Wyszukaj w publikacjach

Klasyfikacja ICD-11, a właściwie Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób ICD-11, została przyjęta przez Światowe Zgromadzenie Zdrowia w 2019 roku. Obowiązuje natomiast od 1 stycznia 2022 roku. Wraz z rozpoczęciem 2027 r. ma w pełni zastąpić swoją poprzedniczkę [1].
ICD-11 jest rozległą klasyfikacją obejmującą 55 000 chorób oraz stanów wpływających na zdrowie człowieka zawierających się w 28 rozdziałach [2]. Ten ogrom informacji może przerazić jej przyszłego użytkownika. Większość medyków jest zaznajomiona z ICD-10, a najczęściej używane przez nich kody nie wymagają już sprawdzania. Wprowadzenie ICD-11 na pewno wytrąci lekarzy z tej rutyny. Czy jesteśmy przygotowani na tę zmianę? Co wiemy o nowej klasyfikacji? Jak w gabinecie lekarza POZ lub szpitalnej dyżurce poradzić sobie z odnalezieniem odpowiedniego kodu w nowej klasyfikacji?
Założenia ICD-11
Choć głównym celem powstania klasyfikacji nadal pozostaje prowadzenie statystyki zgonów i zachorowalności, to ICD-11 umożliwia także monitorowanie oceny bezpieczeństwa pacjenta czy też bezpieczeństwa działania leków. Nowa klasyfikacja ma pozwalać na dostarczenie nie tylko informacji statystycznej, ale także uszczegółowić rozpoznania o informacje ważne z punktu widzenia klinicznego. Klasyfikacja umożliwia zakodowanie:
- śmiertelności i chorobowości,
- zdarzeń niepożądanych,
- rozpoznań onkologicznych w bardziej szczegółowy niż dotychczas sposób,
- antybiotykooporności,
- stosowania przez pacjenta niekonwencjonalnych metod terapii [3].
Kody ICD-11 mogą onieśmielać złożonością, jednak, jak podkreśla WHO, zapewnią klarowność i jednolitość rozpoznań oraz bardziej adekwatnie opiszą szczegóły kliniczne [4, 5]. W dobie globalizacji i ciągłego przemieszczania się stworzenie takiego “międzynarodowego” języka medycznego może okazać się przydatne. Co więcej, możliwe, że takie rozwiązanie ułatwi również komunikację między lekarzem POZ a AOS. To wszystko jednak pod warunkiem, że klasyfikacja zostanie odpowiednio poznana i będzie odpowiednio używana przez medyków. Niestety, ograniczenia czasowe, z jakimi spotykają się lekarze pracujący w poradniach, mogą nie sprzyjać precyzyjnemu kodowaniu jednostek chorobowych.
Nauka kodowania według ICD-11
Złożoność klasyfikacji oraz znaczne zmiany, które zostały wprowadzone, wymagały wdrożenia bardziej zaawansowanych rozwiązań technologicznych niż podczas implementacji ICD-10. Poprzednia wersja klasyfikacji była dostępna jedynie w formie papierowej. Jej bardziej szczegółowa następczyni oferuje wyszukiwarkę pozwalającą na sprawniejsze odnajdywanie kodów oraz narzędzie do kodowania jednostek chorobowych [6]. Aktualnie wyszukiwarka nie jest jeszcze dostępna w języku polskim, co wynika z faktu, że prace nad wdrożeniem ICD-11 w Polsce wciąż trwają [7].
Dostępny jest natomiast anglojęzyczny przewodnik ułatwiający korzystanie z wspomnianych narzędzi oraz podręcznik online przedstawiający klasyfikację ICD-11 [8]. Stworzono także materiały video, a nawet konto na serwisach takich jak Youtube, Facebook czy X.
