O zdrowiu seksualnym, ginekologii i aborcji w UK

Cześć, Nazywam się Kasia Leszczyńska.Swoją drogą.Kolejny odcinek.Moją dzisiejszą gościnią jest imuszę to zrobić po raz pierwszyw całym cyklu.Muszę się posłużyć kartką iprzeczytać.Lekarka, doktorka nauk medycznych, rezydentkaw trakcie specjalizacji z ginekologii ipołożnictwa w Szpitalu Uniwersyteckim wCambridge i badaczka i wykładowczyni naUniwersytecie w Cambridge.Działaczka, ekspertka Światowej Organizacji Zdrowiaw zakresie zdrowia reprodukcyjnego i odniedawna także prezeska Polskiego TowarzystwaZdrowia Seksualnego i Reprodukcyjnego Michalina Drejza.Cześć Michalina!Musiałam to zrobić z kartką.Cześć Kasiu.Nie zapamiętałabym.Znamy się i nie będziemytego ukrywać już chyba z dziesięćlat.No conajmniej.Całą Twoją drogę śledziłam odstudiów.Wszystko to, co robiłaś.Jest to niesamowite i trochęsobie o tym dzisiaj porozmawiamy, alezaczniemy z grubej rury takzwanej.Zaczęłaś specjalizację z ginekologii ipołożnictwa w Polsce, po czym wyjechałaśdo Wielkiej Brytanii.Dlaczego?

No to będziemy mówić onajbardziej formatywnym momencie w moim życiuchyba.No to od początku.Ja od początku interesowałamsię ginekologiem położnictwem.Jak zawsze wszyscy pytali.To najbardziej magiczne pytanie, któremoże dostać lekarz, czyli jaką specjalizacjęchcesz wykonywać?To u mnie zawsze tobyła ginekologia, położnictwo.Natomiast jak ja poszłam nastudia, to też rozkochałam się wzdrowiu globalnym.Ja pochodząc z małegomiasta, patrząc na Międzynarodowe Stowarzyszenie StudentówMedycyny i FMST, tam, gdziepoznałyśmy się zresztą.Z którego się znamy.To była dla mnie nowielka, wielkie drzwi, które otworzyły midużo możliwości.No i ja totalnie wpadłamdo tego stopnia, że zaczęłam byćw zarządzie międzynarodowym IFMSA.Ja zajmowałam się programami główniedotyczącymi, dotyczącymi zdrowia seksualnego, reprodukcyjnego ifaktycznie to zdrowie globalne gdzieś,gdzieś tam pokutowało mi cały czasz tyłu głowy i jachciałam bardziej się na tym znać.I jak ja skończyłamstudia, skończyłam staż w Polsce istwierdziłam, że nie wiem taknaprawdę, czy chcę kontynuować drogę kliniczną.Jak wszyscy mówili najaką specjalizację teraz idziesz?Co po stażu, to jawszystkim mówiłam, że ja idę nastudia do Londynu i wszyscysię głowili na jakie studia doLondynu?Gdzie ty w ogóle, coty wyprawiasz?Natomiast ja w związku ztym, że w mojej pracy wIFMSA też pracowałam dla ŚwiatowejOrganizacji Zdrowia, głównie jeżeli chodzi oantykoncepcję i aborcję, to chciałampo prostu robić dobrą naukę, nauczyćsię, jak to robić w

sposób dobry, żeby potem faktycznie kreowaćjakąś tam szeroko pojętą politykęzdrowotną.No i poszłam na studiado Londynu, na London School ofHygiene & Tropical Medicine itam w trakcie studiów zostałam zrekrutowanado Światowej Organizacji Zdrowia.Ja tam studiowałam epidemiologię, statystykęi tym też zajmowałam się wWHO w czasie tej mojejmisji konsultacyjnej.Zajmowałam się wtedy wytycznymi ds.Selfcare, czyli coś, co teżmi bardzo, bardzo, bardzo leży nasercu.No i ja tak wtym zdrowiu globalnym siedziałam przez dłuższyczas i stwierdziłam, że kurczebyłoby tak fantastycznie przenieść to wszystkodo Polski i te wszystkiemetody, których się nauczyłam i tebadania, które robiliśmy, żeby faktyczniezaczęło się dziać w Polsce.No i ja stwierdziłam, żedwudziestego piątego lutego dwa tysiące dwudziestegoroku, gdzie jeszcze nikt niewiedział, co się wydarzy w marcudwa tysiące dwudziestego roku wróciłamdo Polski i zaczęłam faktycznie specjalizacjęz położnictwa i ginekologii wPolsce.To był trudny czas, boto jest trochę, trochę tak, jakbyktoś z takiego wielkiego światachciał mnie wcisnąć do takiego pudełka,do którego ja nie pasuję.Mi nigdy ta taka klasycznadroga, czyli kończysz studia, bierzesz ślub,masz dzieci, budujesz dom wpodpoznańskim mieście W Skórzewie W Skórzewie,Suchym Lesie.To nigdy nie była mojadroga, więc musiałam sobie znaleźć swoją.I niestety faktycznie wracając doPolski to nie była moja droga.

