Wyszukaj w publikacjach
Siddhartha Mukherjee to pisarz, którego nie trzeba przedstawiać. Autor popularnych książek Gen. Ukryta historia oraz Cesarz wszech chorób. Biografia raka tym razem pisze o prawach medycyny, rozważając, czy medycyna jest nauką.
Wiedza a praktyka
Już we wstępie autor zwraca uwagę, że studia medyczne i specjalizacja z onkologii nauczyły go wielu faktów - o biologii molekularnej, anatomii, farmakologii itd. - w toku nauki brakowało jednak informacji, jak te fakty wykorzystać w praktyce. Mukherjee rysuje granicę między wiedzą, która jest konkretna i pewna a mądrością kliniczną, będącą czymś niepewnym i abstrakcyjnym. Autor podkreśla dualizm zawodu lekarza - z jednej strony lekarze dysponują podręcznikową wiedzą, schematami i wytycznymi. Z drugiej jednak, bycie lekarzem to "sztuka" – sztuka dostosowania sztywnych zaleceń i wytycznych do konkretnego przypadku, sztuka decydowania o zdrowiu pacjenta.
W krótkiej książce sygnowanej logiem TED Books Mukherjee opowiada o trzech prawach rządzących medycyną, które odkrył podczas swojej kariery.
Prawa medycyny
W pierwszym autor dowodzi, że decyzje w procesie diagnostycznym opierają się na prawdopodobieństwie, np. interpretacja wyników badania musi opierać się na wcześniejszej wiedzy o pacjencie i prawdopodobieństwie trafności podejrzewanej przez nas diagnozy, gdyż możemy uzyskać fałszywe wyniki. Dowodzi tego na przykładzie pacjenta, cierpiącego z powodu zmęczania i utraty masy ciała. Podejrzewając nowotwór Mukherjee zleca wiele badań, w tym TK i kolonoskopię, które nie wyjaśniają stanu chorego. Dopiero spostrzeżenie, że pacjent może być uzależniony od heroiny prowadzi autora na właściwy szlak. Mukherjee zleca badania krwi, z których wynika, że przyczyną choroby jest HIV.
W części poświęconej drugiemu prawu Mukherjee rozważa, w jaki sposób elementy wymykające się ogólnie przyjętym zasadom, tj. przypadki, które odstają od normy, mogą przyczynić się do pogłębienia wiedzy o chorobach. Autor wskazuje na badania leków przeciwnowotworowych, z których większość nie odnosi sukcesu, jednak u niektórych pacjentów przynoszą niespodziewaną poprawę. Zazwyczaj wiąże się ona z konkretnym markerem nowotworowym. Badania takich markerów mogą znacząco poprawić leczenie pacjentów nowotworowych.
Trzecie prawo opisuje stronniczość w medycynie, którą próbuje się wyeliminować, np. prowadząc badania z podwójną ślepą próbą. Autor przekonuje, że nie jesteśmy w stanie zniwelować jej całkowicie, a jest to o tyle istotne, że na podstawie wyników badań podejmuje się decyzje terapeutyczne.
Mukherjee zwięźle i inteligentnie omawia sformułowane przez siebie prawa przytaczając przykłady z innych dziedzin nauki, nie tylko z medycyny. Prawa medycyny to książka filozoficzna, której przeczytanie zajmuje chwilę, ale w niewielkiej objętości Mukherjee zawiera dużo treści. Prawa medycyny pozwalają spojrzeć na medycynę z nieco innej perspektywy i dlatego warto tę książkę przeczytać.
Autorstwo