Zmiany w ICD-11
Pierwsza zmiana, jaką zauważymy w nowej klasyfikacji, jest typowo formalna. W ICD-11 kody chorób złożone są z czterech znaków, a nie z trzech, tak jak do tej pory. Ponadto, rozpoznanie może zostać uszczegółowione kodami zawierającymi rejony anatomiczne czy towarzyszące objawy kliniczne. Kody te są ujęte o ostatnim rozdziale klasyfikacji, wraz z kodami opisującymi bezpieczeństwo i klasyfikację chorób onkologicznych i tworzą podstawę “postkoordynacji” (ang. postcoordination), czyli dokładniejszej kodyfikacji jednostek chorobowych wykorzystywanej głównie na użytek kliniczny lub w celu raportowania zdarzeń [9].
W ICD-11 znajdziemy jeszcze dwa dodatkowe rozdziały:
- 26 – zawierający kody dotyczące medycyny niekonwencjonalnej oraz rozdział;
- 27 – zawierający sekcję dotyczącą funkcjonowania pacjenta [8]; jego treść jest powiązana z klasyfikacją ICF (Międzynarodowa klasyfikacja funkcjonowania, niepełnosprawności i zdrowia) [10].
Poza różnicami formalnymi klasyfikacja wprowadza zmiany dotyczące grup chorób lub jednostek chorobowych w niej ujętych, zauważalne przede wszystkim w rozdziale dotyczącym zdrowia psychicznego i seksualnego. Klasyfikację ICD-11 rozszerzono także o kody dotyczące chorób rzadkich, doprecyzowano kody odnoszące się do typów i powikłań cukrzycy, typów wad zastawkowych serca, stadiów nadciśnienia płucnego, stadiów zakażenia wirusem HIV oraz uwzględniono subtypy nowotworów skóry [3].
ICD-11 w Polsce
Wdrożenie ICD-11 jest koordynowane przez Ministerstwo Zdrowia i wspierane funduszami z Unii Europejskiej. Klasyfikacja ICD-11 została przetłumaczone na język polski, a internetowe narzędzia zyskały polski interfejs. Trwają pracę nad przystosowaniem systemów informatycznych, a dla lekarzy organizowane są kursy wdrażające w ICD-11. W 2024 roku planowane są kolejne szkolenia oraz dostosowywanie polskiego prawodawstwa i systemu raportowania zgonów do klasyfikacji ICD-11 [11]. Na pełnowymiarowe wdrożenie klasyfikacji ICD-11 pozostaje nam jednak jeszcze poczekać.
Źródła
- ICD-11 Implementation. (n.d.). https://www.who.int/standards/classifications/frequently-asked-questions/icd-11-implementation [ostatni dostęp 01.03.2024]
- What is the Difference Between ICD-10 and ICD-11? – IT technologies in Health Care. (n.d.). https://www.wedionline.org/icd-10/default.aspx [ostatni dostęp 01.03.2024]
- ICD–11 Fact sheet. (n.d.). https://icd.who.int/en/docs/icd11factsheet_en.pdf
- International Classification of Diseases (ICD). (2023, June 14). https://www.who.int/classifications/classification-of-diseases [ostatni dostęp 01.03.2024]
- World Health Organization: WHO. (2022c, February 11). WHO’s new International Classification of Diseases (ICD-11) comes into effect. who.int. https://www.who.int/news/item/11-02-2022-who-s-new-international-classification-of-diseases-(icd-11)-comes-into-effect [ostatni dostęp 01.03.2024]
- ICD-11 coding tool Mortality and Morbidity Statistics (MMS). (n.d.). https://icd.who.int/ct/icd11_mms/en/2024-01 [ostatni dostęp 01.03.2024]
- World Health Organization: WHO. (2023, February 14). ICD-11 2023 release is here. who.int. https://www.who.int/news/item/14-02-2023-icd-11-2023-release-is-here [ostatni dostęp 01.03.2024]
- International Classification of Diseases Eleventh Revision (ICD-11). Geneva: World Health Organization; 2022. https://icdcdn.who.int/icd11referenceguide/en/html/index.html
- Mabon, K., Steinum, O., & Chute, C. G. (2022). Postcoordination of codes in ICD-11. BMC medical informatics and decision making, 21(Suppl 6), 379. https://doi.org/10.1186/s12911-022-01876-9
- International Classification of Functioning, Disability and Health (ICF). (2001). Światowa Organizacja Zdrowia.