No i faktycznie po półtoraroku wyjechałam z Polski i zaczęłamjuż w dwa tysiące dwudziestympierwszym, czyli ponad roku szkolenie specjalizacyjnew Wielkiej Brytanii właśnie.Jakbyś mogła opowiedzieć o tychróżnicach tego szkolenia specjalizacyjnego?Czym się różni to szkoleniez ginekologii i położnictwa w Polsce?Ja wiem, że to jesttemat bardzo szeroki.Jak wygląda z Twojej perspektywyto szkolenie specjalizacyjne w Wielkiej Brytanii?No więc tak, jeżeli chodzio Polskę, to szkolenie z położnictwai ginekologii trwa pięć lat.Szkolenie odbywa się wjednym miejscu, czyli tak naprawdę cały,cały ten okres pięciu latmożna spędzić w jednym szpitalu.Poza stażami zewnętrznymi, które wiemy,w jaki sposób czasem niestety sięodbywają.Po dwóch latach można zacząćprzyjmować w prywatnym gabinecie.No a ścieżka akademicka, którąja byłam zainteresowana, no odbywa siępo godzinach.Nikt nie daje ci specjalnegoczasu na przygotowywanie artykułów.Ty to robisz po nocach,po dyżurach, ewentualnie w ramach szkołydoktorskiej. Gdzie masz jakiś dedykowany czasna to.No natomiast to przywiązanie do

medycyny akademickiej jest trochę mniejsze, jeżelio to chodzi.Jeżeli chodzi o Wielką Brytanię,to, to jest siedmioletnie szkolenie.Ono dzieli się na tobasic, intermediate i advanced, czyli jakbypo drugim roku, jak przechodziszna to szkolenie intermediate, to, nomasz już jakąś tam odpowiedzialność.A ja na przykład zaczęłamto szkolenie właśnie na początku sierpniai zaczęłam zarządzać porodówką, czy,czy już przyjmować sama konsultacje naSOR-ach.Także no jest to, jestto jakby zupełnie inny model szkolenia.My też co roku wWielkiej Brytanii mamy taki panel złożonyze specjalistów z naszego regionu,który ocenia nasz progres.I to nie jest tylkoprocedury i to odhaczanie, odhaczanie faktycznierzeczy na liście do zrobienia,ale też jako całość.Czy masz jakieś doświadczenie wnauce, czy robieniu badań naukowych, robieniuaudytów czy szkoleniu studentów?Także to jest faktycznie takiecałościowe spojrzenie na ciebie w ciąguroku.No i na podstawie wynikówtego panelu ty po prostu nakolejne, na kolejny krok wskakujesz.Szkolenie wydaje się dłuższe, boto jest siedem lat.Natomiast ostatnie dwa lata tomoże być pod specjalizacja.I tak jak w Polsceteż można tą pod specjalizację czynad specjalizację odbywać, tak jakz medycyny płodowej czy z ginekologiionkologicznej.Tutaj można faktycznie ciekawsze modułyprzyjmować, na przykład edukację medyczną, jeżeliktoś jest zainteresowany czy abortioncare, czy zdrowie seksualne, reprodukcyjne takżefaktycznie jest trochę więcej opcji.Mnie najbardziej natomiast interesowała tadroga akademicka, bo ja teraz jestemtak zwanym Academic Clinical Fellow,czyli mam siedemdziesiąt pięć procent mojegoczasu etatu to jest klinika,czyli ja odbywam normalnie szkolenie specjalizacyjne,natomiast dwadzieścia pięć procent tojest nauka i ja tak naprawdęmogę robić, co tylko chcę.

