Wyszukaj w publikacjach
Choroba zwyrodnieniowa stawów u pacjenta geriatrycznego – przewodnik postępowania
Choroba zwyrodnieniowa stawów stanowi istotny problem kliniczny w populacji geriatrycznej, dotykając około 80% osób powyżej 75. roku życia. Schorzenie to charakteryzuje się zwiększoną częstością występowania u kobiet, szczególnie w okresie pomenopauzalnym. W praktyce klinicznej obserwuje się znaczące pogorszenie jakości życia pacjentów geriatrycznych poprzez postępujące ograniczenie mobilności i samodzielności.
Diagnostyka ukierunkowana na pacjenta geriatrycznego
Podstawą diagnostyki choroby zwyrodnieniowej stawów jest szczegółowy wywiad uwzględniający charakterystykę dolegliwości bólowych, ze szczególnym naciskiem na występowanie bólu startowego i spoczynkowego. Lekarz powinien przeprowadzić dokładne badanie funkcjonalne zajętych stawów, oceniając zakres ruchów oraz stabilność struktur stawowych. Niezbędna jest również weryfikacja wpływu choroby na wykonywanie podstawowych czynności życiowych oraz identyfikacja chorób współistniejących mogących determinować wybór odpowiedniej terapii.
W zakresie diagnostyki obrazowej kluczowe znaczenie ma wykonanie zdjęć RTG zajętych stawów, które pozwalają ocenić stopień zwężenia szpary stawowej, obecność osteofitów oraz zmiany w warstwie podchrzęstnej kości. W uzasadnionych przypadkach należy rozważyć wykonanie rezonansu magnetycznego lub tomografii komputerowej, szczególnie gdy istnieje potrzeba wczesnego wykrycia zmian zapalnych.
Kompleksowe postępowanie terapeutyczne
Podstawę leczenia stanowi terapia niefarmakologiczna, która powinna obejmować indywidualnie dostosowany program ćwiczeń wzmacniających siłę mięśniową oraz ukierunkowaną fizjoterapię uwzględniającą ograniczenia pacjenta geriatrycznego. Istotnym elementem jest modyfikacja stylu życia wraz z redukcją masy ciała u pacjentów z współistniejącą otyłością. Wsparcie ortopedyczne w postaci ortez i stabilizatorów należy dostosować do indywidualnych potrzeb chorego.
W zakresie farmakoterapii kluczowe znaczenie ma uwzględnienie zwiększonego ryzyka działań niepożądanych w populacji geriatrycznej. Preferowaną formą leczenia są preparaty miejscowe, szczególnie NLPZ w postaci żelu, które wykazują korzystny profil bezpieczeństwa u pacjentów z wysokim ryzykiem powikłań gastroenterologicznych i sercowo-naczyniowych. Leczenie systemowe powinno być prowadzone z zachowaniem zasady stosowania najniższej skutecznej dawki przez możliwie najkrótszy czas.
Monitorowanie i kontrola leczenia
Skuteczność wdrożonego postępowania terapeutycznego wymaga regularnej oceny w odstępach 2-3 miesięcznych. W przypadku stosowania NLPZ niezbędne jest systematyczne monitorowanie parametrów laboratoryjnych. Lekarz prowadzący powinien okresowo weryfikować wskazania do leczenia operacyjnego oraz przeprowadzać systematyczną ocenę ryzyka upadków i sprawności funkcjonalnej pacjenta.
Skierowanie do specjalisty reumatologa lub ortopedy jest wskazane w przypadku braku odpowiedzi na standardowe leczenie, szybkiej progresji zmian radiologicznych lub znacznego ograniczenia funkcjonalnego.
Szczegółowe informacje dotyczące prowadzenia pacjentów geriatrycznych z chorobą zwyrodnieniową stawów znajdziecie w poradniku:
