Idzie nowe – psychiatryczne zmiany w ICD-11. Zaburzenia nastroju

Mimo upływu kolejnych miesięcy bieżącego roku, w codziennej pracy wciąż używamy 10. wersji Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób, która, według oficjalnych zapowiedzi, wkrótce ma odejść do lamusa. Zastąpi ją nowa, zaktualizowana edycja w jedenastej odsłonie. Dotychczas przyglądaliśmy się zmianom w zakresie kodowania rozpoznań z grupy zaburzeń osobowości, psychotycznych, lękowych, a także związanych ze stresem. Tym razem na tapet bierzemy jedną z częstszych diagnoz, zarówno w gabinetach specjalistycznych, jak i tych POZ-etowych – zaburzenia nastroju.

Ze względu na brak oficjalnego, polskiego tłumaczenia ICD-11 w artykule przywoływane są tłumaczenia nazw rozdziałów oraz rozpoznań tożsame z tymi, którymi posłużono się w materiałach źródłowych, dostępnych w referencjach. 

Zmiany, restrukturyzacja i nowe spojrzenie – po raz wtóry

Klasyfikacja ICD-11 w rozdziałach poświęconych wymienionym wyżej zaburzeniom podąża ścieżką analogiczną do tych, które można było obserwować w przypadku innych zaburzeń kodowanych “po staremu” z literą F na przedzie, a więc w kierunku bardziej opisowych rozpoznań, tym samym szerszych, z możliwością doboru specyfikatorów – a wszystko to, by pełniej zaprezentować rozpoznanie, możliwie najbliżej obrazu klinicznego. Stąd też nie powinny dziwić kody bardziej skomplikowane aniżeli te, z jakimi mieliśmy styczność w ICD-10. 

Zaburzenia nastroju – już nie afektywne

Ta, może się wydawać kosmetyczna zmiana w nomenklaturze, jest pierwszą, jaka rzuca się w oczy w nowym rozdziale, obejmującym rozpoznania 6A60-6A8Z, które dotychczas opisywano kodami F30-F39 [1] i prezentującym się następująco:

(na podstawie ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics. https://icd.who.int/browse/2024-01/mms/en#76398729 [2])

Ponadto, wprowadzono kategorię specyfikatorów danego epizodu [3], w sposób zbliżony do nowego sposobu kodowania epizodu schizofrenii czy zaburzeń osobowości:

(na podstawie ICD-11 for Mortality and Morbidity Statistics. https://icd.who.int/browse/2024-01/mms/en#76398729 [ostatni dostęp: 03.06.2024] [2])

Warto pamiętać, że specyfikatory to kody dodatkowe, czyli mogą być użyte wyłącznie w zestawieniu z kodem głównym. Ponadto, będzie należało określić ciężkość epizodu, jego nawrotowość oraz obecność objawów psychotycznych, a także dominowanie objawów maniakalnych, hipomaniakalny bądź depresyjnych (w przypadku choroby dwubiegunowej) – analogicznie jak w ICD-10 [2].

Podobnie jak w ogólnej nazwie zaburzeń nastroju, również w przypadku choroby dwubiegunowej postanowiono odejść od epitetu “afektywna” i skrócić nieco nazwę zaburzenia. Zmiany w nomenklaturze to jednak niejedyne modyfikacje dotyczące ChAD (a właściwie teraz już ChD), bowiem z ICD-11 usunięto pojedynczy epizod maniakalny i hipomaniakalny, a tym samym rozpoznanie takowego jest tożsame z diagnozą zaburzenia dwubiegunowego [1]. Nowością w najnowszej edycji ICD jest także kod 6A61, wyróżniający chorobę dwubiegunową typu II jako osobne rozpoznanie. Kolejna zmiana dotyczy częstego i dobrze znanego lekarzom i lekarkom rozpoznania mieszanych zaburzeń depresyjno-lękowych, których pełna nazwa bywa skracana do “zaburzenia depresyjno-lękowego”. Dotychczas kodyfikowano je jako F41.2 w rozdziale dotyczącym zaburzeń nerwicowych, a obecnie wyodrębnione zostało w rozdziale dotyczącym zaburzeń nastroju jako 6A73 [1].