To jest to, co naco dzień robisz w Cambridge?Tak jest.To jest właśnie ten stażpo doktorski.No bo ja doktorat skończyłamteż w Polsce.Natomiast ten staż po doktorskiwłaśnie realizuję w ramach tego programui tak naprawdę robię dwierzeczy naraz, ale mam na tospecjalnie dedykowany czas.No i tego właśnie wPolsce mi brakowało czegoś, co jeszczemożna porównać.To jest też ten fakt,że faktycznie po drugim roku specjalizacjimożna przyjmować w gabinecie prywatnym.Ja mam co do tegobardzo radykalne poglądy, bo nie wiem,czy- Chodzi Ci o to,że w Polsce można?Tak, tak, tak, że faktycznienie wiem, czy człowiek jest przygotowanydo tego, żeby przyjmować wprywatnym gabinecie, ale tu mówię, sąmoje prywatne poglądy na tentemat i faktycznie przygotowuję się jakby--ginekologia jest bardzo sprywatyzowana.No, mało się słyszy oprowadzeniu ciąży na NFZ.W Polsce raczej jest tow gabinecie prywatnym.Natomiast to, co mnie wNHS bardzo zauroczyło, to jest to,że wszyscy są bardzo dumni

z tego, że pracują w systemiepublicznym i faktycznie praca wsystemie prywatnym to jest trochę takaujma na honorze, że ach,nie potrafiłeś sobie znaleźć, znaleźć miejscaw publicznym systemie.I teraz, teraz, teraz musiszznaleźć sobie w prywatnym systemie.NHS to powiedzmy, to jestten system w Wielkiej Brytanii dlaosób, które nie wiedzą- Tyczęsto wspominasz i używasz takich słów,że ten system w Polscejest taki lekarsko-centryczny i patriarchalny.To są takie twoje słowa,które gdzieś zapadły mi w pamięci.Jakbyś mogła trochę to rozwinąć?

Jasne, jeżeli chodzi o ginekologięi położnictwo, to momenty, w którychmy jako lekarze, położnice iginekolodzy spotykamy się z pacjentką, tosą najintymniejsze momenty w życiu.Czas porodu czy infekcji intymnej.Samo badanie ginekologiczne jest bardzointymne.Dokładnie i my tak naprawdę,tak naprawdę wszystko, co robimy, powinnobyć nakierowane na pacjentkę.Czy ta pacjentka czuje sięwygodnie, czy jest jej okej, czyma jakąś doświadczenie traumy, któremoże też wpływać na jej doświadczenie.Natomiast faktycznie-- no i jeszcze,jeszcze wracając do tego, jak sięw ogóle podchodzi do tego,że ja teraz lekarz powiem tobie,jak, jak będziemy robić, niedaje się tej pacjentce żadnego wyboru.Tak naprawdę ja rzadko, rzadkofaktycznie, na przykład w sytuacji porodowejto jest-- będziemy nacinać krocze,a nie czy w twoim planieporodowym jest nacięcie krocza?Także to odwrócenie tego systemui faktycznie nakierowanie tego na pacjentkęzmienia diametralnie podejście, podejście dotwojego praktykowania medycyny.

O tym nacięciu krocza tomożemy powiedzieć, bo to rozmawiałyśmy pozakulisami.Możemy to zdradzić, że zdanych NFZ w 2022 roku okołoczterdzieści procent w Polsce miałonacięte krocze.To są trochę dane, któremyślę, że przerażają każdego, kto majakieś niewielkie pojęcie na tematginekologii.Znaczy ja myślę, że sądwie rzeczy, które są dość kontrowersyjne,jeżeli chodzi o położnictwo, czyliliczba cięć cesarskich i liczba nacięciakrocza.Nacięcie krocza to jest zabieg,który wykonuje się po coś.To jest zabieg medyczny.Więc jak zastanowimy się pragmatycznie,po co wykonuje się nacięcie krocza?No to zwiększa się przestrzeńdla rodzącej się główki.Tak?Pokutuje nadal, pokutuje nadal mit,że-że chroni też przed dodatkowymiurazami.No dlatego lepiej jest tonacięcie krocza zrobić.Natomiast wiemy i badania naten temat mówią, że tak niejest.Absolutnie!Nacięcie krocza jest często, często

no absolutnie wskazane, jeżeli istnieje stanzagrożenia życia, zdrowia płodu, nieprawidłowyzapis KTG i ten poród trzebaukończyć szybko, to absolutnie należyto zrobić.Natomiast to nie jest rutynowarzecz, którą trzeba robić przy każdymporodzie.I myślę, że to jestto, że nas się nie uczytakiego, takiej demedykalizacji tego położnictwa,że my tak naprawdę często gęstomusimy po prostu stać, obserwowaći na samym końcu po prostupomóc, niż, niż poprostu nacinać wszystkich i wszystko.I to często gęsto, bezznieczulenia miejscowego, co by było absolutniekarygodne w Wielkiej Brytanii.Natomiast, natomiast często robi sięto rutynowo.Duża część kolegów koleżanek mówi,że po prostu łatwiej się szyjewtedy to, co się nacięło,no, to też jest nieprawda.Duże też kontrowersje mówi to,że, że w Polsce mamy zbytduży odsetek cięć cesarskich.No ale jeżeli zastanowimy sięnad tym, że nie ma absolutniedostępu do znieczulenia zewnątrzoponowego ipacjentki po prostu życzą sobie,żeby je nie bolało, toja absolutnie się nie dziwię, żepacjentki chcą rodzić przez cięciecesarskie.To jest trochę-- w systemieWHOwskim to mówi się na takieinterwencje too much too soon,czyli taką medykalizację, kiedy jej niepotrzeba.No bo gdyby w Polscebył dostęp do znieczulenia zewnątrzoponowego, toja myślę, że ja myślę,że nie byłoby całej kombinatoryki zcięciem na życzenie i wskazaniazałatwiane gdzieś, no korytarzowo czy prywatnie.

