Kiedy powiększenie węzłów chłonnych u dziecka powinno zaniepokoić lekarza?

Powiększenie węzłów chłonnych (limfadenopatia) jest częstym zjawiskiem u dzieci, często wynikającym z reakcji immunologicznej na infekcje. U większości pacjentów jest to stan przejściowy i łagodny, jednak w niektórych przypadkach może wymagać dalszej diagnostyki.

Niepokojące cechy limfadenopatii:

1. Czas trwania i charakter powiększenia:
   • Powiększenie węzłów utrzymujące się powyżej 4-6 tygodni bez tendencji do zmniejszania się wymaga dalszej oceny​.
   • Szybki wzrost wielkości węzłów chłonnych powinien być szczególnie alarmujący​.
2. Lokalizacja:
   • Powiększenie węzłów nadobojczykowych i podobojczykowych często wiąże się z poważnymi schorzeniami, w tym chorobami nowotworowymi​.
   • Powiększenie węzłów chłonnych w wielu lokalizacjach jednocześnie również może sugerować proces nowotworowy. 
3. Konsystencja i ruchomość węzłów:
   • Węzły twarde, nieprzesuwalne, o nierównej powierzchni, w pakietach mogą sugerować proces nowotworowy​.
   • Zaczerwienienie, ból i obrzęk wokół powiększonych węzłów chłonnych może sugerować ich bakteryjne zakażenie.
   • Niepokoić powinny też węzły miękkie, rozmiękające, ropiejące, tworzące przetoki. 
4. Objawy towarzyszące:
   • Gorączka >7 dni, nocne poty, utrata masy ciała powyżej 10% w ciągu 6 miesięcy są objawami alarmowymi i mogą sugerować choroby nowotworowe, takie jak chłoniaki​.
   • Hepatosplenomegalia (powiększenie wątroby i śledziony) często towarzyszy limfadenopatii o podłożu hematologicznym​.
   • Wybroczyny, osłabienie, przewlekłe zmęczenie mogą sugerować białaczkę​

Postępowanie diagnostyczne

1. Wywiad i badanie fizykalne
   • Kluczowe jest ustalenie czasu trwania powiększenia, jego lokalizacji, bolesności oraz objawów towarzyszących​.
2. Badania laboratoryjne
   • Morfologia krwi z rozmazem, CRP, OB – pomocne w różnicowaniu infekcji od procesów nowotworowych​.
   • Badania serologiczne w kierunku infekcji (EBV, CMV, toksoplazmoza)​.
3. Badania obrazowe
   • USG węzłów chłonnych – ocena struktury węzłów (hipoechogeniczność oraz brak wnęki sugerują proces złośliwy)​.
   • RTG klatki piersiowej w przypadku powiększenia węzłów nadobojczykowych lub śródpiersiowych​.
4. Biopsja węzła chłonnego
   • Złoty standard w przypadku podejrzenia choroby nowotworowej – otwarta biopsja z badaniem histopatologicznym.

Bibliografia

1. Styczyński J. Limfadenopatia u dzieci i dorosłych: zasady postępowania diagnostycznego. Acta Haematologica Polonica, 2019;50(3):98-102​.
2. Friedmann AM. Diagnostyka i leczenie limfadenopatii u dzieci. Pediatria po Dyplomie, 2010;14(1):36-43​.