Diagnozuj i lecz: pacjent z alergią sezonową

Sezonowy alergiczny nieżyt nosa (ANN) to jedna z najczęstszych chorób alergicznych w krajach rozwiniętych. Objawy, takie jak kichanie, wodnisty katar, świąd oczu i zatkany nos, mogą pogarszać jakość życia – wpływając na sen i koncentrację. Choć często bagatelizowany, ANN wymaga skutecznej, kompleksowej terapii. Właściwe rozpoznanie i preparat działający wielokierunkowo mogą istotnie poprawić komfort pacjenta w sezonie pylenia.

Opis przypadku

Wywiad

Pacjent, 31-letni mężczyzna, zgłosił się do gabinetu POZ z powodu nasilających się od kilku tygodni objawów sezonowego alergicznego nieżytu nosa. Dolegliwości występują corocznie od około 10 lat, głównie od kwietnia do czerwca, jednak w bieżącym sezonie pojawiły się wcześniej i są bardziej nasilone.

Zgłaszane objawy to: napadowe kichanie (szczególnie rano), wodnisty wyciek z nosa, świąd i łzawienie oczu, uczucie zatkanego nosa oraz pogorszenie jakości snu i koncentracji. Dolegliwości nasilają się w czasie przebywania na zewnątrz, zwłaszcza w dni słoneczne i wietrzne.

Dotychczas pacjent samodzielnie stosował doraźnie doustny lek przeciwhistaminowy dostępny bez recepty – cetyryzynę 10 mg, zwykle 1 raz dziennie w okresach występowania objawów. W ostatnich latach zauważył jednak stopniowy spadek skuteczności tego preparatu, mimo zachowania zalecanych dawek. Nigdy nie wykonywał testów alergicznych ani nie był konsultowany przez alergologa.

Nie zgłasza chorób przewlekłych ani nie stosuje leczenia przewlekłego. W wywiadzie rodzinnym: AZS (siostra), astma (ojciec).

Badanie fizykalne

W badaniu fizykalnym stan ogólny pacjenta oceniono jako dobry. Pacjent w pełnym kontakcie logicznym, wydolny krążeniowo i oddechowo. Chód i postawa prawidłowe, bez cech duszności spoczynkowej. Skóra czysta, bez zmian wysypkowych.

Stwierdzono następujące wartości parametrów życiowych:

• ciśnienie tętnicze: 124/76 mmHg,
• tętno: 70/minutę,
• saturacja krwi obwodowej: 98%,
• temperatura ciała: 36,6 °C.

W badaniu laryngologicznym:

• nos: błony śluzowe nosa blade, obrzęknięte, obecny wodnisty wyciek;
• gardło: bez cech stanu zapalnego;
• uszy: przewody słuchowe zewnętrzne obustronnie bez cech stanu zapalnego, woskowina przyściennie, bez zalegania, błony bębenkowe uwidocznione w całości, perłowoszare, z zachowanym refleksem świetlnym;
• spojówki: zaczerwienione.

Diagnoza i zastosowane leczenie

Na podstawie obrazu klinicznego, sezonowości występowania objawów oraz braku cech infekcji wirusowej lub bakteryjnej rozpoznano alergiczny nieżyt nosa sezonowy o umiarkowanym przebiegu.

Zalecenia niefarmakologiczne obejmowały: 

• unikanie ekspozycji na alergeny wziewne (w tym ograniczenie przebywania na zewnątrz w godzinach szczytowego pylenia, spacery po deszczu, zamykanie okien w czasie wietrznej pogody); 
• regularne monitorowanie stężenia pyłków w serwisach meteorologicznych;
• przemywanie twarzy i nosa po powrocie do domu;
• przemywanie oczu solą fizjologiczną po powrocie do domu;
• unikanie suszenia prania na zewnątrz w sezonie pylenia.

Wdrożono leczenie farmakologiczne o działaniu miejscowym

• Flutykazon propionian + azelastyna w postaci aerozolu (np. Allerduo) – 1 dawka do każdego otworu nosowego dwa razy dziennie: rano i wieczorem, regularnie, niezależnie od nasilenia objawów danego dnia.

Leczenie zaplanowano na cały okres pylenia, z możliwością kontynuacji w zależności od odpowiedzi klinicznej i tolerancji.

• Krople nawilżające do oczu (np. sztuczne łzy) – stosowane objawowo, w razie wystąpienia świądu, pieczenia lub łzawienia.

Zalecono kontrolę po około 2–3 tygodniach od rozpoczęcia terapii w celu oceny skuteczności leczenia i rozważenia ewentualnych modyfikacji. 

W ramach diagnostyki zaplanowano wykonanie panelu alergenów wziewnych (oznaczenie IgE swoistych w surowicy). Po uzyskaniu wyników badań rozważenie skierowania do poradni alergologicznej celem dalszej diagnostyki i ewentualnej kwalifikacji do immunoterapii swoistej.