Lekarz pilnie poszukiwany! Na podstawie Barometru Zawodów 2024

Według najnowszej prognozy Barometru Zawodów, pracownicy medyczni znajdują się w czołówce listy zawodów deficytowych, a główną przyczyną tego stanu jest brak wystarczającej liczby chętnych do pracy. Jednak nawet rosnące zapotrzebowanie nie jest w stanie przekonać pracowników do rozpoczęcia lub kontynuowania kariery w tej dziedzinie. Czy praca w ochronie zdrowia jest nieatrakcyjna? Dlaczego? 

Czym jest Barometr Zawodów?

Barometr Zawodów jest roczną oceną stanu poszczególnych profesji. Dzieli on rynek pracy na trzy kategorie: 

• deficytowe, gdzie zapotrzebowanie na pracowników przewyższa dostępną liczbę kandydatów; 
• zrównoważone, gdzie liczba pracowników odpowiada zapotrzebowaniu pracodawców; 
• nadwyżkowe, gdzie liczba pracowników przewyższa ilość ofert pracy.

W całym kraju badanie prowadzone jest od 2015 roku.

Pracownicy medyczni na liście zawodów deficytowych

W 2024 roku na liście zawodów deficytowych znalazła się znaczna część zawodów medycznych: lekarze, pielęgniarki i położne, psycholodzy i psychoterapeuci oraz fizjoterapeuci [1]. Medyków brakuje we wszystkich województwach, łącznie z tymi, gdzie ogólnie jest mała ilość zawodów deficytowych (województwo łódzkie i podlaskie). Pracownicy ochrony zdrowia są też w czołówce zawodów deficytowych, biorąc pod uwagę liczbę powiatów: pielęgniarek i położnych brakuje w aż 336, a lekarzy w 315. To nie pierwszy raz, kiedy przedstawiciele zawodów medycznych znaleźli się w grupie zawodów deficytowych. Dlaczego tak się dzieje?

Medycyna nieatrakcyjna

Wyjątkowość, a zarazem trudność zawodów medycznych wynika z faktu, że są one związane nie tylko z kontaktem z drugim człowiekiem, ale też wymagają wielu lat nauki. Za koniecznością prezentowania szerokiego wachlarze kompetencji rzadko idzie natomiast adekwatne wynagrodzenie, szczególnie w przypadku osób dopiero rozpoczynających pracę w zawodzie medycznym. Niedobory personelu, ogromna ilość pracy prowadząca do nadgodzin i duża rotacja wykwalifikowanych pracowników to tylko część problemu. Do tego dochodzi słaby dostęp do możliwości ustawicznego rozwoju zawodowego, brak perspektyw kariery i brak możliwości szkolenia. Według raportu Branżowego Bilansu Kapitału Ludzkiego, 84% położnych, 65% fizjoterapeutów i 67% analityków medycznych nie uczestniczyło w żadnej formie kształcenia w miejscu pracy [2]. 

Problemem jest też złe zarządzanie oraz brak planowania strategicznego. Nie wszyscy menedżerowie pracujący w szpitalach rozumieją specyfikę pracy w medycynie i kompleksowy problem braku kadr. Tymczasem aż 15% klinik i szpitali w Polsce chce zwiększyć zatrudnienie w najbliższym czasie [2]. Nie będzie to łatwe.

Jak znaleźć pracowników?

Nie ma prostej recepty na uatrakcyjnienie pracy w zawodach medycznych. Na pewno zwiększenie stawek może po części rozwiązać problem niedoboru kadr, ale nie jest to wystarczające. W mojej opinii uatrakcyjnienie pracy w zawodach medycznych musi równać się polepszeniu warunków pracy. Oczywiście są elementy systemu, których nie można zmienić, tj. dyżury czy praca zmianowa, oraz fakt, że trudno jest z góry przewidzieć obłożenie pracą. Z drugiej strony, każdy pracownik powinien mieć możliwość nieprzekraczania liczby godzin w tygodniu objętej umową i nie być obarczony problemami wynikającymi z niedoboru personelu. Tymi kwestiami powinny zająć się osoby zarządzające placówką i to one powinny być odpowiedzialne za zapewnienie odpowiedniej ilości pracowników lub, w razie braku tej możliwości, za reorganizację pracy. 

Drugim elementem, który wymaga zmiany, jest inwestycja w rozwój pracownika. Zważywszy na to, że warunki pracy w innych branżach uległy poprawie i często na szkolenie pracowników, nie tylko specjalistyczne, ale też z zarządzania czy z umiejętności miękkich, planowany jest specjalny budżet. Podobnie też powinno wyglądać w medycynie, gdzie kluczowy jest nie tylko sprzęt czy remont szpitali, ale przede wszystkim zadowolony pracownik branży medycznej.

Czy przewidywania Barometru zachęcą do pracy w zawodach medycznych? Niekoniecznie. Tylko rozwiązania systemowe sprawią że zawody medyczne mają szansę za kilka lat zniknąć z listy zawodów deficytowych.