Diagnozuj i lecz: Uraz skrętny stawu skokowego

Skręcenie stawu skokowego należy do najczęstszych urazów narządu ruchu. U większości pacjentów leczenie jest zachowawcze i ukierunkowane na szybkie zniesienie bólu oraz redukcję obrzęku. Właściwy dobór terapii skraca czas powrotu do aktywności i ogranicza ryzyko przewlekłej niestabilności [1,2].

Opis przypadku 

Wywiad 

45-letni mężczyzna, dotychczas zdrowy, zgłosił się z powodu bolesnego obrzęku lewego stawu skokowego, który pojawił się bezpośrednio po skręceniu kostki podczas biegu terenowego. Ból nasila się przy próbie obciążenia, pacjent utyka.

Chory opisuje szybkie narastanie obrzęku i zasinienia po bocznej stronie kostki, ból kłujący przy inwersji i zgięciu podeszwowym. Dotychczas stosował doraźnie zimny okład i elewację z częściową ulgą. Nie zgłasza drętwienia ani wrażenia niestabilności stawu skokowego (staw „nie ucieka” podczas chodu). 

Pacjent nie leczy się przewlekle, nie przyjmuje leków przeciwkrzepliwych. Nie zgłasza alergii na leki, w tym salicylany. Brak chorób nerek w wywiadzie; w przeszłości bez urazów tego stawu.

Badanie fizykalne

Pacjent w stanie ogólnym dobrym, wydolny krążeniowo i oddechowo. Chód oszczędzający kończynę lewą.

Parametry życiowe: 

• BP 126/78 mmHg, 
• HR 84/min, 
• SpO₂ 99%, 
• temperatura 36,6 °C.

W badaniu lewego stawu skokowego wyraźny obrzęk bocznie, podbiegnięcia krwawe; bolesność palpacyjna w rzucie ATFL > CFL (więzadło piętowo-strzałkowe); zakres zgięcia podeszwowego i inwersji ograniczony z powodu dolegliwości bólowych; test ścięgna Achillesa prawidłowy; stabilność w teście szuflady przedniej klinicznie zachowana (ból ogranicza interpretację). Tętno na tętnicy grzbietowej stopy i tętnicy piszczelowej tylnej wyczuwalne obustronnie i symetrycznie. Czucie powierzchowne zachowane, nawrót kapilarny prawidłowy. Objawy uszkodzenia nerwowo-naczyniowego – ujemne.

Diagnoza

Z uwagi na mechanizm urazu, obraz kliniczny (ból/inwersja, obrzęk boczny, bolesność ATFL) oraz brak cech niestabilności czynnej rozpoznano skręcenie stawu skokowego I–II stopnia z dominującym uszkodzeniem kompleksu bocznego (ATFL). 

Zastosowano kryteria ottawskie – brak bolesności tylno-brzeżnej kostek, pacjent jest w stanie wykonać ≥4 kroki, co w tym momencie nie wskazuje obligatoryjnie na należność wykonana RTG; decyzja o ewentualnym RTG stawu skokowego odroczona do wizyty kontrolnej w przypadku utrzymującego się bólu i/lub obrzęku lub przy dodatnich kryteriach ottawskich. 

Zastosowane leczenie 

Wdrożono postępowanie niefarmakologiczne obejmujące następujące elementy:

• odpoczynek i odciążenie według bólu, chodzenie z asekuracją,
• zimne okłady 10–15 min kilka razy dziennie w pierwszych 48–72 h,
• elewacja kończyny,
• elastyczny opatrunek uciskowy/orteza półsztywna (unikanie nadmiernej kompresji) przez pierwsze 3 dni,
• wczesna mobilizacja w granicach bólu (zgięcie grzbietowe/podeszwowe, ewersja), następnie ćwiczenia propriocepcji i wzmacnianie mięśni strzałkowych,
• stopniowy powrót do biegania po ustąpieniu bólu w chodzie i skoku jednonóż bez kompensacji za 4 tygodnie [1].

Zalecono leczenie przeciwobrzękowe preparatami escyny według schematu skojarzonego, czyli w postaci doustnej i miejscowej celem skuteczniejszej redukcji obrzęku, zgodnie z ChPL:

• w formie doustnej tabletki dojelitowe (np. Reparil 20 mg) – 2 tabletki 3×/dobę, w łagodniejszych przypadkach lub jako dawka podtrzymująca 1 tabletka 3×/dobę; przyjmować po posiłku, tabletki połykać w całości [3]. 
• w formie żelu miejscowego wraz z salicylanem dietyloaminy (np. Reparil Gel N) –  aplikacja 1–3×/dobę na bolesny obszar przez 1–2 tygodnie, bez opatrunków okluzyjnych; maksymalnie 20 g żelu/dobę; posmarowanej kończyny nie należy opalać [4].

Dodatkowo w przypadku nasilonych dolegliwości bólowych zalecono ketoprofen w dawce 50 mg co 8 godzin, aż do ustąpienia napadu bólu.

Escyna wykazuje działanie przeciwzapalne oraz przeciwobrzękowe ze względu na zmniejszanie patologicznie zwiększonej przepuszczalności kapilar i hamowanie wysięku. Ponadto przyczynia się do poprawy mikrokrążenia. Żel z escyną (np. Reparil Gel N) przeznaczony do stosowania miejscowego zawiera również salicylan dietyloaminy o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym, co poprawia zmniejszenie miejscowych dolegliwości i ogranicza narastanie obrzęku [2–4]. 

Escyna to lek o szerokich właściwościach terapeutycznych i dobrym profilu bezpieczeństwa, a do przeciwwskazań do jej stosowania należą: nadwrażliwość na escynę, zaburzenia czynności nerek, ciąża i laktacja. Należy zachować ostrożność w przypadku stosowania leków przeciwzakrzepowych, a także unikać podawania wraz z aminoglikozydami [2–4].

Zaplanowano wizytę kontrolną za 7–10 dni w celu oceny procesu leczniczego oraz ewentualnej modyfikacji terapii; zalecono wcześniejszą konsultację, jeżeli dolegliwości będą narastać. Zalecono pilny kontakt medyczny w razie wystąpienia:

• narastającego bólu spoczynkowego, wyraźnego zwiększania obrzęku lub braku poprawy po 48–72 h,
• objawów uszkodzenia nerwowo-naczyniowego (drętwienie, bladość/sinica, osłabienie tętna),
• gorączki, zaczerwienienia i wysięku z podejrzeniem infekcji,
• niemożności obciążenia stopy lub utrzymującej się niestabilności.

Numer materiału: 2025/11/REPA/E/PS/1

Data opracowania: 19.11.2025