Ja pracuję w kraju, wktórym cięcie na życzenie jest możliwei ja wierzę w to,że trzeba ufać kobietom i żeto kobiety mogą decydować otym, co się dzieje z ichciałem w tym najbardziej intymnymmomencie swojego życia.Przejdźmy teraz do tej Twojejjakby kolejnego obszaru działalności.Ty byłaś na misjach medycznych,byłaś z Polską Misją Medyczną naMadagaskarze, byłaś w Ugandzie, wKenii.Twoja praca dla WHO.Poświęcasz to wszystko temu rozwojowi,temu zdrowiu reprodukcyjnemu i seksualnemu.Skąd pomysł na to?Skąd czerpiesz na to wogóle energię?Bo to jest, jakby toz zewnątrz wygląda wszystko, jakby pasmosukcesów.Ja nie bez powodu wspomniałamna początku, że, że znamy siętak długo, bo obie doskonalewiemy, że to, co z zewnątrzwygląda jak pasmo sukcesów, tojest tak naprawdę Twoja bardzo ciężkapraca.I to jest praca takaza kulisami, która nie zawsze jestkolorowa, jest pełna przeszkód.To jest ta droga właśniepełna zakrętów.Jak byś mogła powiedzieć dlaczego?Skąd siła?Skąd pomysł?Ja chyba inaczej nie umiem.W sensie tak ja ostatniow moim życiu mam więcej momentówrefleksji niż, niż zwykle, bostwierdziłam, że może czas teraz, żebytrochę zwolnić.Natomiast ja mi, mi ta

klasyczna droga, która, która tak jestnam wpajana od samego początku,że Ty po prostu jako kobietamusisz mieć męża, dzieci, drzewo,syna i tam nie wiem, niewiem, domek na kredyt isamochód.To jest totalnie mnie tonie interesowało i to, co mnieinteresuje, to jest faktycznie zdrowiekobiet i prawa człowieka, które sąniestety w Polsce łamane.I myślę, że mnie jakotakiego rebela życiowego to bardzo motywuje.

Ja głęboko wierzę, że, żew Polsce jeszcze może być normalniew tym sensie i myjako lekarze lekarki mamy ogrom dozrobienia, żeby, żeby stawać zanaszymi pacjentkami, stawać za naszymi, zatymi ludźmi, którzy ufają nami składają swoje zdrowie w naszeręce.Ja, ja myślę, że myślę,że można zacząć to małymi krokami.Myślę, że ludzie przede wszystkimmuszą ze sobą rozmawiać.Stąd też pojawił się dużypomysł Polskiego Towarzystwa Zdrowia Seksualnego iReprodukcyjnego.My, ludzie, którzy znają sięnie od lat, czy z IFMSA,czy, czy, czy z innych,z innych miejsc Polski, którzy sąpo prostu, no mówiąc ładniezdenerwowani na obecną sytuację.I my po prostu stwierdziliśmy,że już koniec tego.No w tym, w tymkontekście, co ostatnio się działo iw tym kontekście, zmianyprawa aborcyjnego.

Ja myślę, że, że toteż jest duży sygnał dla lekarzy,lekarek, że my nie możemysiedzieć w prywatnych gabinetach, w wygodnychfotelach, tylko musimy po prostuzawalczyć o to, co jest ważnei co jest potrzebne.I my wierzymy właśnie zekipą z Polskiego Towarzystwa Zdrowia Seksualnegoi Reprodukcyjnego, do którego wszystkichzapraszam, że jest ważna edukacja medykóww tym zakresie, że zdrowieseksualne, reprodukcyjne to jest taka samadziedzina jak kardiologia i nefrologia,że to nie są heheszki iżarty po korytarzach, że ohohoi wszyscy wszyscy zaczerwienieni, tylko faktycznietaka sama, taka sama medycyna.Wierzymy, że mogą się odbywaćwysokiej jakości badania i- Badania naukowe.Tak jest i potem faktyczniekreowanie polityki zdrowotnej, bo jak ktośmówi, że medycyna nie jestpolityczna, to za każdym razem umieragdzieś panda.

