Wyszukaj w publikacjach
DTwP – czy klasyczna szczepionka może zatrzymać epidemię krztuśca?

Krztusiec wraca i to ze zdwojoną siłą. W 2024 roku w Polsce odnotowano ponad 32 tysiące przypadków – to ponad 35-krotny wzrost względem roku poprzedniego. W takiej sytuacji naturalnie nasuwa się pytanie: czy czas ponownie spojrzeć na szczepionkę pełnokomórkową DTwP?
DTwP czy DTaP – co różni te szczepionki?
W praktyce lekarze i rodzice stają dziś przed wyborem pomiędzy dwoma rozwiązaniami. Każde z nich ma swoje atuty, ale także ograniczenia:
- szczepionka pełnokomórkowa (DTwP) – zawiera więcej antygenów, lepiej imituje naturalne zakażenie i zapewnia dłuższą ochronę, nawet przez 10–12 lat,
- szczepionka bezkomórkowa (DTaP) – uznawana za „łagodniejszą” w odbiorze, ale jej efekt utrzymuje się krócej, średnio około 5 lat.
Różnica w czasie działania to nie tylko kwestia statystyk – to realny wpływ na ryzyko zachorowania, a także na to, jak często trzeba podawać dawki przypominające. Która opcja faktycznie lepiej chroni pacjentów?
Co mówią rekomendacje ekspertów i WHO?
Coraz więcej autorytetów podkreśla, że przyszłość należy do strategii łączącej oba rozwiązania. Eksperci z USA wskazują, że najlepszym kompromisem jest schemat mieszany:
- dawki podstawowe – szczepionka pełnokomórkowa (DTwP);
- dawki przypominające – szczepionka bezkomórkowa (DTaP).
WHO również zajmuje stanowisko w tej sprawie. Organizacja odradza całkowite odejście od szczepionek pełnokomórkowych, ostrzegając, że może to skutkować m.in.:
- szybszym zanikiem odporności,
- większą transmisją krztuśca w populacji.
To podejście nie tylko równoważy skuteczność i bezpieczeństwo, ale także daje realną szansę na opanowanie narastającej epidemii.
Co to oznacza dla praktyki klinicznej?
W Polsce szczepionka pełnokomórkowa nadal znajduje się w kalendarzu szczepień, jednak w praktyce wielu lekarzy rekomenduje rodzicom płatną, bezkomórkową wersję.
Te i wiele innych kwestii porusza prof. dr hab. Agnieszka Szuster-Ciesielska, wirusolog i immunolog z UMCS w Lublinie, powołana przez Rzecznika Praw Pacjenta do zespołu ds. dezinformacji medycznej w przestrzeni publicznej, w nowym odcinku serii „5 minut o leku”.
Zobaczcie wideo i sprawdźcie, dlaczego szczepionka DTwP może znów odegrać kluczową rolę w ochronie najmłodszych pacjentów – i co to oznacza dla codziennej praktyki klinicznej.
Źródła
- Świerczek Z., Rodzaj stosowanej szczepionki przeciwko krztuścowi ma wpływ na liczbę zachorowań, https://politykazdrowotna.com/artykul/rodzaj-stosowanej-szczepionki-n1767035, wrzesień 2025
- Wilk M., Sybilski A., Szczepionki przeciwko krztuścowi są bezpieczne – medycyna oparta na faktach [w:] Pediatria po Dyplomie, Medical Tribune Polska, czerwiec 2025
- Sybilski A., Jeden krztusiec, dwie szczepionki [w:] Pediatria po Dyplomie, Medical Tribune Polska, grudzień 2024
- Szwejser-Zawislak, E., Wilk, M. M., Piszczek, P., Krawczyk, J., Wilczyńska, D., & Hozbor, D. (2022). Evaluation of whole-cell and acellular pertussis vaccines in the context of long-term herd immunity. Vaccines, 11(1), 1.
- da Silva Antunes, R., Babor, M., Carpenter, C., Khalil, N., Cortese, M., Mentzer, A. J., ... & Sette, A. (2018). Th1/Th17 polarization persists following whole-cell pertussis vaccination despite repeated acellular boosters. The Journal of clinical investigation, 128(9), 3853-3865.
- Saso, A., Kanteh, E., Jeffries, D., Okoye, M., Mohammed, N., Kumado, M., ... & Liu, X. (2025). The effect of pertussis vaccination in pregnancy on the immunogenicity of acellular or whole-cell pertussis vaccination in Gambian infants (GaPS): a single-centre, randomised, controlled, double-blind, phase 4 trial. The Lancet Infectious Diseases.
- World Health Organization, Pertussis vacinnes: WHO position paper -August 2015, Weekly Epidemiological Record, 2015,90 (35) 433-458
- Meldunki epidemiologiczne -NIZP PZH - PIB "meldunki o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakażeniach i zatruciach w Polsce, październik 2025