Systemowy kryzys szpitali powiatowych pod lupą posłów

Ministerstwo Zdrowia przedstawiło plan działań wobec narastających problemów finansowych szpitali powiatowych. W odpowiedzi na interpelację poselską resort zapowiada domknięcie rozliczeń nadwykonań, zwiększenie środków dla NFZ oraz dalsze prace nad urealnieniem wycen i porządkowaniem ustawy płacowej.  

Ministerstwo Zdrowia odpowiedziało na interpelację poselską dotyczącą dramatycznej sytuacji finansowej szpitali powiatowych. Posłowie, powołując się na dane Związku Powiatów Polskich, alarmowali, że problem ma charakter systemowy i stanowi realne zagrożenie dla dostępności świadczeń, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach. W interpelacji przypomniano, że 82 proc. szpitali powiatowych notuje ujemny wynik operacyjny, a łączna strata przekroczyła 1,36 mld zł. Ponad połowa placówek posiada przeterminowane zobowiązania wymagalne, a 167 szpitali funkcjonuje przy płynności finansowej znacznie poniżej bezpiecznego poziomu. Spośród nich 124 szpitale znalazły się, według samorządowców, na granicy niewypłacalności. 

Jednym z kluczowych problemów, na które zwrócili uwagę autorzy interpelacji, jest brak terminowej zapłaty przez Narodowy Fundusz Zdrowia za świadczenia wykonane w drugim i trzecim kwartale 2025 roku. 

Posłowie zapytali resort, kiedy szpitale otrzymają należne środki. Oprócz tego zapytali o kwestie urealnienia wyceny procedur do rzeczywistych kosztów ponoszonych przez szpitale oraz o uporządkowanie tzw. ustawy podwyżkowej o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia.

Czy Ministerstwo Zdrowia pracuje nad określeniem wymaganych kwalifikacje personelu oraz czy MZ wskaże źródło finansowania podwyżek (najlepiej z budżetu państwa), tak aby środki przekazywane przez NFZ nie zostały pochłaniane prawie w całości na wynagrodzenia pracownicze? 

– pytają posłowie.

Resort zapowiada rozliczenie nadwykonań za 2025 rok

W odpowiedzi Ministerstwo Zdrowia przypomniało, że finansowanie świadczeń odbywa się zgodnie z obowiązującymi przepisami oraz warunkami umów zawieranych z NFZ. Resort podkreślił, że wysokość zobowiązań Funduszu nie może przekroczyć środków zaplanowanych w jego planie finansowym, a świadczenia są finansowane do poziomu określonego w planie rzeczowo-finansowym. Jednocześnie Ministerstwo zapewniło, że oddziały wojewódzkie NFZ prowadzą na bieżąco działania zmierzające do zmiany warunków finansowych umów, zarówno na wniosek świadczeniodawców, jak i z własnej inicjatywy w celu lepszego wykorzystania dostępnych środków, zwiększania wartości kontraktów oraz opłacania nadwykonań. Resort szczegółowo przedstawił również skalę dodatkowego zasilenia systemu.

W planie NFZ na 2025 r. pierwotna wysokość środków zapisana na koszty świadczeń opieki zdrowotnej NFZ wynosiła 183,6 mld zł, tj. była wyższa o 26,07 mld zł w porównaniu do pierwotnego planu finansowego NFZ na 2024 rok. Po zmianach w trakcie roku kwota ta wzrosła do blisko 200,9 mld zł. Dotacja podmiotowa z budżetu państwa, pierwotnie planowana na poziomie 18,35 mld zł, została zwiększona do ponad 31 mld zł. Dodatkowo do NFZ trafiły środki na fundusz zapasowy, w tym 1,58 mld zł przyznane decyzją ministra finansów oraz obligacje skarbowe o wartości 922 mln zł. Zaplanowana pierwotnie dotacja podmiotowa z budżetu państwa dla NFZ na 2025 r. wyniosła 18,35 mld zł (ponad dwukrotnie więcej niż zaplanowana pierwotnie na 2024 r.), natomiast dzięki decyzjom minister zdrowia oraz ministra finansów, środki te wynoszą aktualnie ponad 31 mld zł. Ponadto dzięki decyzji minister zdrowia do NFZ zostaną przekazane dodatkowe środki w wysokości 400 mln zł z przeznaczeniem na zwiększenie dotacji podmiotowej dla Narodowego Funduszu Zdrowia. Dzięki decyzji ministra finansów zostały przyznane środki finansowe dla NFZ w kwocie blisko 1,58 mld zł, przeznaczone na zwiększenie funduszu zapasowego NFZ 

– przekazał Tomasz Maciejewski, podsekretarz stanu.

Wiceminister dodał też, że aktualnie jest procedowana nowelizacja ustawy o Funduszu Medycznym, której celem jest m.in. zwiększenie limitu określonego na 2025 r. na finansowanie nadwykonań świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych osobom do ukończenia 18. roku życia. 

Kluczowa z punktu widzenia szpitali jest zapowiedź dotycząca rozliczeń zaległych świadczeń.

Narodowy Fundusz Zdrowia wskazał, że po otrzymaniu w listopadzie i grudniu 2025 r. dodatkowych środków z budżetu państwa planowane jest zakończenie rozliczenia nadwykonań w nielimitowanych zakresach świadczeń oraz nadwykonań leków w programach lekowych i chemioterapii za II kwartał 2025 r. w pozostałych oddziałach wojewódzkich NFZ, a także rozliczenie nadwykonań w nielimitowanych zakresach świadczeń oraz nadwykonań leków w programach lekowych i chemioterapii za III kwartał 2025 r. 

– podkreślił.

Resort o wycenach świadczeń: korekty prowadzone w ramach planu taryfikacji

W odpowiedzi na zarzut niedoszacowania procedur resort wskazał, że aktualizacja wycen odbywa się systematycznie w oparciu o plan taryfikacji Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. W analizach uwzględniane są m.in. wzrost kosztów pracy, w tym dane dotyczące wysokości wynagrodzeń poszczególnych grup zawodowych biorących udział w realizacji wycenianego świadczenia, inflacja. Ministerstwo zaznaczyło, że w ostatnich latach wyceny były wzmacniane szczególnie w obszarach istotnych dla szpitali I i II poziomu zabezpieczenia, czyli głównie placówek powiatowych. 

Wynagrodzenia w ochronie zdrowia przedmiotem dalszych negocjacji

Odnosząc się do problemów związanych z ustawą o minimalnych wynagrodzeniach w ochronie zdrowia, które, jak wskazywali posłowie, doprowadziły do tysięcy sporów sądowych, resort poinformował, że kwestie płacowe są obecnie jednym z głównych tematów dialogu społecznego w ramach Trójstronnego Zespołu do Spraw Ochrony Zdrowia.

Trwają prace nad propozycjami zmian w ustawie 

– dodał.