Wyszukaj w szybkich pytaniach
Czego można się spodziewać w badaniu fizykalnym pacjenta z niedodmą?
Niedodma, czyli bezpowietrzność pęcherzyków płucnych, prowadzi do zmniejszenia objętości zajętego obszaru płuca. W badaniu fizykalnym typowe są: jednostronne ograniczenie ruchomości klatki piersiowej, przytłumiony odgłos opukowy oraz osłabiony lub zniesiony szmer pęcherzykowy. Objawy mogą się różnić w zależności od mechanizmu niedodmy – resorpcyjnego (niedrożność oskrzela) lub uciskowego (np. wysięk opłucnowy).
Jakie mechanizmy prowadzą do niedodmy?
Do niedodmy może dojść:
- z ucisku – np. przez płyn lub powietrze w jamie opłucnej;
- z wchłonięcia – gdy oskrzele zostaje zablokowane, a powietrze zostaje wchłonięte z pęcherzyków (np. w raku płuca, zapaleniu, urazie).
Różnice te mają znaczenie w badaniu przedmiotowym – np. przesunięcie śródpiersia w stronę zmiany sugeruje niedodmę resorpcyjną.
Niedodma – co usłyszy i zobaczy lekarz?
Po stronie niedodmy:
- ruchy oddechowe są wyraźnie osłabione,
- odgłos opukowy jest przytłumiony,
- szmer pęcherzykowy ulega osłabieniu lub zanika,
- śródpiersie może ulec przemieszczeniu – w stronę zmiany przy resorpcji, przeciwnie przy dużym wysięku.
Cisza osłuchowa, szczególnie u pacjenta z dusznością i niesymetryczną klatką piersiową, powinna skłonić do pilnej diagnostyki obrazowej.
Kiedy podejrzewać niedodmę?
Objawy mogą być subtelne. O niedodmie należy pomyśleć m.in. u pacjentów:
- po operacjach jamy brzusznej lub klatki piersiowej;
- z kaszlem, dusznością, hipoksją;
- z nagłym pogorszeniem tolerancji wysiłku lub saturacji.
Podsumowanie
Fizykalne objawy niedodmy są stosunkowo charakterystyczne, ale łatwe do przeoczenia. Ukierunkowane badanie – z oceną toru oddechowego, opukiwaniem i osłuchiwaniem – może znacząco przyspieszyć diagnostykę i właściwe postępowanie.
Kody ICD-10
Choroby układu oddechowego
Referencje
- Gajewski, P., Szczeklik, A. (2024). Choroby wewnętrzne. Interna Szczeklika. Medycyna Praktyczna.
- Global Initiative for Chronic Obstructive Lung Disease (GOLD). (2025). Global strategy for the prevention, diagnosis and management of chronic obstructive pulmonary disease: 2025 report. https://goldcopd.org/2025-gold-report/
