Choroby odzwierzęce i pasożytnicze przewodu pokarmowego

Dzień dobry, witam państwa bardzoserdecznie.

Proszę państwa, ja otrzymałam niezwykletrudne zadanie, bo mam powiedzieć ochorobach odzwierzęcych, pasożytniczych przewodu pokarmowegow dwadzieścia minut.No, co jest praktycznie niemożliwe,wobec czego pozwoliłam sobie na wybraniekilku tych schorzeń, które uważam,że są najistotniejsze z naszej praktyki.Oczywiście pod kątem tej epidemiologii,z którą mamy do czynienia wwarunkach polskich, ale oczywiście uwzględniającrównież to, że nasi obywatele corazwięcej podróżują.

Proszę państwa, pierwsze pytanie, czychoroby pasożytnicze w ogóle istnieją?Czy są realnym problemem?Czy są, nazwijmy to, echemprzeszłości?

Oczywiście, proszę państwa, ci, którzynie dopytują, którzy wybierają specjalizację, nonazwijmy to, takie, przy którychmają jak najmniej kontaktu z pacjentem,którzy nie chcą, którzy nieznają tych chorób pasożytniczych, widzieć niebędą.

Ale jeżeli popatrzymy sobie nadane epidemiologiczne, chociażby tutaj na daneWHO, to zobaczcie Państwo, żejest to naprawdę przeogromny problem.Oczywiście problem przede wszystkim krajówrozwijających się.Według WHO na świecie mamytrzy i pół miliarda ludzi zarażonychpasożytami.W Europie mniej więcej tojest co trzecia osoba i naszczęście faktycznie trend jest malejący.Jeżeli chodzi o pasożyty, któreznajdują się w przewodzie pokarmowym, tojest mniej więcej dwadzieścia czteryprocent ludności świata.Także zobaczcie państwo, jednak onesą.

Gdybyśmy tak sobie randomowo wszystkichtestowali w kierunku pasożytów, no tomogłoby się okazać, że faktycznie

w naszych polskich warunkach również jestto dość spory problem.Na szczęście tego nie robimy,bo oczywiście wiedząc, że ktoś majakiś pasożyt, zaraz pojawiłaby siętaka skłonność do tego, żeby wszystkiete pasożyty leczyć.A to jest tak jakz innymi zakażeniami, czy to bakteryjnymi,wirusowymi.No mamy, proszę państwa, kontaktz tymi patogenami.One kolonizują nasz przewód pokarmowy,podobnie jak pasożyty.

Oczywiście główne zarażenia pasożytnicze tosą pierwotniakowe i robaczyce.I do nich będę sięzresztą odnosić.Zobaczcie Państwo, że problem choróbpasożytniczych to nie jest tylko to,że są jakieś, dają jakieśobjawy, mniej lub bardziej wyrażone, aleone też mogą prowadzić dośmierci.Te bardzo poważne powikłania dotyczątrzystu milionów przypadków na świecie iw grupie ryzyka są przedewszystkim małe dzieci i osoby zniedoborem odporności.

Też w kontekście podróżowania zbardzo małymi dziećmi, ja osobiście niejestem zwolennikiem, żeby jeździć zmałymi dziećmi do krajów tropikalnych, chybaże rzeczywiście mamy pewność, żebędziemy w stanie zapewnić temu dzieckuochronę.Również dotyczy osób z niedoboremodporności.

Najczęstsze infekcje pierwotniakowe jelit wkrajach rozwijających się to są, proszępaństwa trzy: Giardia lamblia, Entamoebahistolytica i Cryptosporidium.O nich będę troszkę więcejmówić.Jeżeli chodzi o Europę, mamybardzo mało niestety danych na tentemat.Z Polski jest, proszę państwa,jeszcze mniej.Nikt w zasadzie już tymichorobami pasożytniczymi aż tak się nieprzejmuje.

Szacuje się, że mniej więcejdziesięć procent to jest Blastocystis hominisi w zasadzie to sąsytuacje, które w większości przypadków niewymagają żadnego leczenia.Giardia lamblia to jest napoziomie około kilku procent i kryptosporidium,które jest problemem przede wszystkimpacjentów z niedoborem odporności.No, ja jako zakaźnik przedewszystkim widuję to u pacjentów zAIDS.

Zobaczcie Państwo dwa tysiące dwudziestydrugi rok, dwadzieścia siedem krajów UniiEuropejskiej, europejskiego obszaru zgłosiło siedemsettrzydzieści jeden przypadków bąblowicy i obąblowicę też musimy, proszę państwa,pamiętać, pomimo że w sumie tojest mało, ale to jestchoroba, która jest niezwykle podstępna iktóra również może doprowadzić dośmierci.

Jeżeli chodzi o polskie dane,znalazłam taką jedną pracę z OddziałuChorób Tropikalnych w latach 2015-18.Tam zbadano w sumie dwai pół tysiąca próbek pobranych odstu sześciu pacjentów.I proszę państwa, okazało się,że cztery procent z tych próbekbyło zakażonych pasożytami, które przebywająw przewodzie pokarmowym i połowa znich zgłaszała objawy.

Czyli tak naprawdę w bardzowielu przypadkach te dolegliwości w ogólenie będą występować.Zwykle jest tak, że tojest zarażenie, które właśnie bezobjawowo, słaboobjawowe, ustępuje samoistnie i ewentualnieprzez jakiś czas utrzymuje się nosicielstwoi z tym nic nierobimy.No chyba że są jakieśwzględy epidemiologiczne.I zobaczcie państwo, znowu Blastocystisnumer jeden.Pomimo że przecież to sąpacjenci, którzy przyjeżdżają z krajów tropikalnych,więc chyba jednak to Blastocystisraz, że występuje tam, ale teżw Polsce występuje dużo, więcbyć może to jest ich, nazwijmyto, taka flora fizjologiczna.

Entamoeba coli, Giardia intestinalis, Entamoeba

histolytica, czyli tak naprawdę cztery patogeny.

Przypominam proszę państwa o tym,że mamy obowiązek zgłaszania do PaństwowegoPowiatowego Inspektora Sanitarnego szeregu różnychschorzeń.Ja tutaj wyciągnęłam te, któredotyczą przewodu pokarmowego, ale oczywiście tunie są tylko pasożytnicze, aleto są różne choroby, w tymróżne inne odzwierzęce, też bakteryjne,wirusowe.Pamiętajmy o tym dlatego, żeza tym obowiązkiem raz, że idądane epidemiologiczne, które później sąniewiarygodne. Na twarzy oczywiście brak zgłoszenia możewiązać się z karą.

Zwracam uwagę na punkt drugi,czyli biegunki o etiologii infekcyjnej lubnieustalonej u dzieci do drugiegoroku życia.Czyli tak naprawdę wszystkie teprzypadki powinny być raportowane do sanepidu,a także podpunkt dwudziesty, czylizakażenia żołądkowo-jelitowe, zatrucia pokarmowe o etiologiiinfekcyjnej lub nieustalonej.

Zobaczcie Państwo, dużo takich przypadkówpowinniśmy oczywiście spróbować przynajmniej zdiagnozować, aleczęsto jest tak, że pacjentma objawy przemijające i tak naprawdęnawet nie opłaca się inwestowaćspecjalnie w cały proces diagnostyczny.Natomiast my mamy obowiązek zgłaszaćte przypadki.

Ja, proszę państwa, wyciągnęłam sobieto, co się da oczywiście zraportów PZH z 2024 roku.To, co jest zgłaszane, tojest między innymi lamblioza.No i to było ponad2000 przypadków.

Wydawać by się mogło, proszępaństwa, że będą dominować troszkę innewojewództwa.No ale nic bardziej mylnego.Okazuje się, że numerem jeden,jeżeli chodzi o zapadalność, jest województwomazowieckie.Oczywiście nie możemy tak patrzeć,że jak prawda, województwo tutaj związanez naszą stolicą, no topewnie tam jest, powinno być lepiej,dlatego że to jest przeogromnewojewództwo i tam będzie dużo obszarówzarówno wiejskich, jak i miejskich.

Wiadomo, że proszę państwa, mywielu chorób w miastach w ogólenie widzimy.Ja pracuję piętnaście lat jakozakaźnik i tak naprawdę choroby pasożytniczeoprócz pacjentów, którzy mają AIDSi tu w szczególności oczywiście tojest toxoplazma, to jest chociażbykryptosporidium, to widuję regularnie, natomiast bardzorzadko wydaje-- zdarza mi sięwidzieć u pacjenta inne choroby pasożytnicze.

Ostatnio miałam akurat na reumatologiipacjenta, który był w immunosupresji, uktórego w trakcie kolonoskopii zdiagnozowanoowsicę.Możecie sobie państwo wyobrazić, jakibył popłoch, jak się okazało, żepacjent leży na sali sześcioosobowej.Korzysta oczywiście z sali, ztoalety, do której dostęp ma jeszczesześciu kolejnych pacjentów.Także oczywiście była wielka panika.Pacjent stwierdził, że nie maszczególnie dolegliwości, ale z drugiej stronyz jakiegoś powodu kolonoskopię teżmiał.

Więc zdarza się, że różnechoroby, jak właśnie chociażby owsica, będądiagnozowane w trakcie badań endoskopowych.Czy tak samo na przykładzdarza się, że mamy pacjentów, którzysą pełnoobjawowi, a u którychrozpoznaje się zupełnie inne choroby, bonikt nie pomyśli o tym,że może być to też chorobapasożytnicza, więc mało się tegowiduje w miastach, zdecydowanie więcej sięwidzi raz, że w populacjidziecięcej, a dwa, że w ośrodkachmniejszych.

Jeżeli chodzi o inne pasożytykryptosporidioza, zobaczcie Państwo dziewięćdziesiąt cztery przypadkizgłoszone, bąblowica siedemdziesiąt trzy, włośnicatrzy przypadki.Także problem niszowy, ale włośnicazdecydowanie, jeżeli występuje to, to sąprzypadki takich epidemii włośnicy.

Jakie mamy źródła?Po pierwsze oczywiście to jestpokarm, to jest mięso, to sąryby, to są, to jestniedogotowane, niedopieczone mięso.Lubimy surowe mięso.Ja może osobiście nie jestemfanką, ale dużo osób lubi prawdajakiś tatar, carpaccio i tympodobne rzeczy, więc to jest oczywiściejedno ze źródeł.

Kolejne źródło to jest woda,woda zanieczyszczona.To oczywiście przede wszystkim sąkraje rozwijające się, ale nie tylko,bo zdarzają się również epidemieprawda, skażenia wody w krajach rozwiniętych.

Zwierzęta, no niestety, to comamy w tytule choroby odzwierzęce.Żyjąc blisko z naszymi pupilami,kotami, pieskami czy też innymi zwierzętamiteż jesteśmy narażeni na różnegorodzaju choroby pasożytnicze, brudne ręce.

Problem przede wszystkim małych dzieci.Ale nie tylko, proszę państwa,bo kiedyś sobie stałam pod toaletą,tak się akurat złożyło wkinie i obserwowałam, ile osób myjeręce po wyjściu z toalety.No powiem państwu, że nieprzekroczyło to dwudziestu procent.Także to nie jest problemtylko i wyłącznie dzieci, którym siętłumaczy umyj rączki, umyj rączki,a i tak w amoku natłokuróżnych zabaw tego nie zrobi.

Korzystanie oczywiście z toalety.No wiadoma rzecz.Proszę państwa, bo toalety różniewyglądają, a nawet jak wyglądają ładnie,to nie znaczy, że sączyste i w pełni bezpieczne.Także ta higiena w toaletachpublicznych jest szczególnie istotna, a takżeniekoniecznie publicznych, ale w miejscach,gdzie po prostu tych osób jestwięcej i nigdy nie wiemy,co kto ma w swoim przewodziepokarmowym.

Jeżeli chodzi o choroby pasożytnicze,główne objawy te, które dotyczą oczywiścieprzewodu pokarmowego, to jest biegunkai to jest ból brzucha.I w zasadzie z tymnajczęściej pacjenci do nas się będązgłaszać.To, co mówiłam pierwotniaki, prawda?To jest jedna z podstawowychgrup pasożytów, z którymi mamy doczynienia zarówno w naszych polskichwarunkach, jak i w przypadkach zawlekanych.

Te objawy oprócz tych, októrych mówiłam, czyli ból brzucha, biegunkapodstawowe, one będą zależały odtego, jakie jest miejsce bytowania pasożyta.Mamy chociażby takie pasożyty bardzonietypowe jak przywry.One mogą między innymi zpewnymi wyjątkami bytować w drogach żółciowych,pęcherzyku żółciowym, więc takie dolegliwościwtedy będą dominowały.Czy na przykład mamy takie,które będą bardziej dawały odczyn zestrony jelita, jak chociażby fasciolopsis,która bytuje przede wszystkim w dwunastnicy.Owsiki- jelito grube, schistosomy zkolei łożysko naczyniowe i to, cowiąże się z dopływem czyteż odpływem z naczyń, w którychone będą bytować.Takie będą objawy obserwowane itakie będą zgłaszane przez pacjenta.Ale oczywiście oprócz tych pierwotnych

objawów, które towarzyszą chorobom pasożytniczym, mamyteż objawy, czy też powikłaniaw zasadzie. Które będą wtórne do tegocałego procesu chorobowego, który siędzieje.Oczywiście to mogą być zaburzeniawchłaniania, to może być niedożywienie.No to oczywiście w zaawansowanychprzypadkach.Niedrożność mechaniczna to może byćzapalenie wyrostka robaczkowego.Czasami to jest w ogólepierwszy objaw choroby pasożytniczej, ale wiemy,że też nie tylko pasożytnicze,bo na przykład bakteryjne też takmogą się manifestować.Może być żółtaczka mechaniczna, możebyć w skrajnych przypadkach to, comoże spowodować Clonorchis sinensis —rak nawet dróg żółciowych.

Pierwszy pasożyt, o którym chciałabymtak troszkę więcej powiedzieć, to jestGiardia lamblia, czyli coś, zczym mamy proszę państwa, do czynieniana co dzień.To jest pasożyt, który jestjednym zdecydowanie z najczęściej występujących uludzi, ale nie tylko ludziesą rezerwuarem, dlatego, że są teżzwierzęta, więc tu faktycznie możebyć tak, że jest transmisja zwierzętadomowe albo zwierzęta dzikie.Na przykład bobry okazuje się,że mogą przenosić lamblię.Wskaźnik wykrywalności w krajach rozwijającychsię jest na poziomie dwadzieścia, trzydzieściprocent.To jest bardzo dużo.Czyli tam jest to bardzopowszechne zarażenie.Natomiast w krajach rozwiniętych zazwyczajto występuje ogniskami.Często oczywiście przedszkola, szkoły tosą takie miejsca, gdzie tych przypadkówjest dużo.

Zarażenie proszę państwa jest przezspożycie cyst.Wystarczy ich od dziesięciu dostu, także niewiele.Ale są oczywiście też takiepasożyty, gdzie wystarczy, że w ogólejedną cystę spożyjemy, a itak już może się rozwinąć choroba.Z kałem wydalane są zarównocysty, jak i trofozoity.Trofozoity— one rozwijają się wjelicie cienkim i powodują uszkodzenie tegojelita.Przede wszystkim niszczą rąbek szczoteczkowyenterocytów i mogą prowadzić do zanikukosmków.

Objawy typowe to jest biegunka,która w tej ostrej fazie jesttypowo biegunką wodnistą.Natomiast jeżeli mamy już dłużejtrwające zarażenie, to takim bardzo bympowiedziała książkowym, charakterystycznym objawem ifaktycznie obserwowanym w praktyce jest wystąpienietakiej tłuszczowej biegunki cuchnącej.Pacjenci zgłaszają bóle brzucha, wzdęcia,takie uczucie pełności.Jeżeli objawy też dłużej trwają,to może to się wiązać zutratą masy ciała.Też w przypadku dzieci częstojest tak, że jak są chorobypasożytnicze to one gorzej śpią,czasami są bardziej takie drażliwe.Różne takie niespecyficzne objawy mogątemu towarzyszyć, czy też na przykładzmęczone.

U około pięćdziesięciu procent przypadkóww ogóle nie ma żadnych objawów.Natomiast jeżeli mamy proszę państwana przykład ognisko, załóżmy w przedszkolui ktoś ma objawy, choćbyreszta nie miała, to tak naprawdęnajbezpieczniej będzie przeleczyć też teosoby z kontaktu, bo ryzyko jestduże i później niestety mamyproblem w tych ogniskach, że sąwtórne zarażenia.

Czynniki ryzyka w przypadku giardiozyto są niedobory odporności, przede wszystkimodporności humoralnej.I tu oczywiście może tobyć też taki niedobór, który jestwtórny do stosowanych leków.Leki, które hamują wydzielanie sokużołądkowego.Wiemy, że to jest, chociażbyczynnik ryzyka wystąpienia zakażenia Clostridioides difficile,

ale właśnie w chorobach pasożytniczychto też ma znaczenie.Jednak ten sok, to pHkwaśne sprawia, że w części przypadkówjest to barierą dla pasożytai sprawia, że nie dochodzi ostateczniedo zarażenia.A że coraz częściej teleki są stosowane, no to niestetypóźniej są z tego tytułuproblemy.

To co mówiłam Giardioza ostra,mamy silne bóle.Często jest tak, że tedolegliwości samoistnie ustępują i może byćteż ta giardioza przewlekła, chociażnawet i w ostrej proszę państwa,zdarzają się objawy biegunki tłuszczowej.I to, na co chciałabymzwrócić uwagę, że mogą być takienietypowe objawy, jak na przykładzmiany skórne.Zresztą wiemy, że w chorobachpasożytniczych te zmiany skórne mogą występować,ale też reaktywne zapalenie stawów.Jesteśmy przyzwyczajeni, że reaktywne zapaleniastawów to przede wszystkim są zakażeniaprzewodu pokarmowego, ale bakteryjne czyteż ewentualnie wirusowe, plus oczywiście chorobyprzenoszone drogą płciową.Ale proszę państwa, okazuje się,że faktycznie również pasożyty mogą powodowaćreaktywne zapalenie stawów i tenjest tego przykładem.

W diagnostyce, proszę państwa, najprostszadiagnostyka to jest test antygenowy.Te testy, w tej chwili,którymi dysponujemy, one mają bardzo wysokączułość i swoistość.Więc w zasadzie, jeżeli patrzećna koszt, efektywność, to u pacjentów,którzy oczywiście mają objawy kliniczne,w pierwszej kolejności sięgamy po tentest, ewentualnie PCR, który jestniezwykle czuły i to jest faktyczniew tej chwili raz, żedostęp do tych testów jest bardzofajny, też te testy PCRsą zwykle skierowane przeciwko bardzo wielupatogenom, więc możemy sobie, jakktoś na przykład przyjeżdża z jakiegośregionu, gdzie no jest ryzyko,że doznał jakiegoś zarażenia albo zakażenia,możemy sobie sięgnąć po takietesty, panele gastryczne tak zwane.Tam są nie tylko pasożyty,ale również są też chociażby wirusyi bakterie.Więc tutaj dostęp jest bardzofajny, ale te testy są faktyczniedość drogie.Testy immunoenzymatyczne ewentualnie, ale taknaprawdę one są bardzo kłopotliwe, dlatego,że stwierdzenie na przykład przeciwciało niczym nie świadczy z tegopowodu, że my nie jesteśmyw stanie stwierdzić, czy to jestaktywne, czy może to jestpo prostu gdzieś kiedyś przebyte.A że jest to bardzopowszechne zarażenie, no to mogłoby sięzdarzyć, że ktoś już wcześniejtego doświadczył.Badanie mikroskopowe kału nie jesttak naprawdę pierwsiorzutowe, ale-W Polsce myślę,że większość faktycznie z tegokorzysta.Ważne, żeby ten haubel jaknajszybciej poddany badaniu.Jest szansa wtedy, że nawetjakiegoś trofozoita zobaczymy, a przynajmniej cysty.

To co w leczeniu stosujemyto jest tydnidazol.To jest nitazoksanid, którego niemamy, a który tak naprawdę jestświetnym lekiem i bardzo chcielibyśmygo mieć, bo on proszę państwaeradykuje cysty i to jestnajwiększy problem, jeżeli chodzi o Polskę,bo my musimy na importdocelowy ściągać ten lek dla pacjenta.To nie jest kwestia kosztów,ja nie potrafię tego uzasadnić, dlaczegotak jest, ale mamy faktyczniez tym duży problem.W leczeniu drugiego rzutu jestmetronidazol, albendazol, mebendazol, paromomycyna znowu lek,

którego nie mamy, a znowuten, który byłby bardzo pożądany, boeradykuje również cysty w przypadkunawrotów.A to się niestety zdarzawcale nie tak rzadko, zwłaszcza jeżeliw środowisku cały czas pasożytjest.