No naprawdę tak myślę, że,że jeżeli ktoś jeszcze myśli, żemedycyna nie jest polityczna, to,to myślę, że, że myślę, żegrubo się myli.Ja w to głęboko wierzęi wierzę, że, że, że, żelekarze lekarki muszą być rzecznikamiw tym, w tym temacie, boto nie jest jakiś macoszytemat, ale, ale temat taki jakkażdy inny.I myślę, że to mnietrzyma, że, że, że tak, żejest ciężko i że terazjest po prostu taki moment, gdzie

faktycznie jest wa-ważne zwarcie szeregów,przegrupowanie, ale działanie w kierunku zapewnianiapraw człowieka, każdej kobiecie ikażdej osobie w Polsce, bo tojest łamane notorycznie.A my jako lekarze jesteśmy,jesteśmy zawodem zaufania społecznego. Więc musimy sięwłączać w takie dyskusje.Jeśli włączamy się w jakiekolwiekinne dyskusje na temat polityki, czylifinansowanie, finansowanie, nie wiemleczenia nowotworów czy zwiększanie limitów nauczelnie medyczne, to tak samomusimy się włączać w dialog,czy w ogóle w dyskursdotyczący zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego wPolsce.Także jeżeli pytasz, co mnietrzyma, to jest to .

Jesteś też autorką gigantycznego badaniao nazwie Polka 18.To było.To było badanie, które miałooceniać wiedzę i praktyki osiemnastolatków wPolsce.Udało Wam się zebrać dwatysiące siedemset odpowiedzi.To jest bardzo dużo jakna jakiekolwiek tego typu badanie.Jakbyś mogła więcej o tymopowiedzieć?No bo wyniki tego badaniasą troszkę, znaczy troszkę bardzo zatrważające.Jakbyś mogła właśnie opowiedzieć takieogólne wyniki, czy gdzieś je możnaznaleźć?Mhm.Dzięki.

Więc Polka 18, bo tojest mój temat pracy doktorskiej, więcja nie wiem, ja mogęo tym po prostu opowiadaćgodzinami.Mamy tylko jeden odcinek.Wiem .No więc tak.Polka 18, to jest badanieprzekrojowe, które tak jak powiedziałaś badałodwa tysiące siedemset osiemnastolatków wPolsce z różnych regionów, z sześciuwojewództw.I tak naprawdę celemtego badania było pokazanie, jak, eemjak i co polscy nastolatkowiewiedzą, co myślą i co robiąw zakresie zdrowia seksualnego, reprodukcyjnego,ale też jak łączy się, łącząsię te aspekty, jakłączą się te aspekty z innymidziedzinami zdrowia.To jest trochę tak, żemy w medycynie jesteśmy bardzo wyspecjalizowani,do tego stopnia, że niewiem, ortopedzi mają swoje towarzystwo barkui łokcia i nikt niepatrzy tak naprawdę na całość człowieka.Więc, więc my zzespołem zastanawialiśmy się, jak to jest,emm że nawet jeżeli chodzio osoby młode, które de factosą populacją zdrową, jedenproblem łączy się z drugim.Czyli to jest taki, takiproblem, co było pierwsze kura czyjajko?No i teraz, żeby opowiedziećo tym, o czym jest tobadanie, to przywołajmy standardową szesnastolatkę.Nazwijmy ją Zuzia.No i Zuzia ma szesnaścielat.Jest super uczennicą, madobre oceny w szkole.No ale co miesiącZuzia jak ma okres to bardzoją boli i musi brać

dużo leków przeciwbólowych.Czasami z tego powodunie może chodzić do szkoły.Ma PMS, obniża jej sięnastrój.No i tak naprawdęjak trafi do jakiegoś lekarza, toczęsto dostanie po prostu lekiprzeciwbólowe.Często gęsto poklepie sięją po ramieniu i mówi notak już Zuziu musi poprostu być.Jesteś kobietą, musi boleć.No i często, częstogęsto po prostu te dziewczynypo prostu są nabardzo ciężkich lekach przeciwbólowych.

