uwagę, że nie jest ona niczym odkrywczym. Według nich empatia, umiejętność rozmowy z pacjentem i wsłuchiwanie się w jego problemy stanowią pewne podstawowe umiejętności jakimi powinien odznaczać się dobry klinicysta i nie jest to bynajmniej zupełnie nowy koncept. Zwracają również uwagę na fakt, że obecnie czas, który jesteśmy w stanie poświęcić pacjentowi, jest mocno ograniczony. Bardzo trudno jest z pełnym zaangażowaniem poświęcić się historii pacjenta.

Medycyna narracyjna w praktyce klinicznej

Biorąc pod uwagę wszystkie te aspekty, należy zastanowić się, w jaki sposób w codziennej pracy klinicznej można korzystać z niewątpliwych zalet medycyny narracyjnej. Jej twórcy zalecają notowanie pewnych informacji o pacjencie, jednak nie tylko parametrów medycznych, ale tych dotyczących jego życia, codziennych problemów, czy zainteresowań, aby przy kolejnych wizytach zapytać go i porozmawiać na wybrane tematy. Wydaje się, że ta poświęcona pacjentowi chwila może wystarczyć, aby zbudować lepsze relacje między lekarzem, a pacjentem i stworzyć przestrzeń, w której pacjent będzie czuł się po prostu lepiej i bezpieczniej. Nie da się zaprzeczyć, że emocjonalne samopoczucie pacjenta (zwłaszcza w przypadku chorób przewlekłych i długotrwałej hospitalizacji) znacząco wpływa na jego stan ogólny.

Referencje: