Czy każdy pacjent z bezobjawową bakteriurią wymaga leczenia antybiotykami?

Bezobjawowa bakteriuria zazwyczaj nie wymaga leczenia antybiotykami, z wyjątkiem kobiet w ciąży oraz pacjentów przed określonymi zabiegami urologicznymi.

Bezobjawowa bakteriuria: kiedy interwencja jest niezbędna?

Bezobjawowa bakteriuria (ASB, asymptomatic bacteriuria) to stan, w którym w moczu obecne są bakterie w ilości ≥10⁵ CFU/ml, ale nie występują objawy kliniczne zakażenia układu moczowego. W większości przypadków nie wymaga leczenia antybiotykami. Istnieją jednak sytuacje, w których interwencja jest konieczna.

Kiedy leczenie jest zalecane?

• Kobiety w ciąży: bezobjawowa bakteriuria w ciąży może prowadzić do powikłań, takich jak odmiedniczkowe zapalenie nerek, co stanowi zagrożenie dla matki i płodu. Dlatego zaleca się badania przesiewowe i leczenie antybiotykami w tej grupie pacjentek.
• Mężczyźni przed planowaną przezcewkową resekcją gruczołu krokowego (TURP): u tych pacjentów ASB zwiększa ryzyko infekcji pooperacyjnych. Zaleca się rozpoczęcie antybiotykoterapii wieczorem w przeddzień zabiegu, stosując antybiotyk zgodny z wynikiem posiewu, zwykle fluorochinolon, i kontynuowanie terapii tylko w przypadku pozostawienia cewnika w pęcherzu moczowym.
• Pacjenci przed zabiegami urologicznymi z ryzykiem krwawienia z błony śluzowej dróg moczowych: w takich przypadkach postępowanie jest analogiczne do tego u mężczyzn przed TURP. Leczenie przeciwbakteryjne należy rozpocząć wieczorem w przeddzień zabiegu, dostosowując antybiotyk do wyniku posiewu, i kontynuować tylko w razie pozostawienia cewnika w pęcherzu moczowym.

Kiedy leczenie nie jest wskazane?

W innych przypadkach, takich jak:

• osoby starsze: bezobjawowa bakteriuria jest powszechna w tej grupie i zazwyczaj nie prowadzi do powikłań;
• pacjenci z cukrzycą: brak dowodów na korzyści z leczenia bezobjawowej bakteriurii u tych pacjentów;
• osoby z cewnikami moczowymi: bezobjawowa bakteriuria jest częsta, a leczenie nie zmniejsza ryzyka objawowych zakażeń.

W tych grupach leczenie nie przynosi korzyści i może prowadzić do niepotrzebnej antybiotykoterapii, co zwiększa ryzyko rozwoju oporności na antybiotyki.

Kody ICD-10

Referencje

1. Interna Szczeklika. Podręcznik. Medycyna Praktyczna. Kraków, 2024.
2. Rekomendacje diagnostyki, terapii i profilaktyki zakażeń układu moczowego u dorosłych. Narodowy Program Ochrony Antybiotyków.