Natomiast jak spojrzy się nato trochę dalej, jakby zrobi siękrok w tył i spojrzysię na Zuzię w całości, tomoże się okazać, że naprzykład Zuzia ma jakieś doświadczenie przemocyw przeszłości albo jakieś traumyw przeszłości, które mogły wpłynąć najej w ogóle całościowe zdrowie.Może mieć skłonności depresyjne czyzaburzenia odżywiania.I tak naprawdę często myjesteśmy na takim ciągu przyczynowo-skutkowym ijest ból — dajemy tabletkę,a rzadko zastanawiamy się, czyjest po prostu jakaś większaprzyczyna w tym wszystkim.No i my, my taknaprawdę, my tak naprawdę spojrzeliśmy nato-- chcieliśmy spojrzeć na to.Mieliśmy sześć elementów, na którepatrzyliśmy, czyli zdrowie seksualne, reprodukcyjne, zdrowiepsychiczne i medycynę stylu życia.I to środowisko, które, któresprzyja w rozwijaniu się zachowań zdrowotnych,czyli szkoła, relacje społeczne,edukacja i ekspozycja na przemoc.No i doszliśmy do wniosku,że osoby, które mają ekspozycję naprzemoc w swoim życiorysie, majązdecydowanie większe, wyższe negatywne predyktory zdrowiapsychicznego, czyli zachowania autoagresywne czy,czy, czy, czy, czy zachowania depresyjne.A jeszcze na przykład,jeżeli Zuzia identyfikowałaby się jako lesbijkaczy jako osoba biseksualna, tow ogóle winduje nam, nam towszystko, to wszystko jeszcze wgórę.Te negatywne, te negatywne predytory.

Także to jest takiebadanie przekrojowe, więc my nie patrzyliśmyna to, co było pierwszejajko czy kura, tylko jakie sąasocjacje między tymi, między tymizjawiskami.Więc na pewno kolejną częściąjest no jakieś badanie interwencyjne ifaktycznie patrzenie na to,jak, jak jedna, jak i jakkreować taką opiekę zdrowotną, którapatrzy na te wszystkie elementy, alerównież takie interwencyjne faktycznie, żebyzobaczyć co, co z czego wynika.Ja w ramach mojego stażupodoktorskiego w Cambridge skupiam się właśniena tym zdrowiu miesiączkowym iskupiam się na kreowaniu interdyscyplinarnegomodelu opieki nad taką Zuziąwłaśnie.Czyli jak taka Zuzia przyjdziedo Cambridge, do naszej poradni, toona również dostanie opiekę ze

strony osób zajmujących się chronicznym bólemmiednicy mniejszej, czyli takim PainManagement team, jak my to mówimy,czy konsultacje z zakresu zdrowiapsychicznego, ale też takiego zdrowia socjalnego.Ehm także, także dla mniejako generalisty patrzenie właśnie w tąstronę, czyli, czyli-Co wpływa nato zdrowie miesiączkowe na około tylkotego leczenia bólowego?To jest dla mnie, tojest dla mnie, dla mnie priorytet.Natomiast to badanie, ukazały sięna razie dwa artykuły.Pracujemy nad co najmniej jeszczeośmioma.To jest niewątpliwe źródło wiedzy.Także jeżeli ktoś ma jakiśpomysł albo chciałby z nami nawiązaćwspółpracę, to serdecznie zapraszamy.My chcemy zrobić takie badaniepo pięciu latach, patrząc, czycokolwiek się zmieniło.Natomiast no niewątpliwie duże źródłoinformacji, jeżeli chodzi o te asocjacjemiędzydyscyplinarne.

Zmienimy teraz temat, poruszymy tentrudny temat wydaje mi się, czylitemat aborcji.Wykonywałaś aborcję, wykonujesz aborcję, mówiszo tym otwarcie.Ja nawet sobie wypisałam takinagłówek artykułu, gdzie z jednego wywiadu,z jednego wywiadu z Tobą,gdzie było podpisane: lekarka, która wyjechałaz Polski i za granicą,wykonuje aborcje.Czyli taki chwytliwy nagłówek.To nawet nie wiedziałam tego.Tak było to- -podpisane.Czy mogłabyś wyjaśnić, jak taprocedura wygląda w Wielkiej Brytanii zperspektywy Twojej jako lekarki, aleteż z perspektywy pacjentek, które sąpod Twoją opieką?

Jasne, więc w WielkiejBrytanii aborcja też nie jest zdekryminalizowana.Czyli to znaczy, że sązapisy prawa, które mówią o tym,kiedy aborcji nie wolno wykonywać.Tak samo, jak w Polsce,ale w Wielkiej Brytanii ta granicai klauzule dostępności są inne.No i w UK możeszwykonać aborcję do dwudziestego czwartego tygodniai w UK dwudziesty czwartytydzień, a nie dwudziesty drugi takjak w Polsce, jest tągranicą przeżywalności płodu, o którym sięmówi.No i teraz przyjmijmy, że-żeprzychodzi do mnie pacjentka, która chcewykonać aborcję albo po prostunie jest w niechcianej ciąży iprzychodzi po konsultację.Może w ten sposób?No i moim zadaniem jako,jako lekarki, bo ze mną teżwspółpracują pielęgniarki, które mają takiesame kompetencje.Ehm, moim zadaniem jestwykonanie wywiadu medycznego.Ja nie dopytuję się oprzyczyny, dlaczego, po co i dlaczegojesteś w niechcianej ciąży ico się w ogóle wydarzyło.To w ogóle nie jestprzedmiotem mojego zainteresowania.Natomiast po prostu od Ado Zet pytam się, czy sąjakieś choroby współistniejące, czy coś,co powinnam wiedzieć.Ja też zawsze dopytuję sięo antykoncepcję, bo to jest teżczęsto bardzo oportunistyczny moment, kiedymożna się zapytać o.

