Kryteria diagnostyczne atopowego zapalenia skóry wg Hanifina i Rajki

Opis

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to schorzenie dotykające nawet 25% dzieci i 8% dorosłych. Jego rozpoznanie z wykorzystaniem kryteriów diagnostycznych wg Hanifina i Rajki pomaga ustalić odpowiednie postępowanie (zarówno farmakologiczne, jak i związane ze stylem życiem), a tym samym poprawić jakość życia pacjentów.

Interpretacja

Fizjologia

Atopowe zapalenie skóry (AZS) to zapalna choroba skóry o przewlekłym lub nawrotowo-przewlekłym charakterze. Charakteryzuje się występowaniem rumienia, grudek, pęcherzyków i sączących się ranek, a długotrwale zmieniona skóra może z czasem stać się sucha i pogrubiała. Dodatkowo, pacjenci zgłaszają nasilony świąd i często cierpią również na astmę alergiczną lub zapalenie błony śluzowej nosa i spojówek.

Nie istnieje test diagnostyczny, który pozwoliłby na pewne rozpoznanie choroby. Z tego względu ustala się je na podstawie obrazu klinicznego i wywiadu. Pomocne mogą być kryteria diagnostyczne Hanifina i Rajki. Z kolei do oceny stopnia nasilenia choroby (co pozwala na wybór optymalnego w danym momencie postępowania terapeutycznego) wykorzystuje się najczęściej skalę SCORAD.

Parametry

Aby można było postawić rozpoznanie AZS, pacjent musi spełnić:

• co najmniej 3 kryteria większe:
  • świąd skóry;
  • przewlekły i nawrotowy przebieg choroby;
  • typowe umiejscowienie zmian skórnych:
    • niemowlęta: policzki, owłosiona skóra głowy, powierzchnie wyprostne kończyn,
    • dzieci: policzki, szyja, doły podkolanowe i łokciowe, nadgarstki, grzbiety rąk i stóp,
    • dorośli: twarz, szyja, sutki, doły podkolanowe i łokciowe, grzbiety rąk i stóp;
  • atopia u pacjenta lub w wywiadzie rodzinnym;
• co najmniej 3 kryteria mniejsze:
  • suchość skóry (xerosis);
  • rybia łuska lub rogowacenie przymieszkowe;
  • nawrotowe zapalenie spojówek;
  • stożek rogówki (keratokonus);
  • zaćma podtorebkowa;
  • zacienienie wokół oczu;
  • objaw Denniego i Morgana – fałd skórny poniżej brzegu powieki dolnej;
  • zapalenie czerwieni wargowej (cheilitis);
  • rumień twarzy;
  • łupież biały – złuszczanie się naskórka (głównie na twarzy i kończynach);
  • biały dermografizm – blednięcie skóry 10-15 min po jej potarciu w wyniku nadmiernego skurczu naczyń krwionośnych;
  • podkreślenie mieszków włosowych;
  • przedni fałd szyjny;
  • wyprysk sutków;
  • nieswoisty wyprysk rąk lub stóp;
  • świąd skóry po spoceniu;
  • nietolerancja pokarmów;
  • nietolerancja wełny;
  • zaostrzenie po stresie;
  • wczesny wiek wystąpienia zmian;
  • nawracające zakażenia skóry;
  • dodatnie wyniki punktowych testów skórnych;
  • zwiększone stężenie IgE.

Kody ICD-10

Źródła

1. Atopic dermatitis. Interdisciplinary diagnostic and therapeutic recommendations of the Polish Dermatological Society, Polish Society of Allergology, Polish Pediatric Society and Polish Society of Family Medicine. Part II. Systemic treatment and new therapeutic methods. (2019). Alergologia Polska - Polish Journal of Allergology, 6(4), 127–133. https://doi.org/10.5114/pja.2019.91215
2. Atopic dermatitis clinical guideline. (n.d.). https://www.aad.org/member/clinical-quality/guidelines/atopic-dermatitis
3. Millan, M., & Mijas, J. (2017). Atopowe zapalenie skóry – patomechanizm, diagnostyka, postępowanie lecznicze, profilaktyka. Nowa Pediatria, 21(4). https://doi.org/10.25121/np.2017.21.4.114