Jakie są zasady wystawiania skierowania na fizjoterapię?

Wystawienie skierowania na fizjoterapię stanowi ważny element procesu rehabilitacji pacjenta/pacjentki. Właściwie przygotowany dokument nie tylko spełnia wymogi formalne, ale przede wszystkim zapewnia pacjentowi/pacjentce dostęp do odpowiednich świadczeń rehabilitacyjnych. W niniejszym artykule przedstawiamy szczegółowe informacje dotyczące prawidłowego wystawiania skierowań na fizjoterapię.

Poradnia rehabilitacyjna a pracownia fizjoterapii

Poradnia rehabilitacyjna jest miejscem pierwszego kontaktu pacjenta z lekarzem specjalistą rehabilitacji medycznej, który przeprowadza diagnostykę, określa cele terapeutyczne i planuje proces rehabilitacji, natomiast pracownia fizjoterapii stanowi punkt wykonawczy, gdzie fizjoterapeuci realizują zalecone zabiegi i prowadzą terapię zgodnie z ustalonym planem leczenia.

Uprawnienia do wystawienia skierowania

Zasady kierowania pacjentów na rehabilitację są złożone i uzależnione od miejsca realizacji świadczenia. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, skierowanie do poradni rehabilitacyjnej oraz na zabiegi fizjoterapeutyczne może wystawić każdy lekarz ubezpieczenia zdrowotnego, w tym lekarz podstawowej opieki zdrowotnej. Niemniej jednak, ustawa wymienia również specjalistów uprawnionych do wystawienia skierowania na fizjoterapię w warunkach ambulatoryjnych, domowych oraz na rehabilitację w ośrodku lub oddziale dziennym, a także rehabilitację stacjonarną.

Niezbędne elementy skierowania

Prawidłowo wystawione skierowanie musi zawierać komplet danych pacjenta/pacjentki, tj.:

• imię i nazwisko, 
• numer PESEL lub numer dokumentu tożsamości,
• aktualny adres zamieszkania,
• numer telefonu kontaktowego.

Kluczowym elementem skierowania jest rozpoznanie kliniczne. Powinno ono zawierać kod ICD-10 schorzenia głównego, szczegółowy opis problemu klinicznego oraz informacje o chorobach współistniejących. Istotne jest również uwzględnienie informacji o wcześniejszej rehabilitacji, jeśli taka miała miejsce. Skierowanie uzupełnia się także o kod resortowy charakteryzujący specjalność komórki organizacyjnej. Zgodnie z obowiązującą ustawą, skierowanie należy zarejestrować nie później niż 30 dni od daty jego wystawienia.

Należy jasno określić cel rehabilitacji, wskazując oczekiwane efekty terapeutyczne. Ważne jest również wymienienie ewentualnych przeciwwskazań do określonych zabiegów oraz dodatkowych zaleceń terapeutycznych. Do skierowania warto dołączyć wyniki badań diagnostycznych, w tym badań obrazowych i konsultacji specjalistycznych.

Lekarz wystawiający skierowanie na fizjoterapię nie jest zobowiązany do określania konkretnych zabiegów, które mają być wykonane. Wyjątek stanowią lekarze specjaliści w dziedzinie rehabilitacji (ogólnej, medycznej, w chorobach narządu ruchu), którzy mają możliwość (ale nie obowiązek) wskazania konkretnych zabiegów fizjoterapeutycznych w skierowaniu. W praktyce oznacza to, że planowanie i dobór odpowiednich zabiegów leży w gestii fizjoterapeuty, który na podstawie przeprowadzonej diagnostyki funkcjonalnej ustala indywidualny program terapii dla pacjenta. Jeśli jednak lekarz zdecyduje się na wskazanie konkretnych zabiegów w skierowaniu, fizjoterapeuta może dokonać ich modyfikacji wyłącznie po konsultacji z tym lekarzem i odnotowaniu tego faktu w dokumentacji medycznej.

Najczęstsze kody komórek oraz ich nazwy

Przeciwwskazania do fizjoterapii

Do przeciwwskazań bezwzględnych należą m.in.:

• choroby zakaźne układu oddechowego i skóry,
• poważne zaburzenia krzepnięcia,
• aktywne nowotwory złośliwe,
• świeże urazy, złamania i uszkodzenia stawów,
• zaawansowana osteoporoza,
• niewyrównane choroby układu krążenia.

Przeciwwskazania względne obejmują m.in.:

• wyrównane schorzenia układu oddechowego,
• zaburzenia metaboliczne,
• wczesne stany pooperacyjne (do 6 tygodni po zabiegu),
• niektóre zaburzenia psychiczne,
• ciążę.

Przeciwwskazania nie muszą dotyczyć wszystkich form fizjoterapii, stąd niezbędne jest porównanie możliwych korzyści z rehabilitacji z ryzykiem, jakie niesie ona dla konkretnego pacjenta. Sukces terapii zależy oceny stanu chorego, która obejmuje nie tylko analizę samego przeciwwskazania, lecz także ogólną kondycję pacjenta i jego motywację do działania.

Wskazówki dla lekarzy

Dla zapewnienia właściwego przebiegu procesu rehabilitacji należy prowadzić szczegółową dokumentację medyczną, zawierającą uzasadnienie wskazań do rehabilitacji. Warto zachować kopie wystawionych skierowań oraz prowadzenie rejestru numerów e-skierowań.

Szczególną uwagę należy zwrócić na komunikację z pacjentem – dokładnie wyjaśnić cel i plan rehabilitacji, poinformować o terminie ważności skierowania oraz wskazać placówki realizujące świadczenia rehabilitacyjne. Warto również zaplanować wizytę kontrolną i określić kryteria oceny efektywności prowadzonej terapii.

Błędy, które najczęściej prowadzą do odrzucenia skierowania na fizjoterapię:

• niekompletne dane – błędne dane pacjenta/pacjentki;
• nieokreślony cel skierowania – brak precyzyjnych wskazań może skutkować odrzuceniem skierowania;
• przekroczenie terminu rejestracji – poinformuj o konieczności zarejestrowania dokumentu w ciągu 30 dni.