Powinno się proszę państwa łączyćze sobą te leki.Czyli stosujemy to, co mamytylko po prostu w skojarzeniu.Wtedy ta skuteczność się zwiększa.

Proszę państwa, entameba histolytica tojest z kolei pasożyt, który mygo oczywiście w Polsce mamyzdecydowanie mniej.To są przypadki zawlekane.Natomiast to jest pasożyt, któryzobaczcie Państwo, powoduje ponad sto tysięcyzgonów rocznie.Także to jest pasożyt, któryjest niezwykle niebezpieczny, jeżeli nie jestleczony, a dojdzie do rozwojupowikłań, czyli do przekroczenia tej barieryjelitowej.Zobaczcie, wystarczy jedna cysta, żebymogła dojść do zarażenia.Tu akurat źródłem jest tylkoi wyłącznie człowiek, więc nie maniebezpieczeństwa, prawda?Nie mamy co obarczać naszychpiesków kotków o to, że doszłodo zarażenia od nich, bomy sami się zarażamy.Natomiast jest to niebezpieczne, bopo pierwsze powoduje zapalenie okrężnicy imoże imitować nieswoiste zapalenie jelita.Dlatego też, proszę państwa, niezwykleważne jest zebranie wywiadu z pacjentemodnośnie podróży zagranicznych.Gdzie był, co robił?Bo sama niestety też miałamtaką sytuację, gdzie opiniowałam w sprawieropnia amebowego, czyli powikłania tejchoroby pacjenta, który był żołnierzem zawodowym,wrócił z Afryki, miał objawybiegunki, biegunki z krwią.W pewnym momencie, w pewnymmomencie również pojawiła się niedokrwistość, byłybóle brzucha, miał wykonaną kolonoskopię,pobrane wyszczypki, które zresztą są złotymstandardem jeżeli chodzi o amebę,ale były źle pobrane i byłjakiś niespecyficzny proces zapalny.To zostało potraktowane jako nieswoistezapalenie jelita.Dostał leczenie immunosupresyjne, co niestetyostatecznie doprowadziło, przyczyniło się na pewnoprzynajmniej częściowo do rozwoju tegoropnia.Pęknięcie ropnia jest stanem bezpośredniegozagrożenia życia, natomiast te ropnie mogąpaństwa później też przerzutować doinnych narządów drogą krwi.Także bardzo niebezpieczna sytuacja.

I tu przykłady z literatury.To jest taki obraz typowyjelita no typowy, ale taki teżmoże być w innych chorobach.I proszę państwa, przykłady ropni,ropień wątroby.Tam jest też jednocześnie zapaleniejelita, takie bardzo masywne.Ropień, który się przebił przezskórę pacjenta, nieleczony oczywiście i ropniemózgu, które są bardzo niebezpiecznedla życia pacjenta.

Diagnostyka podobnie.Badanie mikroskopowe PCR tu akuratrównież sięgamy po przeciwciała Elisa.

Leki te same proszę państwaco mamy tydnidazol, metronidazol, ewentualnie nitazoksanid,który jest niedostępny.

Jeżeli chodzi o ropnie.Ropnie leczymy proszę państwa dłużejpo pierwsze, a po drugie zawszeje usuwamy również chirurgicznie.

Toksoplazma, proszę państwa, bardzo ważnachoroba, dlatego, że wiemy, że tenpasożyt toksoplazmoza, a pasożyt toksoplazma,pasożyt, który zaraża praktycznie wszystkie zwierzętastałocieplne.Więc tutaj faktycznie jest to

typowa choroba odzwierzęca.Ludzie między sobą się niezarażają, z jednym wyjątkiem w zasadziedwoma.Jeden to jest przez krewalbo w trakcie przeszczepienia, a drugiwyjątek to jest drogą matczynąwertykalną.Czyli jest ryzyko niestety wystąpieniatoksoplazmozy wrodzonej stanu bardzo, bardzo niebezpiecznego.

