Co zrobić w przypadku rozpoznania półpaśca ocznego z objawem Hutchinsona?

Półpasiec oczny (herpes zoster ophthalmicus, HZO) to forma reaktywacji wirusa VZV, obejmująca gałąź oczną nerwu trójdzielnego (V1). Obecność tzw. objawu Hutchinsona powinna natychmiast zwrócić uwagę lekarzy – może on zwiastować poważne powikłania oczne, zagrażające wzrokowi pacjenta.

Objaw Hutchinsona – co to takiego?

Objaw Hutchinsona to obecność zmian skórnych (pęcherzykowych, nadżerkowych lub strupów) na czubku nosa, grzbiecie nosa lub w okolicy oczodołu po jednej stronie twarzy. Zmiany te pojawiają się w przebiegu półpaśca i odpowiadają za zajęcie przez wirusa nerwu nosowo-rzęskowego — jednej z gałęzi nerwu ocznego (V1).

W praktyce klinicznej oznacza to, że wirus może z dużym prawdopodobieństwem objąć również struktury gałki ocznej, zagrażając funkcjonalności narządu wzroku. Warto wiedzieć, że objaw Hutchinsona ponad dwukrotnie zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań ocznych, takich jak:

1. zapalenie spojówki i rogówki (keratoconjunctivitis),
2. zapalenie naczyniówki, twardówki lub siatkówki,
3. neurotroficzne owrzodzenie rogówki,
4. trwałe blizny rogówki,
5. wtórna jaskra,
6. utrata wzroku.

Co zrobić w przypadku podejrzenia półpaśca ocznego?

1. Pilne skierowanie do poradni okulistycznejW każdym przypadku półpaśca z objawem Hutchinsona należy jak najszybciej skierować pacjenta do poradni okulistycznej w w trybie pilnym. Nawet jeśli w danym momencie nie ma jeszcze objawów ocznych, istnieje wysokie ryzyko ich szybkiego wystąpienia.
2. Bezzwłoczne wdrożenie leczenia przeciwwirusowegoNależy natychmiast rozpocząć doustną terapię przeciwwirusową (np. acyklowir, walacyklowir) – najlepiej w ciągu 72 godzin od pojawienia się wysypki. U pacjentów z podejrzeniem zajęcia oka trzeba rozważyć także leczenie dożylne w warunkach szpitalnych.
3. Zlecenie badań towarzyszącychW zależności od wieku i stanu pacjenta warto rozważyć: morfologię krwi obwodowej, glikemię, CRP i ocenę odporności (np. testy HIV u osób młodych bez innych czynników ryzyka). Półpasiec oczny u osób <50. r.ż. bez chorób współistniejących może być pierwszym sygnałem niedoboru odporności.
4. Edukacja pacjentaPacjent powinien zostać poinformowany o potencjalnym zagrożeniu dla wzroku, konieczności szybkiej kontroli okulistycznej i niezwłocznego zgłaszania objawów ocznych (ból, światłowstręt, łzawienie, zaburzenia widzenia).

Podsumowanie

Objaw Hutchinsona to niepozorna zmiana na skórze nosa, która powinna być jednak sygnałem alarmowym. Półpasiec w tej lokalizacji wiąże się z wysokim ryzykiem powikłań ocznych. Kluczem jest szybka reakcja: wdrożenie terapii przeciwwirusowej, skierowanie do okulisty i monitorowanie stanu pacjenta.

Kody ICD-10

Referencje

1. Kovacevic, J., Samia, A. M., Shah, A., & Motaparthi, K. (2024). Herpes zoster ophthalmicus. Clinics in dermatology, 42(4), 355–359. https://doi.org/10.1016/j.clindermatol.2024.01.007