Spis treści

28.04.2025

Jakie są wskazania do biopsji wątroby?

100%

Mimo dynamicznego rozwoju nowoczesnych metod nieinwazyjnych, biopsja wątroby pozostaje złotym standardem diagnostycznym w hepatologii,. Choć w ostatnich latach coraz częściej korzysta się z elastografii oraz markerów włóknienia, w tym enhanced liver fibrosis test (ELF), to w wielu sytuacjach jedynie badanie histopatologiczne pozwala na podjęcie właściwych decyzji terapeutycznych.

Główne wskazania do biopsji wątroby

Diagnostyka różnicowa chorób wątroby

Biopsja wątroby jest niezbędna do diagnozowania różnych chorób wątroby, gdy badania serologiczne i obrazowe nie dają jednoznacznych wyników. Kluczowe znaczenie ma w diagnostyce:

autoimmunologicznego zapalenia wątroby (AIH),
niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD),
uszkodzenia wątroby wywołanego lekami (DILI),
przewlekłego zapalenia wątroby.

Jest szczególnie przydatna w różnicowaniu nakładających się schorzeń, zwłaszcza w przypadku współwystępowania AIH i NAFLD.

Uszkodzenie wątroby wywołane lekami

W diagnostyce uszkodzenia wątroby wywołanego lekami (DILI) biopsja jest szczególnie istotna w przypadkach niejednoznacznych klinicznie oraz gdy wynik algorytmu Roussel Uclaf Causality Assessment Method (RUCAM) jest nierozstrzygający. Badanie histopatologiczne pozwala ocenić charakterystyczny wzorzec uszkodzenia wątroby i wykluczyć inne potencjalne przyczyny dysfunkcji narządu.

Ocena zaawansowania włóknienia

U pacjentów z przewlekłymi chorobami wątroby, w szczególności z NAFLD oraz niealkoholowym stłuszczeniowym zapaleniem wątroby (NASH), biopsja pozwala określić:

stopień włóknienia według skali METAVIR,
aktywność zapalną,
nasilenie stłuszczenia,
obecność innych zmian histopatologicznych.

W dobie nowoczesnych metod nieinwazyjnych biopsję wykonuje się głównie w przypadkach, gdy wyniki elastografii, wskaźnika Fibrosis-4 (FIB-4) lub testu ELF są niejednoznaczne lub sprzeczne.

Kalkulator

Wskaźnik FIB-4

Przewlekłe nieprawidłowości biochemiczne

Biopsja jest wskazana, gdy nieprawidłowe aktywności enzymów wątrobowych utrzymują się powyżej 6 miesięcy i nie udaje się ustalić jednoznacznej przyczyny w standardowej diagnostyce. Jest to szczególnie istotne w przypadkach rozbieżności między obrazem klinicznym a wynikami badań nieinwazyjnych.

Ostra niewydolność wątroby

W przypadku ostrej niewydolności wątroby (acute liver failure, ALF) biopsja odgrywa kluczową rolę w:

ustaleniu etiologii niewydolności,
ocenie rokowania,
kwalifikacji do pilnego przeszczepienia wątroby.

Szczególnie istotna jest w przypadku podejrzenia AIH, chorób naciekowych lub nowotworów. Decyzja o wykonaniu biopsji musi uwzględniać ryzyko krwawienia związane z koagulopatią.

Ocena zmian ogniskowych w wątrobie

W diagnostyce guzów wątroby biopsja jest kluczowa, gdy:

obraz radiologiczny nie spełnia jednoznacznych kryteriów diagnostycznych,
istnieje podejrzenie transformacji nowotworowej w marskiej wątrobie,
występują przerzuty o nieznanym punkcie wyjścia.

W przypadku marskości i podejrzenia raka wątrobowokomórkowego (hepatocellular carcinoma, HCC), diagnostyka opiera się przede wszystkim na kryteriach obrazowych (liver imaging reporting and data system, LI-RADS, rezonans magnetyczny z kontrastem).

Choroby układowe

W schorzeniach takich jak amyloidoza, sarkoidoza czy choroby spichrzeniowe, biopsja umożliwia:

ocenę stopnia zajęcia miąższu wątroby,
monitorowanie progresji choroby,
ocenę skuteczności leczenia.

Techniki wykonywania biopsji wątroby

Obecnie stosowane metody pobrania materiału to:

biopsja przezskórna pod kontrolą ultrasonograficzną (metoda preferowana),
biopsja celowana zmian ogniskowych,
biopsja przeznaczyniowa (transjugularna) – szczególnie u pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia,
biopsja laparoskopowa.

Powikłania biopsji wątroby

Do najistotniejszych powikłań należą:

krwawienie (0,3-0,6% przypadków),
ból (występuje u około 30% pacjentów),
perforacja narządów sąsiednich (bardzo rzadko),
rozsiew nowotworu przy biopsji zmian złośliwych (ryzyko minimalne).

hepatologia

Źródła

Rockey, D. C., Caldwell, S. H., Goodman, Z. D., Nelson, R. C., & Smith, A. D. (2008). Liver biopsy. Hepatology, 49(3), 1017–1044. https://doi.org/10.1002/hep.22742
Ahmad, J., Barnhart, H. X., Bonacini, M., Ghabril, M., Hayashi, P. H., Odin, J. A., Rockey, D. C., Rossi, S., Serrano, J., Tillmann, H. L., Kleiner, D. E., & Drug-Induced Liver Injury Network (2022). Value of liver biopsy in the diagnosis of drug-induced liver injury. Journal of hepatology, 76(5), 1070–1078. https://doi.org/10.1016/j.jhep.2021.12.043
Chalasani, N., Younossi, Z., Lavine, J. E., Diehl, A. M., Brunt, E. M., Cusi, K., Charlton, M., Sanyal, A. J., American Gastroenterological Association, American Association for the Study of Liver Diseases, & American College of Gastroenterology (2012). The diagnosis and management of non-alcoholic fatty liver disease: practice guideline by the American Gastroenterological Association, American Association for the Study of Liver Diseases, and American College of Gastroenterology. Gastroenterology, 142(7), 1592–1609. https://doi.org/10.1053/j.gastro.2012.04.001
Chalasani, N. P., Maddur, H., Russo, M. W., Wong, R. J., Reddy, K. R., & Practice Parameters Committee of the American College of Gastroenterology (2021). ACG Clinical Guideline: Diagnosis and Management of Idiosyncratic Drug-Induced Liver Injury. The American journal of gastroenterology, 116(5), 878–898. https://doi.org/10.14309/ajg.0000000000001259
Shingina, A., Mukhtar, N., Wakim-Fleming, J., Alqahtani, S., Wong, R. J., Limketkai, B. N., Larson, A. M., & Grant, L. (2023). Acute Liver Failure Guidelines. The American journal of gastroenterology, 118(7), 1128–1153. https://doi.org/10.14309/ajg.0000000000002340
Benson, A. B., D'Angelica, M. I., Abbott, D. E., Anaya, D. A., Anders, R., Are, C., Bachini, M., Borad, M., Brown, D., Burgoyne, A., Chahal, P., Chang, D. T., Cloyd, J., Covey, A. M., Glazer, E. S., Goyal, L., Hawkins, W. G., Iyer, R., Jacob, R., Kelley, R. K., … Darlow, S. D. (2021). Hepatobiliary Cancers, Version 2.2021, NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology. Journal of the National Comprehensive Cancer Network : JNCCN, 19(5), 541–565. https://doi.org/10.6004/jnccn.2021.0022