Proszę państwa, tych przypadków jestzdecydowanie mniej w Polsce naprawdę jestdużo większa dbałość o higienę,ale w dalszym ciągu niestety sięzdarzają.To, co jest bardzo ważne,żeby rzeczywiście mając kontakt w szczególnościz młodymi kotami, żeby dbaćo higienę, żeby sprzątać regularnie kuwety,robić to w rękawiczkach, prawda?I też odrobaczać swojego pupila.

Tu macie Państwo podane potencjalneźródła, dlatego, że tak się zwalawszystko na te zwierzęta, kotyw szczególności, ale tak naprawdę tonie jest numer jeden, jeżelichodzi o występowanie zarażenia, dlatego, żenajczęściej zarażamy się proszę państwa,drogą pokarmową, drogą pokarmową przez niedogotowanemięso, w szczególności mięso surowe,może być skontaminowana woda, warzywa, któresą niedomyte, a wyciągnięte naprzykład z ziemi, w której równieżte pasożyty były.Na przykład również niepasteryzowane mleko.To oczywiście nie w Polsce,ale są takie regiony świata.

Większość przypadków toksoplazmy jest bezobjawowa.Rozsiew jest drogą krwi, alerozsiew może być drogą krwi inaczyń chłonnych, wobec czego to,co najczęściej się będzie obserwować wpostaci objawowej, to jest poprostu zapalenie węzłów chłonnych, które jestsamoograniczające się, nie stanowi żadnegoniebezpieczeństwa.Ryzyko jest wtedy, jeżeli ktośma niedobór odporności, w szczególności AIDS.Wtedy też jest ryzyko.

Jeżeli ktoś już wcześniej byłzarażony reaktywacji i ryzyko jest wciąży.Dlatego proszę państwa, ja bardzozachęcam, żebyście państwo też namawiali kobiety,które planują ciążę, żeby oznaczyłysobie jeszcze przed ciążą serologię, dlatego,że okej, ginekolodzy oznaczają wciąży, ale robią to na przykładw dwunastym tygodniu i potemmamy niejednokrotnie bardzo duży problem, żebyrozstrzygnąć, jak przeciwciała są dodatnie,czy rzeczywiście do zarażenia doszło natyle dawno, że nie mażadnego ryzyka dla płodu.

Kryptosporidium proszę państwa, bardzo częste,bardzo duży problem i duża śmiertelnośćwśród dzieci, które, które żyjąw krajach rozwijających się.Tam niestety jest to chorobabardzo poważna.

Natomiast w przypadku osób immunokompetentnychtu nawet jeśli objawy pojawią się,czyli pojawi się biegunka wodnista,to jest to choroba samoograniczająca się.

Problem, czyli wyniszczająca biegunka upacjentów z niedoborem odporności.Znowu, jeżeli macie Państwo takiegopacjenta, ciężka biegunka wychodzi Wam kryptosporidium.Zawsze trzeba przetestować pacjenta wkierunku HIV.

Kilka słów na temat robaczyc.Na temat owsicy, która jestakurat chorobą wyłącznie ludzką.Czyli tu znowu nie maco wyrzucać kota albo psa, boktoś ma owsiki w domu,ale jest przebrzydła pod tym względem,że jest bardzo wysoka zaraźliwość.Strasznie ciężko się tego pozbyć,dlatego, że niestety rozsiew tego pasożytajest po całym środowisku iciężko jest później się tego pozbyć.

Pamiętajmy o tym, że owsicadroga może być też autoinwazja, możebyć retroinwazja, może być teżdroga inhalacyjna.Natomiast tu faktycznie. Pamiętajmy też otym, że to leczenie się powtarza.Jeżeli mamy przewlekłą owsicę, topo prostu trzeba regularnie, nawet przezkilka miesięcy, czasami pacjenta leczyć,jeżeli oczywiście jest ona objawowa idoskwierająca.

Tu przykład proszę państwa owsicy,która w wyniku właśnie takiego zapaleniadoszło proszę Państwa do wystąpieniazmian w obrębie okolicy krocza inawet znalazłam jeden opis przypadkuzgonu w przebiegu owsicy, gdzie doszłodo krwotoku jelitowego i zapaleniaotrzewnej.