A może pomyślałabyś, bo sątakie opcje też, żeby-żeby od razuna przykład założyć wkładkę domacicznąw momencie, w momencie terminacji ciąży.No i po takim wywiadziemy akurat, my akurat w szpitaluuniwersyteckim natomiast w UK możnarównież zwrócić się o-o pomoc w-wusunięciu niechcianej ciąży też doorganizacji pozarządowych.U nas wykonujemy USG.Natomiast ten ekran nigdy niejest skierowany na pacjentkę.My po prostu oceniamy wiekpłodu.Też nie włączamy Dopplera, żebypacjentka nie słyszała, nie słyszała tegobicia serca, bo to teżjest no ni-nie jest diagnostyczne wtym momencie dla nas.Natomiast jak ja ocenię wiekciąży, czy faktycznie jest poniżej dwudziestegoczwartego tygodnia, no to wtedyprzedstawiam jej możliwe opcje i teopcje są faktycznie no zgodneze standardem Światowej Organizacji Zdrowia.No i opcje są unas akurat trzy.

Jedna to jest metodachirurgiczna, na którą pacjentka może sięzdecydować.Metoda chirurgiczna polega na stosowaniupróżnociągu albo w znieczuleniu ogólnym, albow znieczuleniu miejscowym.Zabieg, sam zabieg trwa pięćdo dziesięciu minut.Niektóre pacjentki nie chcą byćprzytomne, kiedy to się wydarza, aniektóre po prostu chcą szybkostanąć na nogi, bo to mówięw znieczuleniu, w znieczuleniu lokalnymmożna zrobić to bardzo szybko.No i jest część, któradecyduje się na tą, na tąaborcję chirurgiczną.Natomiast gros pacjentek decyduje sięna metodę medyczną, czyli za pomocąmifepristonu i misoprostolu.W Polsce mifepriston nie jestdostępny, dlatego stosuje się tylko misoprostol.Natomiast w UK obydwa lekisą dostępne.No i tą aborcję możnawykonać albo w domu, albo unas na oddziale.Jest część pacjentek, która trochęnie wie, czego się spodziewać.Trochę boi się wielu rzeczy,więc dla tych pacjentek mamy takispecjalny jakby pokój dzienny, gdzieone rano przychodzą, dostają misoprostol.Już po mifepristonie, który trzebastosować dwadzieścia cztery godziny przed misoprostolemi one po prostu całyten proces przeżywają u nas wszpitalu.Natomiast jeżeli ktoś decyduje sięna aborcję domową, a ta byłabardzo popularna w czasach Covidai zresztą została jako jedna znajbardziej takich pożądanych metod aborcjiw Wielkiej Brytanii myślę, że wogóle na świecie, to faktyczniecały ten proces odbywa się wdomu i my jesteśmy nałączach, mamy taką specjalną linię.Jeżeli one potrzebują jakiejś pomocy,w tym, czy mają jakieś wątpliwości,

pytania, to my zawsze jesteśmy.Zawsze też informujemy oczywiście ojakichś skutkach ubocznych, bo, nie wiem,na przykład misoprostol może wywołaćbiegunki czy wymioty, czy też intensywnekrwawienie.Doradzamy, jakie leki przeciwbólowe wziąć.Czasami też przepisujemy leki przeciwwymiotne,ale wszystko to się odbywa wramach poradni.Także wszystko, jeżeli, jeżelipacjentki po prostu są w tejniechcianej ciąży, to wszystko sięodbywa w ramach poradni.Czasem przychodzą parę razy, czasemza pierwszym razem nie są zdecydowanejeszcze do tego wszystkiego. Natomiast absolutnienie kwestionuje się, nie kwestionuje sięjakby potrzeby, potrzeby terminacji ciąży.

W Polsce, żeby, żeby wogóle doszło do-do-do terminacji, musi zebraćkonsylium trzech specjalistów ginekologii ipołożnictwa.W UK to są dwóchlekarzy, którzy muszą się podpisać, żejakby przyjmują, że wszystko wydarzyłosię w ramach prawa.Ale to mogą być lekarzenawet bez specjalizacji.Także tak to wygląda.

Okej, poruszmy jeszcze na zakończenietemat Zuzi, o której mówiłaś szesnastoletniej.Nagrałaś takiego świetnego TedTalka, któregomożna znaleźć też w sieci, któregowłaśnie zatytułowałaś Do takiej szesnastoletniejdziewczyny.Poruszałaś tam temat właśnie zdrowiareprodukcyjnego i seksualnego, temat aborcji itemat w ogóle wyboru itej możliwości wyboru.No więc teraz zachęcamy oczywiściedo obejrzenia tego TedTalka Michaliny.Natomiast jakbyś mogła krótko podsumowaćwłaśnie taką wiadomość do takiej szesnastolatkiZuzi, która mieszka w Polsce.Czyli droga szesnastolatko mieszkająca wPolsce, chciałabym-- musisz wiedzieć, że...Ja nie będę zdradzaćhistorii, którą opowiadam w TedTalku, doktórego zapraszam .On trwa osiemnaście minut.Natomiast ja tego TedTalka stworzyłamw takim koncepcie, że ja bymchciała.Ja, jako Michalina z Gniezna,lat szesnaście, dobrze się ucząca.Myśląca, że jest właśnie tylkojedna jedyna droga.Żeby ona wiedziała, że sąteż inne drogi i że ciwszyscy, którzy mówią, że onajest za bardzo do przodu iże za bardzo zarozumiała iże za bardzo pewna siebie iże mężczyźni się jej boją,bo jest za silna.Tak też usłyszałam o sobie.To, żeby miała to wszystkogdzieś, bo koniec końców najważniejsze jestto, to co masz wsobie i to, co czujesz, żejest twoją drogą.Boże, to mogłaby być reklamatwojego podcastu.To, co wewnętrznie czujesz.Swoją drogą .Tak, bo ja myślę, że,że jest taki kompleks mało-małomiasteczkowości we

mnie gdzieś ja musiałam tomocno przepracować, że ja myślałam, żejest po prostu jedna jedynadroga.Cały czas do tego wracam,że-że Ty musisz spełnić jakieś warunki.I ja jak sobie-- szesnastoletniaja, gdybym ja sobie wyobrażała, jabyłam bardzo wierząca, chodząca dokościoła co-co-co niedzielę i jak jabym powiedziała mojej szesnastolatce, żebędziesz robić aborcję, to ja bymsię po prostu roześmiała wśmiech do rozpuku.Natomiast chciałabym, żeby ona wiedziała,że jest wybór i że-że są,są na świecie osoby, któreten wybór wspierają i mam nadzieję,że ich będzie coraz więcej.Bo wybór pojawia się wtedy,kiedy jest wiedza na jakiś temat.W Polsce szesnastolatkowie nie wiedząnic o seksie, bo nikt sięich nie uczy.Nie wiedzą nic o antykoncepcji.Albo-albo wiedzą to z zupełnieinnych źródeł.O aborcji wszyscy przebąkują pocichutku, bo to jest wyjątkowa sytuacja.I dla mnie ta hipokryzjajest czymś, pytałaś się, co mnienakręca?To jest właśnie to.

I ja bym chciała, żebyta szesnastolatka po prostu zrozumiała, żejeżeli pojawią się jakieś rzeczyna jej-na jej drodze, to onabędzie miała wszystkie narzędzia dotego, żeby ona tak posterowała tądrogą, żeby miała wszystkie pozytywnewarunki do tego, żeby żyć poprostu w swojej zgodzie samaze sobą.I żeby nikt jej niemówił, że nie może być chirurżką,bo baba chirurg to ani,ani baba, ani chirurg.To mamy taki odcinek podcastuna ten temat.Wiem, wiem, wiem, wiem ZKasią Burzyńską, kobiety chirurgi.Zapraszamy.Pozdrawiamy Kasię.Kasia też ze mną dzielnie,dzielnie sobie działamy, chociaż ona terazjuż wróciła do Polski też.

Natomiast, natomiast to jest to,że w tych momentach zwątpienia często,często jest ciężko, często jestciężko, żeby złapać-- jest takie ładneangielskie słowo agency, żeby miećtę swoją możliwość decydowania.Więc podsumowując mój długi wywód,myślę, że ta szesnastoletnia ja powinnausłyszeć właśnie to, że ludziebędą mówić różne rzeczy, a typo prostu musisz czuć to,co jest.To, co do Ciebie mówiTwoje wnętrze.A my jako dorośli czyjako lekarze lekarki, musimy po prostukreować taki świat dla tychmłodych ludzi, żeby oni tą-tą władczość,tą zdolność do podejmowania decyzjimieli.Ja w to głęboko wierzę,że to jest możliwe.Bardzo Ci dziękuję Michalina, zato, że jesteś tu z nami,za tę rozmowę.Dzięki bardzo.I do usłyszenia.Dzięki