Nie mam niestety czasu jużpowiedzieć o bąblowicy.Chciałam tylko zaznaczyć, żebyśmy pamiętali,że jeżeli mamy pacjenta, u któregow wątrobie pojawiają się jakieśtorbiele, jest jakaś dziwna duża torbielz jakimiś zwapnieniami, to wartoteż pomyśleć o tym, że możebyć bąblowica tudzież mamy licznedrobne torbiele, które wyglądają jak nowotwór,

a zwłaszcza jeżeli ktoś wwywiadzie ma mieszkanie w okolicy, gdziesą lasy, jedzenie jagód, kontaktz lisami, kontakt ze zwierzętami wogóle.Pamiętajmy, że też może byćbąblowica echinococcus multiokularis, która wygląda wzasadzie jak nowotwór, która możeteż dawać przerzuty do innych narządów,a można ją leczyć lekamiprzeciwwirusowymi, więc tutaj też musimy wiedzieć,że takie zarażenia występują.

Tu tylko jeszcze na koniec,proszę państwa, jeśli chodzi o diagnostykę,dwa słowa.Bada się zarówno ten kałrzadki, jak i gęsty.Ważne, że jeżeli pobiera siępróbkę kału, trzeba też pouczyć pacjentado badania mikroskopowego, żeby tonie było zanieczyszczone ani wodą, animoczem, żeby pacjent nie, niestosował jakichś środków zapierających wcześniej, aninajlepiej, żeby nie przyjmował żadnychśrodków przeciwpasożytniczych po to, żeby właśniezwiększyć czułość tego badania.

Jeszcze chciałam, proszę państwa, powiedziećo jednym bardzo ciekawym zjawisku, zktórym mam nadzieję, że niebędziecie Państwo mieć do czynienia, aleobawiam się, że niestety ryzykojest duże.Ja w swoim życiu jużtrochę takich pacjentów miałam, czyli pacjentówz zespołem Ekboma, którzy sąświęcie przekonani i to jest niestetyzespół urojeniowy, więc oni naprawdęw to wierzą, że mają robakiw swoim ciele.Jest taka odmiana tego, czylichoroba Morgellonów, gdzie przede wszystkim tojest manifestacja skórna, że człowiekma wrażenie, że pod skórą pełzająmu robaki, bo ekbom tosą robaki i owady, natomiast tutajstricte dotyczy to robaków ipokazują nam często w ranach różnych,że są jakieś włókna, któresą tak naprawdę włóknami z ubrań.Albo zabezpieczają nam.Tu macie Państwo zdjęcia różnychpróbek, z którymi pacjenci przychodzą dowodząc,że to są pasożyty.Choroba, która jest niezwykle trudnai tak naprawdę my nie jesteśmyw stanie żadnych racjonalnych argumentówużyć do pacjenta, aby go przekonać,nawet dowodząc w badaniach różnychlaboratoryjnych, czy to kału, czy teżserologicznych, że on nie mażadnej choroby pasożytniczej.Są świetnie do tego przygotowani.To są często inteligentne, wykształconeosoby i tu niestety tylko iwyłącznie leczenie przeciwpsychotyczne jest wstanie ich w tym opanować.Jeżeli chodzi o egboma możebyć pierwotny, a może być teżwtórny do innych schorzeń somatycznych.Ludzie niestety w przypadku tegozespołu mają skłonności do samouszkodzenia, dlatego,że oni robią wszystko, żebypozbyć się ze swojego ciała tychpasożytów, więc najczęściej będziemy widziećzmiany skórne, tak jak tutaj państwowidzicie, bo oni próbują jewydrapywać.Miałam kiedyś pacjentkę, która sobiejęzyk nożem drapała, która sobie międzyinnymi wszystkie rzęsy powyrywała, boona uważała, że tam są pasożyty.Mam pacjentkę, która się notorycznieczyści środkami przeciwpasożytniczymi, bo ona wie,że ona cały czas matam pasożyty.Raz jej coś wyszło, jakiśowsik i po prostu koniec.I to trwa.Niestety tylko i wyłącznie leczeniepsychiatryczne może pomóc.

No i chciałam też, proszępaństwa, przypomnieć, że pasożyty przewodu pokarmowegoprzenoszą się nie tylko drogąpokarmową, ale również drogą płciową.I takie ogniska też ostatniowystępują.Trzy najczęściej pasożyty to jestentameba, to jest giardia duodenalis ito jest cryptosporidium parvum.

I przepraszam za to tempoi przekroczenie czasu.Dziękuję bardzo za uwagę.